Wintersport: met de s van sport, niet van schnaps

Après-ski is vakantie, maar wat ervoor komt, is sport en vereist de discipline die daarbij hoort, betoogt directeur Sneeuwsport Vlaanderen Lode Nolf.

De Bekende Duitser treft het niet bepaald als het om winterpret gaat dit winterseizoen: Michael Schumacher kwam slecht ten val tijdens het skiën en Bondskanselier Angela Merkel brak haar heup bij het langlaufen. Ook de berichten van lawine-slachtoffers stromen binnen: zo staat in Zwitserland de teller al op 11 dodelijke ongevallen ten gevolge van lawines. Ook in Frankrijk zien de statistieken er niet meteen goed uit: daar betreuren we nu al 5 slachtoffers tegenover 7, op het einde van vorig seizoen. In Oostenrijk kwam een wintersporter uiteindelijk toch om het leven door een tweede lawine nadat hij de eerste oorspronkelijk had overleefd dankzij zijn airbag (een rugzak met een luchtkussen dat je kansen om boven de lawine de drijven vergroot).

Allemaal kommer en kwel of is dit te kort door de bocht?

De cijfers

De Franse wintersportoorden – wereldleiders in de sneeuwmarkt en ook voor Belgen de eerste wintersportbestemming – klokken af op meer dan 28 miljoen skidagen. Vorig jaar noteerden ze een stijging van 3% terwijl het aantal ongevallen slechts met 1% omhoog ging. De medische dienst moest in totaal iets meer dan 23.000 interventies uitvoeren. Er vielen in totaal 11 dodelijke ongevallen te betreuren op de piste (3 door botsingen met obstakels, 8 door valpartijen), 10 buiten piste (7 door lawines, 3 door vallen en/of botsen). Maar vooral de gevallen met lawines en bijhorende spectaculaire beelden spreken tot de verbeelding.

Vergelijk dat met Spanje, de zomerbestemming bij uitstek: tot halfweg augustus al 113 doden door verdrinking alleen al. Maar ook daar vervangen de zeldzame haaien de lawines van het winternieuws.

Omgaan met risico’s

Thuis snowboarden met de spelconsole houdt geen lawinegevaar in, enkel krampen in je duim.

Je afsluiten van de unieke belevenis die wintersporten bieden, is geen optie. Dan kan je net zo gek in je pantoffels rillen van officiële reisadviezen waar te lezen staat dat zelfs België ‘levensgevaarlijk’ zou zijn.

De vraag luidt niet ‘Wat moet je doen als je in een lawine terechtkomt?’. In toogverhalen wordt geestig uitgelegd dat je maar even in je broek moet plassen om te weten wat boven en onder is, om je nadien simpelweg als een mol uit de lawine te graven. Met de gevaren van het gebergte rekening houden, is echter allesbehalve met een volle blaas sporen de sneeuw intrekken.

Freeriders met enige kennis van zaken hebben naast het onmisbare trio van zender/ontvanger, zoeksonde en schop ook een airbag en zelfs avalung (soort snorkel om lucht op te nemen in een lawine) bij. Ze lichten zich echter ook in bij de veiligheidsdiensten, analyseren de sneeuwlagen, verplaatsen zich nooit alleen maar in groep en nemen een veilige afstandsmarge in acht. De permanente aandacht moet uiteraard naar het voorkomen van ongevallen gaan – lawines en andere. De uitrusting moet op ongelukken voorzien zijn.

Helmen zijn niet alleen verplicht geworden in het competitiemilieu: wat er vroeger als een nachtemmer uitzag, is uitgegroeid tot een trendy accessoire, een echt hebbeding dat daarenboven uiterst nuttig is. Ook rugplaten duiken vaker op en werden in het wedstrijdmilieu al verplicht.

De risico’s van wintersport begrijpen en accepteren begint echter vooral bij het respect voor de bergen. De kracht van de natuur is groter dan de ambitie van eender welke sneeuwsporter. Hoe mooier de bergen, des te gevaarlijker ze vaak zijn. Ze temmen is een illusie. Tekort aan opleiding is (letterlijk) een dooddoener: voorzichtigheid en voorbereiding lopen rechtevenredig met (terrein)kennis.

Amalgaam

Wintersport, met de s van sport dus: niet van schnaps. Après-ski is vakantie. Wat ervoor komt, is sport en vereist de discipline die daarbij hoort. Freeriden is geen per sé af te vinken item op een to-do lijst: off piste doe je niet tussen de fondue en de glühwein om een video te imiteren. Freeriden is een erkende discipline met kampioenschappen (inclusief Belgische), maar zelfs meer: een levensstijl met een speciale erecode. Alle stukjes van de puzzel moeten passen: opleiding, (voor)kennis van het terrein, niveau, uitrusting, omkadering, en de omstandigheden.

Dan is freeride de ultieme uitdaging. En bovendien veiliger dan de ingeving van het moment.