Ondanks bijzonder woelig financieel vaarwater gaat FC Barcelona volop voor sportief succes. Daarvoor haalde voorzitter Joan Laporta de voorbije maanden zijn portefeuille én zijn trukendoos boven.
Een vlijmscherpe counter en een piekfijne afwerking: 3-1. Diep in de toegevoegde tijd bezegelt Neymar het lot van Juventus. De slag om Berlijn is verloren, andermaal moeten de bianconeri het onderspit delven in de finale van de Champions League. FC Barcelona, van zijn kant, bekroont een magistraal seizoen 2014/15 met dank aan de aanvallende drietand Lionel Messi–Luis Suárez-Neymar, kortweg MSN, en pakt voor de vijfde keer in de club-geschiedenis de belangrijkste Europese beker.
Achttien maanden voordien verwelkomden de socios een nieuwe voorzitter. Na het ontslag van Sandro Rosell en een overweldigende verkiezingsoverwinning tegen Joan Laporta nam Josep Maria Bartomeu het presidentiële roer bij blaugrana over. Dankzij de triplete – titel-beker-Champions League – heeft Bartomeu de touwtjes bij de Catalaanse voetbaltrots nog wat steviger in handen.
Zijn mandaat loopt tot 2021, maar Bartomeu verdwijnt al een jaar eerder van het toneel. De sportieve en extrasportieve mislukkingen hebben zijn positie zodanig doen wankelen dat aanblijven onmogelijk geworden is. De prijzenkast is tijdens zijn voorzitterschap nog wel verder aangevuld met vier landstitels en evenveel nationale bekers, maar in Europa heeft Barça de ene pijnlijke vernedering na de andere moeten slikken tegen achtereenvolgens AS Roma, Liverpool en Bayern München.
Dokter Laporta heeft tijd gewonnen, maar de toestand van zijn patiënt blijft kritiek.
De tegenvallende transferpolitiek valt zowaar nóg zwaarder op de maag. Paco Alcácer, Arda Turan, Coutinho, Malcom, Antoine Griezmann en, in mindere mate mislukt, Ousmane Dembélé ‘wegen’ samen meer dan een half miljard euro. Onder het bewind van Josep Bartomeu zal de transferbalans (inkomende versus uitgaande spelers) stevig verlieslatend zijn, een deficit van ruim 450 miljoen euro. Kortom, eind oktober 2020 is de maat vol en, een maand vooraleer een referendum bij de socios allicht hetzelfde resultaat zou geven, dient het voltallige bestuur zijn ontslag in.
Miljoenen én miljoenen
In maart 2021 kiezen de leden Joan Laporta als nieuwe frontman. De dan 58-jarige Catalaan begint daarmee aan zijn tweede ambtstermijn als voorzitter, nadat hij die functie eerder al bekleedde tussen 2003 en 2010. Hoewel hij jurist is van opleiding, moet hij bij FC Barcelona vooral als dokter aan de slag. De club draagt immers de littekens van een crisis die al veel te lang duurt voor een dergelijk instituut. Vooral financieel is Barcelona ernstig ziek, met een schuld die opgelopen is tot 1,3 miljard euro.
Met hoogdringendheid moet Laporta die pathologie behandelen. Van bij zijn aanstelling stelt hij alles in het werk om tot een overeenkomst te komen met de schuldeisers van Barça. Hij slaagt erin om voor een deel van de schuld uitstel van betaling te krijgen, maar een ander deel moet onmiddellijk afgelost worden. Daarvoor gaat de club een lening van 595 miljoen aan bij de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs. De boekhouder van Barcelona kan even ademhalen. En tijdens de volgende mercato legt Barça zelfs 55 miljoen euro op tafel om Ferran Torres over te nemen van Manchester City.
Dokter Laporta beseft echter dat er niet meer gebeurd is dan wat tijd gewonnen, en dat de toestand van zijn patiënt kritiek blijft. Daarom gaat hij over tot een andere behandeling: de verkoop van activa – in het geval van voetbalclubs gaat dat bijvoorbeeld om televisierechten of merchandising. Zo komt Barcelona deze zomer tot een akkoord met Sixth Street, dat voor 25 jaar een kwart van de tv-rechten overneemt. Daarmee spijst de Amerikaanse investeringsmaatschappij de Catalaanse kassa met 600 miljoen euro.
In augustus verkoopt Barcelona ook – in dit geval permanent, niet voor een ‘beperkt’ aantal jaren – 49 procent van zijn aandelen in Barça Studios, een dochteronderneming verantwoordelijk voor het beheer van de digitale business en audiovisuele producties van de club. De ene helft aan Socios.com, dat zichzelf aanprijst als The world’s first fan-voting and rewards platform, de andere helft aan mediabedrijf Orpheus Media. Daarmee kan de club nog eens 200 miljoen bij op zijn rekening schrijven.
Ook de komst van een nieuwe hoofdsponsor moet Barcelona er financieel weer bovenop helpen. Spotify zal de komende vier seizoenen op het shirt van de Barçaspelers prijken, terwijl het stadion dan weer voor drie jaar lang Spotify Camp Nou zal heten. Volgens het Spaanse persbureau Efe zal het Zweedse audiostreamingbedrijf daarvoor vijf miljoen euro per jaar betalen. Dat is minder dan Laporta vooraf had gehoopt, maar de voorzitter verwacht dat zowel het stadion, dat een grondige facelift krijgt, als de ploeg in 2025 veel meer waard zullen zijn dan nu. Het exacte bedrag dat Spotify voor de shirtsponsoring neertelt, is onbekend, maar Spaanse media spreken over een totaalsom van 70 miljoen euro. De nakende overeenkomst met WhiteBIT, de grootste cryptocurrency exchange in Europa, zou de club bijkomend een twintigtal miljoen per jaar opbrengen.
Één doel
Hoewel het geld leek binnen te stromen, bleef de LFP (La Liga de Fútbol Profesional) de situatie de afgelopen maanden met argusogen bekijken. In die mate dat Barcelona tot een dag voor zijn eerste competitiewedstrijd niet wist of het zijn nieuwe aanwinsten wel kon inschrijven. De reden daarvoor: de 26-voudige landskampioen gaf te veel geld uit aan salarissen in verhouding tot zijn inkomsten. De LFP heeft daar strikte regels voor. Er mag namelijk niet meer dan 70 procent van de inkomsten aan lonen worden uitbetaald.
Oudgedienden Sergio Busquets, Gerard Piqué en Jordi Alba gingen akkoord met een loonsverlaging en overbodige spelers als Riqui Puig, Óscar Mingueza, Neto en Clément Lenglet werden van de hand gedaan, maar het bleef bang afwachten of ook andere spelers bereid waren om op die manier een oplossing te bieden. Barça schuwde de grove middelen alvast niet en dreigde zelfs met gerechtelijke stappen tegen Frenkie de Jong als die niet koos voor een herziening van zijn overeenkomst (of voor een vertrek). Bij de contractverlenging van de Nederlander zouden immers, aldus de clubleiding, ‘criminele activiteiten’ hebben plaatsgevonden. Die verlenging kwam er – hoe kan het ook anders – onder het bewind van het vorige bestuur.
De verwachtingen zijn terecht hooggespannen, maar essentieel is dat er onmiddellijk resultaat volgt.
Laporta en zijn team getrouwen hadden er voor de competitiestart ongetwijfeld lange werkdagen opzitten. De hele batterij acrobatieën en financiële ingrepen uit de trukendoos die daarmee gepaard gingen, hadden slechts één doel voor ogen: dit seizoen weer meetellen op het allerhoogste niveau.
Nieuwe uitdaging
FC Barcelona is més que un club, meer dan een club. Maar om te overleven hangt het instituut af van overwinningen van zijn voetbalelftal, en dan liefst zoveel en zo prestigieus mogelijk. Met alle respect voor de sportieve verdiensten van Luuk de Jong of Martin Braithwaite, zowel de Nederlandse als de Deense aanvaller beschikt niet over voldoende kwaliteiten om de torenhoge ambities waar te maken. Er zat voor Barça de afgelopen zomermercato dan ook niets anders op dan op zoek te gaan naar voetballers die een toegevoegde waarde konden bieden.
