Gewoon Emma: hoe Emma Meesseman de top in Amerika bereikte door nuchter te blijven

Emma Meesseman (28) is terug in Amerika, bij de Chicago Sky in de WNBA. Voor de Ieperse is het een terugkeer naar de competitie waar ze zich sinds 2013 ontwikkelde als topspeelster, én als mens. Toch bleef Meesseman al die jaren haar nuchtere en bescheiden zelf. Een portret.

Toen half februari het nieuws bekend raakte dat Emma Meesseman in het komende WNBA-seizoen zou verkassen van Washington naar Chicago, postte Blake DuDonis, een ex-scout van de Mystics en echtgenoot van Carly, de dochter van hoofdcoach Mike Thibault, een anekdote op Twitter. Over de avond na de beslissende finalezege in 2019, toen Washington de titel won en Meesseman verkozen werd tot Finals MVP.

‘Op weg naar de feestzaal klampte Emma mij plots aan. ‘ I’m so happy for you!‘, zei ik. Ze lachte terug, maar begon meteen erna over mijn nieuwe job. ‘By the way, gefeliciteerd, vertel me over jouw team.’ ( DuDonis was een paar weken ervoor aangesteld als de nieuwe coach van de University of Wisconsin-River Falls, nvdr) Hoewel Emma net haar eerste WNBA-titel had gewonnen, tot MVP was verkozen, wilde ze alleen over míj praten. Ik probeerde de conversatie nog om te buigen naar haar, maar ze bleef vragen naar details. Dat toont wie Emma is. Een geweldige persoon die écht geeft om anderen. Ik ben zo blij dat onze wegen elkaar gekruist hebben. Emma, bedankt voor alles. Bedankt om zo authentiek jezelf te zijn.’

Een veelzeggend verhaal over Meessemans bescheidenheid. Iets wat ze zelf ook al vaak heeft herhaald. Zoals in september vorig jaar, in het promofilmpje van haar sponsor Nike, over haar roots en hoe ze altijd ‘ Emma from Ypres‘ zal blijven. Over hoe ze daar het meest trots op is, boven alle sportieve prestaties. ‘Hier kennen de mensen de echte ik. Niet de Emma die in Rusland of in de VS speelt. Niet Emma, de MVP. Voor hen ben ik gewoon Emma. Ik zou het haten, me beschaamd voelen, mocht iemand zeggen dat ik me als een vedette met een dikke nek gedraag. Dat probeer ik al mijn hele leven te vermijden.’

Een grote dosis nuchterheid die Emma’s ouders haar van jongs af hebben ingelepeld. Dat normaal en gewoon doen heel belangrijk is, zelfs als je de beste probeert te worden. En als dat effectief ook lukt, dat je dat niet in het gezicht van anderen moet wrijven. Zoals de 20-jarige Meesseman al in 2013 zei, nog voor ze bekend werd: ‘Als ik toch zou zweven, dan ben ik er zeker van dat mijn ouders me weer met beide voeten op de grond zullen zetten.’

Het beste compliment dat ze naar eigen zeggen kan krijgen? Dat ze geen sikkepit veranderd is, sinds ze in 2012 Blue Cats Ieper inruilde voor haar eerste buitenlandse club (Villeneuve-d’Ascq). Het enige compliment waar de West-Vlaamse zelfs van geniet. Want te veel lof over haar kwaliteiten als speelster, daar wordt ze ‘ongemakkelijk’ van. Zoals in 2016, toen TheWall Street Journal de Belgische vergeleek met NBA-scherpschutter Steph Curry. Meesseman vond het overdreven, wilde zich zeker niet spiegelen aan de ster van Golden State en postte het verhaal ook niet op haar socialemedia-accounts.

Liever, zei ze in 2020 in Krant van West-Vlaanderen, wil ze later dan ook herinnerd worden als een goed en normaal méns, meer dan als een topbasketbalspeelster. Een persoon die gelukkiger wordt als ze veel kan geven, meer dan ze krijgt. Zoals Meesseman ooit een kaartje stuurde naar het Lyceum in Ieper, als bedanking voor de opleiding die ze er als tiener genoot. Zoals ze ook met alle plezier meewerkt met de initiatieven van de Belgian Cats om gelijkheid te promoten en jongeren te inspireren. Zoals de Ieperse, ondanks haar bescheidenheid, ook een rolmodel wil zijn voor slechthorende kinderen, aangezien ze zelf al van kindsbeen af twee hoorapparaten draagt. Ze wil hen tonen dat die ‘afwijking’ geen onoverkomelijk probleem hoeft te zijn om je dromen te verwezenlijken.

