Herman Matthijs (UGent, VUB)

‘Worden de midterms een vloek voor president Biden?’

Professor Herman Matthijs (UGent & VUB) staat stil bij de tussentijdse verkiezingen in de VS. Hij overloopt vier scenario’s voor de uitslag in het Amerikaanse Congres.

Op de eerste dinsdag na de eerste maandag van november is het in de Verenigde Staten om de twee jaar een groot electoraal festijn. De Amerikanen verkiezen niet alleen al hun Afgevaardigden in het Huis (435 en de 6 in de ‘US territories‘) en klasse III van de Senaat (34 en één speciale verkiezing geeft 35), maar ook nog Gouverneurs (36 staten en 3 territoriums), statelijke Ministers van Justitie (30 staten en 3 territoriums), statelijke Ministers van Buitenlandse Zaken (27 staten), statelijke Ministers van Financiën-begroting (28 staten), statelijke parlementen (46 staten), en dan nog op vele plaatsen burgemeesters, brandweercommandanten, schoolhoofden, sheriffs, referendums enzoverder.

Uiteraard wordt er vooral uitgekeken naar de uitslag voor het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Momenteel hebben de democraten 220 van de 435 zetels in het Huis en dus een krappe meerderheid. In de Senaat is het 50-50, waardoor de vicepresident op de wip zit bij een gelijke stemming.

Items

Op het vlak van migratie, de aanpak van China en de handelspolitiek zijn er weinig grootse wijzigingen te merken tussen het Trump- en het Biden-bewind. De regering-Biden-Harris heeft wel de belastingverlagingen van onder het bewind Trump-Pence teruggedraaid. Toch zal de economie en de inflatie (8,5 procent) zeker meespelen in het kiesgedrag. Want een Amerikaan voelt de stijgende energieprijzen nog meer dan wij Europeanen, en dat is zeker te wijten aan de grotere afstanden in het land. Maar de beurzen doen het veel betere dan in Europa: de Dow-Jones staat op 32.400 punten en de Nasdaq op zowat 10.850 punten. Bovendien is de Amerikaanse dollar sterker geworden dan de euro.

Het grote verschil is de oorlogssituatie in Oekraïne en de spanningen rond Taiwan. De hardere aanpak van China was al begonnen onder president Trump. Maar het Obama-Biden bewind heeft vroeger nooit militair gereageerd op de Russische annexatie van de Krim. Toen Poetin, begin dit jaar, het oostelijk deel van Oekraïne binnenviel kwamen we in een halve derde wereldoorlog terecht. Hier stelt zich de vraag of een Republikeinse meerderheid in het Congres nog zoveel aandacht en geld wil besteden aan het dossier Oekraïne? Want de Grand Old Party voert vooral campagne over de binnenlandse problemen.

(Lees verder onder het artikel)

Vier mogelijkheden

De uitslag van 8 november kan vier resultaten opleveren bekeken vanuit de macht van het Congres. Eerste scenario, de Democraten behouden hun meerderheid in het Huis en dus ook de machtige functie van de ‘Speaker’ en winnen ook zetels in de Senaat. Met dit scenario kan president Joe Biden rustig naar de nominatie van 2024 gaan, en eventueel Kamala Harris lanceren. Dit is het meest gunstige scenario voor de blauwe partij, de Democraten.

Tweede scenario, de Democraten behalen de Senaat maar verliezen het Huis. Dat betekent dat de ‘Speaker’ in Republikeinse handen komt. Bovendien worden alle begrotings- en fiscale wetten eerst behandeld door het Huis. Dit resultaat zal zeker de positie van het kabinet-Biden-Harris verzwakken.

Derde scenario, de Republikeinen winnen zetels bij in de Senaat maar het Huis blijft Democratisch. Dan beheert de rode partij, de Republikeinen, het ‘spoils’-systeem (waarbij topfuncties in de federale ambtenarij worden verdeeld), de aanduidingen voor de Federal Reserve Board (Amerikaanse centrale bank) en het opperste gerechtshof. Bovendien is het enkel de Senaat die moet instemmen met internationale verdragen. Er zijn 35 Senaatszetels te verkiezen (20 Republikein en 15 Democraat). Algemeen wordt er vanuit gegaan dat er twee Republikeinse en vijf Democratische zetels kunnen verschuiven.

