‘Koppel verhoging defensiebudget aan verhoging steun voor ontwikkelingssamenwerking’

‘Terwijl aan de regeringstafel momenteel de discussie woedt over het optrekken van het Defensiebudget, dreigt de belofte uit het regeerakkoord rond de stijging van het budget van ontwikkelingssamenwerking ondergesneeuwd te geraken’, schrijft Kamerlid Els Van Hoof (CD&V). ‘De vrees bestaat dat dit laatste voornemen opnieuw op de lange baan belandt.’  Ze doet een oproep om het streefdoel van 0.7% van het Bruto Nationaal Inkomen (BNI) tegen 2030 te halen. ‘Ontwikkelingssamenwerking is  minstens even belangrijk voor de globale stabiliteit als defensie.’

De oorlog in Oekraïne trekt opnieuw de aandacht naar de discussie rond het defensiebudget. Sinds 2014 vraagt de NAVO om dit op te trekken tot 2% van het bbp. Bij het zien van het oorlogsgeweld en de destructie in Oekraïne is het begrijpelijk dat we ons willen beschermen tegen het oplaaiende geweld. Maar het oorlogsgeweld in Oekraïne leidt ook op andere vlakken tot instabiliteit. Volgens het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties stevenen 44 miljoen mensen wereldwijd af op verhongering. Dat terwijl de graansilo’s in Oekraïne vol liggen met graan dat Oekraïne niet kan verlaten door de Russische blokkade van de Oekraïense havens aan de Zwarte Zee. Ook de opslag van de volgende Oekraïense graanoogst in juli en augustus wordt onmogelijk als de silo’s niet gauw kunnen worden geledigd. De Russische president Vladimir Poetin zal niet alleen de oorlogsslachtoffers in Oekraïne op zijn conto hebben staan, maar ook vele hongerslachtoffers wereldwijd.

Toch is het niet de oorlog in Oekraïne die de enige oorzaak is van de wereldwijde hongersnood. Uit een analyse van het Wereldvoedselprogramma bleek dat aan het begin van 2022 reeds 276 miljoen mensen wereldwijd leden aan acute honger. Voedselprijzen zijn het laatste jaar de hoogte in geschoten door een torenhoge inflatie en speculatie die de prijzen kunstmatig hoog hield. Alhoewel conflict een belangrijke oorzaak is van voedselonzekerheid, spelen ook milieucrisissen, klimaatverandering, economische moeilijkheden, armoede en ongelijkheid een rol. Het gaat dus om een hongercrisis die structureel is.

Het wordt hoog tijd dat we deze globale voedselcrisis aanpakken. Een van de middelen die we hiervoor kunnen aanwenden is ontwikkelingssamenwerking. In 1970 werd in resolutie 2626 van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de doelstelling vastgelegd dat landen 0,7% van hun bni zouden besteden aan ontwikkelingssamenwerking. Dat engagement werd door België meerdere malen bevestigd, onder meer in VN-context alsook voor de Raad van de Europese Unie. In 2019 nam de Kamer mijn resolutie aan, waarbij de regering werd opgeroepen om een groeipad uit te tekenen om in de komende jaren snel deze 0,7% drempel te bereiken, met 2030 als uiterste datum. Die resolutie werd destijds goedgekeurd met een ruime meerderheid.

In realiteit is het vooropgestelde streefdoel echter nog lang niet in zicht. Met een uitgaven van 0,47% van het bni aan ontwikkelingssamenwerking hebben we nog een lange weg te gaan. België zit dan wel hoger dan het mondiaal gemiddelde, op Europees vlak  zitten we onder het gemiddelde en doen we het een stuk minder goed dan landen als Luxemburg, Noorwegen, Duitsland of Denemarken, die allen de 0,7% drempel al gehaald hebben.

Tussen 2016 en 2019 was er zelf een daling in de Belgische uitgaven van aan ontwikkelingssamenwerking, en nog voor de oorlog in Oekraïne begon, was al voorspeld dat de Belgische uitgaven voor 2022 slechts 0,42% van het bni zouden bedragen. Hoog tijd dus om in actie te schieten.

Als we de defensie-uitgaven verhogen, moeten we dat ook doen voor ontwikkelingssamenwerking. De oorlog in Oekraïne vormt immers niet alleen een bedreiging vanuit militair perspectief. De hongersnood ten gevolge van de oorlog leidt tot instabiliteit in regio’s die al zwaar verscheurd zijn door conflict zoals Jemen, Syrië of Afghanistan. Honger legt immers de kiem tot nieuwe conflicten, en de gevolgen hiervan zullen ook voor ons voelbaar zijn, denk maar aan de vluchtelingenstromen die conflicten teweegbrengen.

Het is precies daarom dat CD&V destijds in het regeerakkoord het engagement heeft ingeschreven om eindelijk werk te maken van de belofte om tegen 2030 0,7% van het bni aan ontwikkelingssamenwerking te besteden.  Door de Belgische bijdragen aan ontwikkelingssamenwerking in lijn te brengen met die 0,7%-drempel, vervullen we niet alleen een humanitaire plicht, maar beschermen we ook ons eigen land beter tegen de negatieve impact van de oorlog in Oekraïne. En laat dat nu exact zijn wat we ook met de budgetverhoging voor defensie willen bereiken.