Lode Haest

‘Zijn de Waalse plannen om 4.000 kilometer aan nieuwe hagen te planten wel realistisch?’

Lode Haest Boerenzoon en bio-ingenieur in bos- en natuurbeheer.

‘Is het gras groener aan de overkant of zijn geplande de 4.000 kilometer aan nieuwe hagen een beschutting voor het povere natuurhoofdstuk van het Waals regeerakkoord’, schrijft Lode Haest over de ambitie van de regeringen in het zuiden van het land.

Twee weken geleden werd het Waals regeerakkoord voorgesteld. Het natuurhoofdstuk bevat twee opmerkelijke cijfers: zo is het de bedoeling om 4.000 kilometer aan nieuwe hagen aan te leggen, en jaarlijks 1.000 hectare aan nieuwe natuurreservaten. Natuur- en milieuverenigingen in Vlaanderen verwezen al snel naar het inspirerend regeerakkoord Maar hoe realistisch zijn deze doelstellingen? En willen we wel becijferde doelstellingen zoals deze het Waals regeerakkoord?

In de periode 2012-2017 subsidieerde Wallonië het aanplanten van 150 kilometer aan haag. Ter vergelijking, in Vlaanderen werd in dezelfde periode de aanplant van 500 kilometer aan haag gesubsidieerd. In oktober 2016 stelde minister Collin (MR) zijn hagenplan voor. De bedoeling is om 110 kilometer aan nieuwe hagen realiseren op drie jaar tijd. Er werd daarvoor een budget opzij gezet van 460.000 euro. In 2017 werd er voor 40 kilometer aan nieuwe hagen aangeplant. Dat is bijna het dubbele van het jaarlijks gemiddelde in de periode 2012-2016, namelijk 22 kilometer. De boost in 2017 is te verklaren door het nieuwe subsidiedecreet van september 2016 voor de aanplant van hagen. In Wallonië komen de middelen uit het natuurbudget, en die zijn onder meer toegankelijk gemeenten.

Zijn de Waalse plannen om 4.000 kilometer aan nieuwe hagen te planten wel realistisch?

Maar het geluk was van korte duur. In 2018 formuleerde de PS al kritiek op het hagenplan. De aanplant van nieuwe hagen viel stil. De verantwoording van Collin is dat het lage fruit reeds geplukt is. Wallonië voorziet namelijk subsidies sinds 2007, en die zorgden voor een gemiddelde aanplant van 33 kilometer per jaar in de periode 2009-2011. De meest overtuigde aanvragers hebben hun aanvragen reeds ingediend, aldus Collin. Om een extra tandje bij te steken heeft Collin in zomer van vorig jaar de subsidie verhoogd met 20%. Maar de toon in het parlement liet vermoeden dat Collin zijn doelstelling van 110 kilometer op drie jaar tijd niet zal halen.

Als we er rekening mee houden dat het aanplanten zeer moeizaam verloopt, dan is het nog maar de vraag hoe Wallonië 4.000 kilometer aan nieuwe hagen zal aanplanten op 5 jaar tijd. Als we de budgettering van 470.000 euro die voorzien werd voor 110 kilometer doortrekken, dan zou in de nieuwe plannen 17 miljoen euro voorzien moeten worden. Het is niet voor niets dat de creatieve formulering in het regeerakkoord enige ruimte tot interpretatie biedt: ‘4.000km haag en/of 1 miljoen bomen’. 1 miljoen bomen in bomenrijen, dat zou zich vertalen in 10.000 kilometer aan bomenrijen. Dat is niet veel realistischer dan 4.000 kilometer aan hagen. De kans is reëel dat de bomen een andere invulling krijgen.

Gezien het kiespubliek van PS en Ecolo, bestaat volgens mij de kans dat men steden en gemeenten wil aanmoedigen om nieuwe bomen aan te planten, aangezien in verstedelijkte kernen doorgaans meer vraag is naar meer groen in de buurt. . Als de doelstelling toch nog veraf ligt, kan men in het slechtste geval overschakelen tot de aanplant van bos. Voor de aanplant van 1 hectare bos worden gemiddeld 3.000 bomen geplant.

Het andere opmerkelijke cijfer is de geplande erkenning van 1.000 ha bijkomende natuurreservaten per jaar. Begin 2018 waren er 12.785 ha natuurreservaten erkend in Wallonië en 19.164 ha in Vlaanderen. Dit terwijl de oppervlakte van het Waalse Gewest een stuk groter is dan het Vlaamse Gewest (16.844 km² vs 13.522 km²). Het procentueel aandeel aan natuurreservaten in Vlaanderen ligt dubbel zo hoog. Meer nog, de totale oppervlakte aan bos- en natuurreservaten in Vlaanderen (28.956 hectare begin 2018) is bijna het dubbele van dat van Wallonië (15.642 hectare begin 2019).

Is de doelstelling van het Waals regeerakkoord realistisch? In de periode 2014-2018 erkende Wallonië voor 1.819 hectare aan bijkomend natuurreservaat, oftewel 450 hectare per jaar. Geloof het of niet, als het over natuurreservaten wordt Vlaanderen in het Waals parlement aangehaald als na te volgen voorbeeld. ‘In Vlaanderen ligt het percentage drie keer hoger dan de onze’, aldus parlementslid Philippe Knaepen (MR) in 2015. ‘In Wallonië is bedraagt het de oppervlakte bos- en natuurreservaten 1,22% van het territorium. In Vlaanderen, loopt die oppervlakte op tot 3% van het territorium’, aldus parlementslid Christie Morealle (PS). In Vlaanderen werd in de periode 2009-2018 gemiddeld 700 hectare per jaar aan bos- en natuurreservaten erkend.

Wallonië zal stevig tandje moeten bijsteken als het 1.000 hectare per jaar wil erkennen, maar het is niet onrealistisch. Als Wallonië deze doelstelling waar kan maken, zal de oppervlakte aan erkende natuurreservaten in Wallonië oplopen tot 19.785 hectare tegen 2024. Dat is zowat de oppervlakte die nu reeds erkend is in Vlaanderen.

Het inhaalmanoeuvre van Wallonië in de erkenning van natuurreservaten en de vaag geformuleerde doelstelling van 4.000 kilometer aan nieuwe hagen (en/of 1 miljoen bomen) zijn de meest opmerkelijke elementen van het natuurhoofdstuk in het Waals regeerakkoord. Volgens sommigen een voorbeeld voor Vlaanderen, volgens mij moeten er toch enige vraagtekens bij geplaatst worden. Hopelijk eindigt de naar mijn aanvoelen nogal populistische doelstelling niet in mineur. Is het gras groener aan de overkant of zijn de geplande 4.000km nieuwe hagen een beschutting voor het povere natuurhoofdstuk van het Waals regeerakkoord?

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content