Fraudegevoelige sectoren zoals de horeca en de bouw schuiven graag aan voor een forse lastenverlaging. Om mee te denken over maatregelen tegen misbruiken, tonen ze zich veel minder enthousiast.
Staatssecretaris voor de Bestrijding van de sociale en fiscale fraude John Crombez (SP.A) is een ijverig baasje. De regering-Di Rupo is nog maar net klaar met een reeks van bescheiden herstelmaatregelen en Crombez vindt dat de bouwsector, net als de horeca, mag rekenen op een lastenverlaging áls daar tenminste een sluitende controle op zwartwerk tegenover staat.
Sinds de start van de regering-Di Rupo is er haast geen week voorbijgegaan zonder een nieuw voorstel van Crombez om minstens een deel van de zwarte economie in ons land – door de Nationale Bank geraamd op bijna 13 miljard euro, waardoor de schatkist elk jaar zowat de helft van dat bedrag misloopt – te witten. Het tempo van de staatssecretaris is zo hoog dat ze bij de Federale Overheidsdienst Financiën op hun adem trappen. De verschillende sociale inspectiediensten hebben daar iets minder moeite mee, maar worden binnenkort wel versterkt met meer dan vijftig nieuwe personeelsleden.
De meeste ideeën van Crombez – van het bannen van de excessen met managementvennootschappen tot het inschrijven van antimisbruikbepalingen in de sociale en fiscale wetgeving – zijn intussen gebundeld in een actieplan. Dat bevat een lijst van ‘risicosectoren’, die ook gevoelig zijn voor misbruiken op het vlak van schijnzelfstandigheid en de detachering van buitenlandse werknemers. Het gaat onder meer over transport, detailhandel, fruitteelt en tuinbouw, vleesverwerking, bewaking, schoonmaak, horeca en bouw.
De laatste twee sectoren halen traditioneel sprekende scores in de verslagen van de sociale inspectiediensten. Bij controles in de eerste zes maanden van 2012 troffen ze op 28 procent van de bouwterreinen zwartwerkers aan. In de horeca liep dat aandeel zelfs op tot 47 procent. Het laatste springt extra in het oog, want de beroepsfederaties van de horeca beloofden drie jaar geleden plechtig dat een btw-verlaging voor maaltijden en de invoering van kassa’s die onmiddellijk omzet en personeel registreren, het tij zouden helpen keren. De btw bedraagt sinds 1 januari 2010 inderdaad nog maar 12 procent, maar op de registrerende kassa’s is het nog altijd wachten en het zwartwerk is helemaal niet verminderd.
Crombez grijpt daarom naar de beproefde techniek van de wortel en de stok. Als de horeca de elektronische kassa’s vanaf 2013 in gebruik neemt, komt er een beter sociaal en fiscaal statuut voor een deel van het vast personeel en voor gelegenheidswerkers. Voor de bouw is een lastenverlaging denkbaar als op grote bouwterreinen een volwaardige aanwezigheidsregistratie plaatsvindt.
De reacties vanuit de twee sectoren zijn gelijk. De wortel van Crombez wordt gesmaakt, maar zou via allerlei voor de overheid nog duurdere varianten van lastenverlagingen een stuk langer mogen zijn. De stok daarentegen wordt meteen ontweken met argumenten over te veel rompslomp en te weinig effect op de praktijken in cafés, restaurants en op bouwterreinen. Als Crombez echt resultaat wil boeken in de strijd tegen zwartwerk en andere fraude zal hij de borst nog flink mogen nat maken.
Patrick Martens
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier