‘Wetten worden pas gerespecteerd als ze na te leven zijn, en als ze als rechtvaardig worden ervaren’

‘Ons repressieapparaat slaagt er niet in om de wet te doen naleven, omdat de naleving ervan praktisch onhaalbaar of soms absurd is, en geen rekening wil houden met tijd, plaats en omstandigheden’, schrijft Jean-Marie Dedecker over het verkeersbeleid in ons land.

Er vielen afgelopen jaar uitzonderlijk vier verkeersdoden te betreuren in mijn gemeente. Vier teveel. Het betrof een onvoorzichtige overstekende fietser en drie slachtoffers in een personenwagenwagen die frontaal inreed op een camion door een plotse hartstilstand van de autobestuurder. Niettegenstaande ons land zelfs volgens de kaviaarwijsneuzen van het World Economic Forum in Davos op de lamentabele 46^ste plaats prijkt qua verkeersinfrastructuur (zelfs na Swaziland en Rwanda) was het wegennet in beide gevallen goed onderhouden en zelfs in nieuw aangelegde staat. Een groot deel van de verkeersongevallen gebeurt niet door bewust het verkeersreglement te overtreden maar door een menselijke fout. De grote oorzaak van ongevallen is niet overdreven snelheid zei de Gentse politierechter Dirk Verstuyft ooit, maar door gebrek aan aandacht. Toch wordt de automobilist telkens als dader en snelheidsduivel gestigmatiseerd en de wagen als ploertendoder gecatalogeerd. Errare humanum est, perseverare diabolicum.

Vivaldi haalt nu het rijbewijs met punten vanonder het stof, een wet van 1990 die Jean-Luc Dehaene (CD&V) zelfs te gortig voor uitvoering vond. Bij de invoering van dergelijk rijbewijs in Frankrijk ging het aantal ongevallen in den beginne omlaag, maar het gaspedaal werd al vlug weer ingedrukt. Een bijkomend negatief effect was dat het aantal vluchtmisdrijven een hoge vlucht nam en dat rondtuffen zonder rijbewijs en zonder verzekering een nationale sport werd. Op 25 mei van dit jaar, precies op de dag dat Ecolo-minister Georges Gilkinet in onze praatbarak aan het Natiënplein de komst van dergelijk repressief puntenrapport aankaartte, verklaarde het Franse Ministerie van Binnenlandse Zaken aan de Place Beauvau dat ze overweegt het rijbewijs met punten te hervormen of eventueel zelfs af te schaffen. Ze ordonneerde in elk geval om geen punten meer af te trekken voor kleine overtredingen.

Om die kleine overtredingen extra te bestraffen is men van plan ze hier in te voeren. Achtervolgingswaanzin op de kleine verkeerzondaar. De snelheidslimieten op de Franse autosnelwegen liggen nochtans op 130 km per uur en op de departementale wegen op 90 of 80 km/uur. Hier is het respectievelijk 120 op autostrades en 70 op de gewestwegen. In 2011 zei immobiliteitsminister Etienne Schouppe op de Staten-Generaal voor Verkeersveiligheid al dat de snelheidsbeperking op sommige plaatsen ongeloofwaardig geworden was. In een zone 30 rijdt 93% te snel, in zone 50 zo’n 60%, 50% waar 70 mag, en 75% respecteert de 90 km/u. ‘Alstublieft, maak er geen spelletje van en voer de beperking in waar het zinvol is’, zei de CD&V’er. Sedertdien is de wildgroei alleen maar toegenomen en werd 90 gereduceerd tot 70 op de gewestwegen.

Graaibeleid primeert op consequent veiligheidsbeleid. Honderden trajectcontroles, een woud aan flitspalen, afschaffen van de tolerantiedrempel bij snelheidscontroles… Ons repressieapparaat slaagt er niet in om de wet te doen naleven, omdat de naleving ervan praktisch onhaalbaar of soms absurd is, en geen rekening wil houden met tijd, plaats en omstandigheden. Als irrationele reactie worden de wetten dan alsmaar strenger gemaakt. In een land waar zware criminelen niet meer op de hielen kunnen gezeten worden wegens personeelsgebrek bij de gerechtelijke politie, wordt er nu door minister Vincent van Quickenborne (Open VLD) zelfs een nationaal parket opgericht om de “hardrijders ”aan te pakken. Er worden een procureur, twee substituten en 45 extra ambetantenaren aangetrokken om verkeersboetes te innen, en de lokale parketten krijgen daarbovenop nog bijkomend personeel.

