‘Het is zomer, maar onze regeringen blijven aanmodderen’

Professor Herman Matthijs (UGent en VUB) staat stil bij de dossiers die hun schaduw vooruitwerpen op het politiek najaar.

Halfoogst of 15 augustus (1769) is de geboorte datum van Napoleon Bonaparte, een man wiens ideeën nog steeds doorwerken op publieke sector in dit land. Daarom een analyse van alle politieke dossiers die nog op de regeringstafels moeten geraken.

Het is de zomer van de grootse overdrijvingen geworden: te heet, de energie gaat uitvallen en het water is op. Maar de vakantiebestemmingen zitten vol, vliegtuigen moeten passagiers weigeren, de terrassen aan de kust zitten vol en er zijn niet te veel klachten te horen over het weer. Het is tenslotte zomer en stel je voor dat het een kwakkelzomer zou geweest zijn! Maar de regeringen blijven aanmodderen met nieuwe infrastructuur voor elektriciteitsproductie en als we hieromtrent iets stabiels willen hebben dan rest alleen de keuze van nieuwe kerncentrales. Ook het Vlaamse waterbeleid moet gemoderniseerd worden, het kan toch niet dat een land dat aan een zee ligt een waterprobleem zou hebben.  

Taiwain

Ook ging de derde wereldoorlog uitbreken als gevolg van het bezoek van de Amerikaanse ‘speaker of the House’ aan Taiwan. China begon met militaire maneuvers en sancties tegen Taiwan. Maar de communistische machthebbers namen wel geen enkele sanctie tegen de invoer van Taiwanese chips (ter waarde van 105 miljard dollar). Het conflict tussen Beijing en Taipei is van een ander kaliber dan het Oekraïne oorlog. Die laatste oorlog lijkt nu ook nog een lange tijdlijn te krijgen.

Als gevolg van de mondialisering en de liberalisering is veel te veel economische infrastructuur in Chinese handen geraakt en starten ook teveel industriële processen op in China. Hier is zeker een verpletterende verantwoordelijk te leggen bij de Europese Commissie.  Ook de toevoer van gas blijft een probleem voor de Unie en commissievoorzitster Von der Leyen is dan maar gaan bedelen in Kazachstan. Dat het daar bestaande regime begin van dit jaar werd overeind gehouden door een militaire interventie vanuit Rusland is blijkbaar geen probleem?

Inflatie

Met energiecrisis belanden we ook in het tijdperk van zeer hoge inflatie. Noch de Europese Centrale Bank, noch de Nationale Bank van België of enig ander orgaan zag dat aankomen. Vijf indexeringen op één jaar is een record, maar dat lost de  koopkracht van de mensen niet op. Inderdaad, deze indexeringen zijn bruto verhogingen van de wedde. Veel werkenden houden van deze 10 procent bruto verhoging nog geen 5 procent netto over. Met andere woorden, deze hoge inflatie leidt tot een verarming van de mensen. De grote winnaars zijn  de federale schatkist en de RSZ, want die gaan met de helft lopen van dat indexgeld lopen. Ten aanzien van het overheidsapparaat is de index een enorme financieringsstroom van de deelstaten en de lokale besturen naar de federale overheid. Bovendien mag de overheid ook nog eens rekening houden met een oplopende rente en zijn er nog geen plannen gekend om de openbare financiën gezonder te maken met een overheidstekort van 5,5 procent BBP en een schuld van boven de 100 procent BBP.

Buitenlandse Zaken

Vooral de eigen partij verslikte zich nogal in de keuze van MR-leider Georges-Louis Bouchez om Hadja  Lahbib hoofd te maken van de Belgische diplomatie. Eind juli belandde de nieuwe minister al in een rel over de Krim, een verhaal dat zeker wordt vervolgd bij de opening van de parlementaire werkzaamheden. Desalniettemin is de kans meer dan reëel dat deze dame de stoel van minister van Buitenlandse Zaken warm zal houden tot Sophie Wilmès terugkeert in de politieke arena. De peilingen voor het Brussels- en het Waalse Gewest laten al geruime tijd zien dat Wilmès zeer hoog staat in de populariteitspolls. Het is zeker de bedoeling van voorzitter Bouchez om van de MR de toonaangevende partij te maken in de twee Franstalige Gewesten, en dan moet de populaire Wilmès terug aan boord komen.

Wat buitenlandse relaties betreft, de federale regering zit ook nog met het dossier van de ‘Iran deal’, waarover veel openbaarheid ontbreekt. Maar de tegenstand vanuit Washington DC zal de diplomatieke positie van de Vivaldi regering zeker niet versterken. En recent was er ook nog de aanslag op Salman Rushdie. Tegen de schrijver werd 33 jaar geleden een fatwa uitgesproken door de de Iraanse ayatollah Khomeini. 

Mediarel

Ook het Vlaamse politieke wereldje heeft een mediarel achter de rug met de VRT-beslissing om censuur toe te passen op de heruitzendingen van de populaire serie FC De Kampioenen. Dat is iets wat zeer gevoelig ligt bij het volk en dat hebben de leiders van Vooruit en het Vlaams Belang onmiddellijk begrepen. Bovendien is dit een dossier waar er electoraal mee te scoren valt. Het steeds gevaarlijk om iets uit het verleden te beoordelen op basis van de huidige regels.  

Mest en stikstof

En dan blijven er in Vlaanderen nog de eindeloze twisten over stikstof- en mestdossiers. Maar het gebeuren van de zomer was toch dat Paul ‘Great Old’ Gheysens in het zand moest bijten voor een groots vastgoedproject in Knokke, en dat op beslissing van minister Zuhal Demir. Een meer dan opmerkelijk feit in dit dossier is  dat  de Vlaamse administratie hier positieve adviezen gaf, terwijl het ziekenhuis te Knokke op pijlers moest bouwen omwille van het landschap. Dat Demir de adviezen negeert, is haar volste recht omdat in een parlementaire democratie het primaat van de politiek zou moeten gelden. Als minister heeft zij de democratische legitimiteit om beslissingen te nemen. De Vlaamse regering mag zich toch eens buigen over de onoverzichtelijke structuur van zijn administratie met veel te veel  autonomie. Want de enorme Vlaamse regelgeving is hiervan ook het resultaat, en dat feit leidt tot Kafkaiaanse toestanden in het rijkste Gewest. 

Conclusie

Uiteraard zal menig politiek hoofdkwartier wel uitkijken naar de resultaten van de september peiling van DPG-RTL. Die uitslag zal ook bepalend zijn voor de te voeren strategie van de partijen. Want het is zeker niet voor de hand liggend om nog twee jaar te pieken in een peiling en dus stelt zich de vraag om naar vervroegde federale verkiezingen te gaan.

Een bijkomend probleem voor de politieke marketeers is de volgorde van de aankomende verkiezingsmarathon met de lokale verkiezingen (provincies, gemeenten en districten) als laatste in oktober 2024. In principe staat daarvoor de ‘super Sunday’ van mei 2024 met de federale, de deelstaten en de Europese verkiezingen op één dag. Dit is een groot risico, want stel dat men in mei 2024 verliest, dan verliest men driemaal en probeer dat maar recht te trekken vijf maanden later bij de lokale verkiezingen. Daarom is het vooruithalen van de federale verkiezingen een ideale strategie en zeker voor de regeringspartijen die goed staan in de peilingen: Vooruit, PS en MR.  Ook voor de scorende oppositiepartijen in de polls, N-VA, PVDA en Vlaams Belang is dit een aantrekkelijk scenario.