In de eerste plaats had het team van Xavi nood aan een topspits. Lionel Messi is uiteraard onvervangbaar, maar sinds het vertrek van de Argentijnse superster naar PSG voetbalde er in Barcelona geen aanvaller meer van wereldklasse. Met de transfer van Robert Lewandowski (45 miljoen euro) is daar verandering in gekomen. Diens duizelingwekkende statistieken bij Bayern München (344 doelpunten in 375 wedstrijden) laten alvast het beste vermoeden. Zelf vertelde de Poolse recordinternational na zijn succesvolle periode in Duitsland toe te zijn aan een nieuwe uitdaging. Bij Barcelona zal hij die ongetwijfeld vinden.
Om Lewandowski in stelling te brengen én om stugge verdedigingen te ontwrichten plukte Barcelona voor de neus van Chelsea Raphina weg bij Leeds. Kostprijs 58 miljoen euro. De 25-jarige Braziliaanse winger moet voor meer stabiliteit zorgen op de flank, waar Ousmane Dembélé en Ansu Fati vooralsnog onvoldoende constant en/of te blessuregevoelig bleken. Met slechts 23 wedstrijden op de teller in twee seizoenen, mag die laatste anderzijds ook een nieuwe aanwinst genoemd worden. De grote Spaanse belofte speelde in die twee seizoenen in totaal 771 minuten ofwel minder dan negen volledige wedstrijden. Daarin scoorde hij wel acht keer. Kortom, de tegenstanders van Barça zijn gewaarschuwd: als Fati fit blijft, zullen ze niet alleen met Lewandowski rekening moeten houden voor doel.
Een andere speler van wie ze vooraf in Catalonië veel verwachtten, is Jules Koundé. De Fransman toonde zich een ijzersterke verdediger de afgelopen drie seizoenen bij FC Sevilla. Hij charmeerde met zijn onverzettelijkheid half Europa, maar andermaal was het Barcelona dat na een robbertje armworstelen met Chelsea het pleit in zijn voordeel beslechtte. Opnieuw verdween 50 miljoen uit de Catalaanse geldbeugel.
Bij het competitiebegin was de licht geblesseerde Koundé de enige aangeworven speler die niet ingeschreven raakte als gevolg van de salary cap. Toch is het de bedoeling dat hij centraal in de defensie een sterkhouder wordt naast Gerard Piqué. De gelauwerde leider van de verdediging is ondertussen 35, maar met Ronald Araújo beschikte Xavi in eigen rangen al over de gedroomde opvolger. De 23-jarige Uruguayaan moet in de (al dan niet nabije) toekomst samen met Koundé het hart van de Catalaanse defensie vormen.
Waakzaam en opportunistisch
Ook nog voor het centrum van de verdediging haalde Barcelona Andreas Christensen bij… Chelsea. Bij de Londenaars was de 26-jarige Deen lang niet zeker van een basisplaats, maar hij heeft toch al behoorlijk wat ervaring op het hoogste niveau. In de opeenvolging van wedstrijden zal Christensen ongetwijfeld zijn aandeel speelminuten vergaren onder Xavi. In zijn voordeel sprak bovendien dat hij niet langer onder contract lag en dus zonder transfervergoeding kon worden gehaald.
In die optiek bewees het clubbestuur dat het waakzaam en opportunistisch was tijdens de mercato. Want ook al gaf het deze zomer veel geld uit, het sloeg ook enkele mooie slagen. Naast Christensen was ook Franck Kessié als vrije speler een buitenkans. De Ivoriaan was een van de leiders op het middenveld van het Milan dat vorig seizoen de macht greep in Italië. Onvermoeibaar als box-to-boxspeler kan hij een belangrijke schakel worden in zowel de offensieve als de defensieve omschakeling.
Die twee laatste aanwinsten bewijzen dat de XXL-transferperiode van Barcelona niet louter te herleiden valt tot een onbezonnen actie waarbij kwistig met miljoenen gegooid werd. Toch valt allerminst te ontkennen dat het bestuur stevige financiële risico’s nam. De verwachtingen in het vernieuwde Barça zijn terecht hooggespannen, maar essentieel is dat er onmiddellijk resultaat volgt. Laporta wil absoluut dat zijn club weer hoge ogen gooit en dat in Camp Nou weer de mooiste voorstellingen van Europa gegeven worden. Na de recente miscasts, haalde hij nieuwe hoofdrolspelers binnen. De hamvraag is nu of dat voldoende zal zijn om in de sterrencompetitie weer de Oscar te winnen.