Vierde scenario tenslotte, het scenario dat de Republikeinen de meerderheid behalen in de beide delen van het Amerikaans Congres. Dan is het de vraag of Joe Biden nog iets kan verwezenlijken deze regeerperiode, en zullen er ook vraagtekens worden geplaatst bij de nominatie van Kamala Harris voor de presidentsverkiezingen in 2024. Bovendien zullen de Republikeinen dan meer de aandacht gaan verleggen naar de handel en wandel van zoon Hunter Biden en naar de dossiers inzake ‘Benghazi’, de dodelijke aanslag op de Amerikaanse ambassade in Libië, waar er nooit duidelijkheid is geweest over de rol van Hillary Rodham-Clinton, die toen minister van Buitenlandse Zaken was.

Nog belangrijk: de 435 zetels voor het Huis worden nu verdeeld op basis van de resultaten van de volkstelling van 2020. Dat houdt in dat Texas twee zetels bijkrijgt (van 36 naar 38), Florida één zetel bijwint (27 naar 28), net zoals Montana, North Carolina, Oregon en Colorado. 37 staten blijven op een status quo. Zeven staten verliezen elk één zetel (o.a. New York van 27 naar 26 en Californië van 53 naar 52). Op basis van deze nieuwe verdeling zijn het vooral Republikeinse staten die zetels bijwinnen en Democratische staten die er verliezen.

Trump

De Democraten voeren een bizarre campagne, waarbij de vicepresident afwezig is en President Biden alleen maar zichtbaar is bij kleinere evenementen, fundraising en virtuele toespraken. Joe Biden laat het grotere campagnewerk over aan de gepensioneerde President Barack Obama. Het is nooit een goed teken dat gewezen leiders de campagne van de zittende president moeten overnemen.

(Lees verder onder het artikel.)

Opvallend is dat de 45ste president van de VSA, Donald Trump, meer campagne voert dan de zittende president. Maar Trump wil nog niet zeggen of hij in 2024 terug de nominatie wil behalen. Daarmee komen we bij het Republikeinse vraagstuk voor 2024. De partij heeft Florida-senator Rick Scott aangesteld om de campagne 2022 te leiden. Indien deze gewezen Gouverneur van Florida erin slaagt om de meerderheid te verwerven in de Senaat komt deze miljonair (vermogen van zowat 650 miljoen dollar) ook in de positie voor de Republikeinse nominatie voor 2024.

De ‘sunshine state’ beheerst in elk geval de Republikeinse partij. Donald Trump woont er, en er zijn ook nog de aspiraties van Gouverneur Ron DeSantis. Gaat hij ook in 2024 een poging wagen voor de presidentiële nominatie? In de eerste plaats is het nu uitkijken of hij een tweede termijn als Gouverneur kan verkrijgen. In Florida moet ook de Republikeinse Senator Marco Rubio zijn zetel verdedigen. Hij was al in 2016 kandidaat bij de Republikeinse voorverkiezingen. Met andere woorden, in zijn eigen staat heeft Donald Trump genoeg concurrentie binnen zijn eigen partij.

(Lees verder onder het artikel.)

Bij een Republikeinse overwinning gaan er nog Afgevaardigden, Senatoren en/of Gouverneurs opstaan met presidentiële ambities. Dat zullen personen zijn met een leeftijd van 50- of 60-plus, in elk geval jonger dan de – in 2024 – 78-jarige Trump. Het probleem voor miljardair Trump is dat hij geen politiek mandaat heeft. Vandaar dat het bizar is dat hij nu niet opkomt bij deze ‘midterms’. Want Florida heeft een bijkomende 28ste zetel voor het Huis van Afgevaardigden. Stel voor dat Trump nu was opgekomen voor het Huis en verkozen zou zijn geweest, dan lag zijn weg open naar de functie van ‘Speaker’ van het Huis. Vandaar de vraag: heeft Donald Trump geen grootse vergissing begaan door nu niet op te komen? Want de grootste politieke vijanden zijn steeds te vinden in de eigen partij.

Conclusie

Zowel de Democraten als de Republikeinen zijn intern verdeeld en vooral volop bezig met de voorbereiding van de presidentsverkiezingen van november 2024. Deze ‘midterms’ zijn de start van een lange campagne naar het behoud of het behalen van het Witte Huis in november 2024.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content