Onze justitieminister en minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) kennen hun prioriteiten: onder de mom van verkeersveiligheid het gat in de begroting dichten met het boetegeld van de automobilist. De auto is al een belastingbrief op zich die jaarlijks 22 miljard in de schatkist stort. Ze gaan nu op zoek naar laaghangend fruit door van pekelzonden hoofdzonden te maken, zoals vijf minnelijke schikkingen die straks leiden (lijden) tot intrekking van het rijbewijs… Recidivisme staat nochtans al in onze wetgeving. Twee zware verkeersovertredingen of dronkenschap achter het stuur en je wordt te voet gezet. In ons land worden nu al zes keer meer rijbewijzen ingetrokken dan in Frankrijk. Bij onze Zuiderburen moet je meerdere zware overtredingen begaan waardoor je puntenboek slinkt. Volgens Touring zijn er in ons land zo’n 2.750 verkeershooligans en wegpiraten. Ze zijn allen genoegzaam bekend bij justitie. Moet je daarom zes miljoen automobilisten als criminelen behandelen?

Enig lichtpuntje: als het regent in Parijs, druppelt het in Wallonië. Onder de taalgrens is dit al doorgesijpeld. Zelfs de Parti Socialiste begrijpt dat het rijbewijs met punten de zoveelste pestmaatregel is voor de werkman die zijn wagen zo broodnodig heeft als een timmerman zijn hamer. Wie bijvoorbeeld als straf zijn rijexamen moet overdoen, staat nu al maanden op een wachtlijst vooraleer hij dat opnieuw mag afleggen, en hij moet naar de bijstand vooraleer hij zijn roestbak terug mag besturen in afwachting van het doorlopen van de psychologische testen.

In Vlaanderen daarentegen staat de automobilist op het schavot van het Martelarenplein. Een greep uit de nieuwe visienota van de vervoersregio Middenkust: “De fiets wordt het verplaatsingsmiddel voor het woon-werkverkeer. Binnen stedelijke gebieden moeten fietsverplaatsingen minstens even snel of sneller zijn dan die met de auto. 40% van onze verplaatsingen moet met een duurzaam vervoersmiddel tegen 2024. Bedrijfswagens op fossiele brandstoffen worden verboden, en goederenvervoer per spoor of over water moet verdubbelen van 19 naar 38%. Slim en gebiedsdekkend rekeningrijden invoeren op het hele Vlaamse grondgebied. Boetes verhogen en extra-Gas-ambtenaren aanwerven over de politiezones heen. Als er nieuwe wegen aangelegd worden moet de nieuw te verharden oppervlakte volledig gecompenseerd worden door andere wegen af te schaffen of actief te gaan ontharden. Zonevreemde bedrijven in buitengebied mogen niet hervergund worden. Bouwaanvragen moeten onderworpen worden aan de Mobiscore…”

Een korte samenvatting die gekopieerd lijkt te zijn uit het mobiliteitshandboek van Noord-Korea.

We hebben het dichtste spoorwegnet van de wereld en we geven jaarlijks miljarden euro’s aan de NMBS en De Lijn, en toch stapt amper 11% van onze bevolking op het openbaar vervoer. Een belbus bijvoorbeeld vervoert amper gemiddeld 1,1 persoon per rit. Een ritje duurt dan nog maar gemiddeld 8 km en wordt gesubsidieerd t.b.v. 40 euro. Flexvervoer ligt in de palliatieve zorgen. Veertien procent van de verplaatsingen gebeurt per fiets, maar 61% de bevolking is aangewezen op de hoestbui op vier wielen. Er is immers geen alternatief om brood op de plank te krijgen. Rondtoerende thuisverplegers en dito pakjesbestellers houden nu hun hart vast in de hoop hun broekriem te kunnen ophouden zonder gestigmatiseerd te worden door lui die van het padje af zijn. Zoals Bart Eeckhout, hoofdcommentator van de wokekrant De Morgen, die vindt dat onze verkeershandhaving even misdadig is als de wapenobsessie van de Amerikaanse wapengekke lobby met haar “Right to bear arms”. Blinde vlekken van telewerkers die enkel van achter hun laptop komen om hun kroost met een bakfiets naar school te rijden en andere chauffeurs bestempelen als kindermoordenaars.

Wetten worden gemaakt door ministers met een limousine onder hun kont en een chauffeur aan het stuur. Deze worden gestemd door volksvertegenwoordigers die gratis sporen in eerste klasse en gratis thuis gebracht worden met een taxi als de parlementaire zittingen wat uitlopen. Wetten worden echter pas gerespecteerd als ze na te leven zijn, en als ze als rechtvaardig worden ervaren.