Niet graag in de schijnwerpers

Die rol omarmt Meesseman wel, omdat ze zo anderen kan helpen. Toch heeft ze ook aan haar status als idool moeten wennen. Veelbetekenend, de anekdote die moeder Sonja al in 2012 in De Morgen vertelde, over hoe ze met dochterlief naar de slager reed en opgebeld werd: Emma was verkozen tot Europees Basketbelofte van het Jaar. Leuk, maar Sonja mocht het in géén geval aan de slager vertellen. Want: ‘Emma schuwt de schijnwerpers.’

Haar dochter begon toen nog te blozen toen iemand haar aansprak of een handtekening vroeg. Dat zal ze nochtans nooit afslaan, zeker niet als kinderen haar benaderen. Zoals Meesseman, hoewel ze niet graag over zichzelf praat, ook probeert op elke interviewaanvraag in te gaan. Omdat ze weet dat als ze zichzelf openstelt ze op die manier jongeren kan inspireren én de aandacht voor het vrouwenbasketbal kan opkrikken.

Daarom spreekt de West-Vlaamse zich, in interviews of op sociale media, ook vaak uit over maatschappelijke problemen, om ongelijkheid op alle vlakken aan te kaarten. Weliswaar op haar manier, passend bij haar introverte karakter. Speechen voor een menigte, zoals haar ex-Mysticsteamgenote Natasha Cloud tijdens de Black Lives Matterbetogingen, is immers niet aan Meesseman besteed. Zelfs als ze als topsporter voor een groep mensen moet spreken, bidt ze dat het snel voorbij is.

Een verlegenheid die de 1m92 grote forward al had toen ze als 17-jarige voor het eerst met de Belgian Cats en boegbeeld Ann Wauters mocht meetrainen. Toen kroop ze naar eigen zeggen bijna onder het parket toen die haar aansprak. Tijdens de training hield ze zich in in een duel met Wauters en ze zei zelfs ‘sorry’ toen ze haar afblokte. Respect tonen voor oudere speelsters, en ook voor coaches en refs, het was dan ook ingebakken. Nooit heeft Meesseman in haar jonge jaren een conflict met een coach gehad, of een technische fout gekregen wegens reclameren.

Hard roepen

Door die verlegenheid is de Ieperse ook moeten groeien in haar rol als leidster, op en naast het terrein. Bij de Belgian Cats liet ze de voorbije jaren vooral Ann Wauters de groep toespreken en bleef ze zelf meer op de achtergrond – ze gaf liever het voorbeeld óp het veld. Ook bij de Washington Mystics stond Meesseman bekend als de introverte van de groep. Niet toevallig hing tijdens de WNBA Finals in 2019 op haar kleerkastje een foto van haar met vriendin en ploeggenote LaToya Sanders, ook verlegen van aard.

Al in haar tweede seizoen bij de Mystics (2014) sprak een van de sterren, Stefanie Dolson, haar daarover aan: ‘Emma, als jij een leidster wil worden, zal je luider moeten zijn.’ Waarop ze haar teamgenote vroeg om zo luid mogelijk te roepen. Te stil, want Meesseman werd zo rood als een tomaat. Dolson nam haar daarom mee achter de tribune, waar Emma pas weg mocht als ze zo hard had geschreeuwd dat het hele team haar kon horen. Ze deed het, maar van haar verlegenheid was ze niet verlost. Pas later begreep Meesseman waarom Dolson haar zo had aangepakt: communiceren, je laten gelden, je durven kwaad te maken, is belangrijk in een team. Zeker toen ze bij Spartak Moskou (2014/16) aan de slag ging, en zij daar zélf jongere speelsters moest aansporen.

Dat doet Meesseman bij de Belgian Cats intussen meer dan ooit, na het afscheid van Ann Wauters op de Spelen. Tijdens het laatste WK-kwalificatietoernooi complimenteerde de nieuwe bondscoach Valéry Demory haar niet toevallig voor haar voortdurende verbale en non-verbale aanwijzingen en aanmoedigingen. Hoe ze als meest ervaren speelster en moederfiguur jongeren als Maxuella Lisowa Mbaka en Ine Joris op hun gemak stelde. ‘Geen stress, je kunt het!’ Weliswaar meer face-to-face dan als ‘bazin’ die de groep commandeert. Het voorbeeld ook gevend door zelfs op de spannendste momenten, als de vleesgeworden kalmte, haar focus te behouden. Meesseman is naar eigen zeggen zelfs nog nooit nerveus geweest – op die ene keer na, de nacht voor de beslissende game van de WNBA Finals.

MVP-trofee als boekensteun

Welke rol de West-Vlaamse zichzelf ook aanmat, één zaak stond altijd boven alles: het teambelang. Ook dat benadrukten moeder Sonja en vader Gil al tijdens haar eerste stappen als basketbalspeelster, bij Racing Ieper. Nooit hielden ze bij hoeveel punten hun dochter had gescoord en hoeveel rebounds ze had gepakt – het waren er nochtans veel. Zo vermeden ze dat eigen succes te belangrijk zou worden.

Die altruïstische ingesteldheid bleek later ook vaak toen Meesseman in interviews beklemtoonde dat individuele prijzen niet meer dan leuke complimenten zijn. De trofee van Finals MVP in de WNBA werd niet toevallig een boekensteun op haar kast, nadat het ook twee weken had geduurd eer ze die had uitgepakt toen ze weer thuiskwam. Ze zou naar eigen zeggen zelfs al haar individuele trofeeën willen ruilen voor een gouden WK- of EK-medaille met de Belgian Cats. Toen Meesseman in 2020 tot Belgisch Sportvrouw van het Jaar verkozen werd, was ze dan ook blijer met de verkiezing van de Cats als Sportploeg van het Jaar.

Dat grote belang van het team had ze enkele maanden ervoor ook bevestigd gezien in The Last Dance, de Netflixserie over de Chicago Bulls van Michael Jordan. Over hoe die mettertijd inzag dat hij zijn ploeggenoten nodig had om NBA-titels te winnen. Een serie die werd uitgezonden in de coronalockdown, toen Meesseman voor het eerst sinds jaren wekenlang thuis in Ieper woonde en één ding erg miste: haar teamgenoten, het bouwen van vertrouwen en team chemistry.

Veelzeggend waren ook Meessemans woorden in een filmpje op de socialemedia-accounts van de Euroleague vorig jaar, over hoe ze van die competitie houdt. Omdat, meer dan in de WNBA, teamspel daar cruciaal is. ‘Het voorbeeld van hoe je basketbal wilt spelen, waar je als jong meisje naartoe werkt. Zonder samenspel haal je zelfs met de beste talenten geen resultaten’, aldus de Ieperse. Het summum daarvan: ‘De perfecte uitvoering van een play: zonder dribbels, met alleen passes, afgewerkt met een ‘simpele’ lay-up, of een driepunter.’

Samenspelen is voor Meesseman immers hét recept om te winnen. En ondanks haar zachtaardige persoonlijkheid is dat wat haar drijft. Met haar erelijst, of de leemtes daarop, is ze nochtans niet bezig. Het gaat vooral om de winnaarsmentaliteit waarmee ze elk seizoen, elk toernooi, elke match aanvat. En daar wil ze alles voor doen. Daarom vond ze Dennis Rodman, een van de rechterhanden van Michael Jordan bij de Chicago Bulls, zo fascinerend in The Last Dance. Een losbol naast het parket, maar erop een winnaar pur sang. Iets wat Meesseman ook leerde toen ze in 2016 en 2017 bij UMMC Ekaterinburg samenspeelde met het Amerikaanse basketbalicoon Diana Taurasi. Die winnaarsmindset heeft ze ook proberen over te planten naar de Belgian Cats, op haar (bescheiden) manier.

Geen goede verliezer

Voor Meesseman is niet winnen dan ook een van de weinige dingen, naast vroeg opstaan, wat haar humeur kan verpesten. ‘Dan laat je me beter met rust. Het is beter voor mijn omgeving dat ik win’, bekende ze in 2020 in Krant van West-Vlaanderen. Toegevend dat ze zelfs bij een gezelschapsspel geen goede verliezer is. Zeker niet als je haar, zoals broer Thijs vaak doet, daarmee plaagt. Daarom was de pijn van de nipt gemiste olympische medaille in Tokio ook zo groot. En had ze thuis zelfs even genoeg van het basketbal, twee weken treurend en nietsdoen in de zetel. Pas na een maand vond ze haar spelplezier terug en reisde ze, met wat uitstel, naar haar Russische club UMMC Ekaterinburg.

Het past bij de gedrevenheid en het perfectionisme die Meesseman ook van thuis meekreeg, en al bezat toen ze bij Racing en Blue Cats Ieper de jeugdrangen doorliep. Zelden miste ze een training. Altijd met het idee, en later nog meer: ‘De dag dat je dénkt dat je niet meer beter kan worden, dan stop je beter.’ Niet toevallig was de intussen overleden Kobe Bryant haar grote voorbeeld. Omdat die daar altijd naar streefde, als speler én als mens, ook na zijn carrière.

Zoals Bryant traint Meesseman daarom op de vrije dagen bij haar clubs altijd bij, schavend aan haar moves en shots. Een dag zonder basketbal? Heel zelden. Alleen als ze thuis is, in Ieper. En zelfs dan drijft haar perfectionistische kantje boven, bij het simpelste klusje. Toen ze met moeder Sonja tijdens de coronalockdown de garage schilderde, liet ze haar enkele keren een groefje opnieuw schilderen. Een periode zonder basketbal, maar waar ze erg van genoot. Om weer ‘gewone’ dingen te kunnen doen. Om weer ‘ Emma from Ypres‘ te kunnen zijn.