‘Het onderwijs zou beter wat minder verkrampt omgaan met leeslijsten’

Amir Bachrouri is voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad. Zijn column verschijnt tweewekelijks.

Sinds kort mag ik voorlezen in een divers klasje in een Borgerhoutse buurtschool. De allereerste kennismaking met de klasgroep was meteen een wake-upcall: veel interesse voor de voorleesbeurt was er niet. Het voerde me terug naar mijn tijd op de lagere school. Ik was toen nog geen fervent lezer, dat kwam pas later. Thuis zaten we vaak onder een deken te luisteren naar mijn moeder, die voorlas uit boeken zoals De jongen met de gestreepte pyjama. Onze woordenschat werd er breder van, haar Nederlands beter. Het was een collectieve oefening, ons dagelijkse ritueel. Een rustige afsluiter van een drukke schooldag.

Meteen na de kennismakingsronde vroeg ik: wie van jullie leest graag? Alleen Youssef stak zijn vinger op. Geen boekenwurmen in deze klas dus, zou je denken. Toen vroeg Fatouma het woord. ‘Meneer, waarom moeten wij eigenlijk lezen? En waarom moeten wij boeken lezen die u kiest? Ik wil lezen over voetbal, want ik voetbal graag.’ Waarna Senne: ‘Ja, en ik zou veel liever lezen over auto’s en motoren.’ Het is een vraag die ik als leerling ook vaak stelde. Waarom moeten we een boek uit de opgelegde lectuurlijst kiezen? Waarom mogen we niet iets kiezen dat nauw aansluit bij onze eigen leefwereld?

Het antwoord van mijn lerares op de middelbare school is me altijd bijgebleven: boeken horen je leefwereld te verbreden, niet erin te treden. Het risico is wel dat je jongeren zo wegjaagt van het lezen. Het onderwijs zou beter wat minder verkrampt omgaan met leeslijsten. Om Lijmen/Het Been van Willem Elsschot te kunnen lezen heb je hulpmiddelen nodig. Andere boeken. Boeken die bijvoorbeeld nauwer aansluiten bij de leefwereld van jongeren, en die als springplank kunnen dienen om de gewenste romans te lezen.

Lezen met mijn moeder was een collectieve oefening, ons dagelijkse ritueel.

En als we de ontlezing willen terugdringen, mogen we ook de bibliotheek niet uit het oog verliezen. De bib is meer dan een verzamelplaats van gedrukte letters. Schoolbezoeken kunnen de kind- en jeugdbibliotheken weer sexy helpen maken. En dat potentieel ís er. Sla er de hashtag #BookTok op TikTok maar eens op na, waar jongeren leestips met elkaar uitwisselen. En laten we vooral ook met de leerlingen zelf spreken: gun ze de kans om zelf een boek te kiezen, als ze daarnaast ook een boek uit de verplichte lijst lezen. Zodat we niet vergeten dat lezen doet leven.