‘Wie geen komaf wil maken met het hoofddoekenverbod, is schuldig aan collectieve mensenrechtenschending’

Yasmina Akhandaf, mede-oprichter van Baas Over Eigen Hoofd (BOEH) hekelt dat het Gemeenschapsonderwijs (GO!) nog steeds een hoofddoekenverbod toepast in haar scholen. ‘Dat gaat regelrecht in tegen het arrest van de Raad van State. Het GO! heeft een tijdje terug aangekondigd dat men het vak burgerschap gaat invoeren. Is het dan niet essentieel dat je zelf eerst de rechtsstaat leert respecteren?’

In 2014 leek met de uitspraak van de Raad van State de discussie over het hoofddoekenverbod eindelijk tot een einde te komen. De motivering van de Raad van State was glashelder: een hoofddoekverbod is in meeste gevallen in strijd met de godsdienstvrijheid. Een school moet kunnen aantonen dat er onoverkomelijke problemen zijn, waarbij enkel een hoofddoekverbod soelaas kan bieden. Bovendien zou het verbod beperkt moeten worden in de tijd. Het kan dus geen definitieve oplossing bieden. En laten we eerlijk zijn, wanneer is dat het geval? Zelfs al zijn er bepaalde zeldzame situaties, dan nog zou elke school met een degelijk anti-pestbeleid in staat moeten zijn om hiermee te kunnen omgaan. Met andere woorden: een hoofddoekverbod is een onnodige mensenrechtenschending.

Toch blijft het Gemeenschapsonderwijs (GO!) een hoofddoekenverbod toepassen in haar scholen, en dat gaat regelrecht in tegen het arrest van de Raad van State. Dit zou niet enkel onaanvaardbaar moeten zijn voor vrouwen met een hoofddoek, maar voor iedereen. Het kan niet dat het GO! geen respect toont voor de rechtsstaat en verder gaat met dagelijkse mensenrechtenschendingen. Bovendien hebben we ook nog een minister van Onderwijs die de eigenzinnigheid van het GO! ondersteunt. Eigenlijk is dit ondenkbaar, maar het is wel de realiteit. Ik vraag me oprecht af of we dit zouden accepteren als het niet om moslims ging?

Het gekke aan heel de situatie is dat het GO! een tijdje terug heeft aangekondigd dat men het vak burgerschap gaat invoeren. Is het dan niet essentieel dat je zelf eerst de rechtsstaat leert respecteren? De voorbije dagen hebben trouwens meerdere politici op sociale media nog eens bevestigd dat de sharia niet boven ons rechtssysteem staat. Raar toch dat het GO! haar eigen ‘sharia’ op vlak van het hoofddoekenverbod wel gewoon mag verder zetten met steun van minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V), en bijgevolg uitspraken van het hoogste hof in België zomaar naast zich mag leggen.

Naar aanleiding van de bezorgdheid van enkele parlementsleden over het vak islam werd onlangs het onderwijsdecreet aangepast. Zo moeten vanaf nu alle eindtermen en leerinhouden van levensbeschouwelijke vakken voldoen aan de Internationale Rechten van de Mens en aan de Belgische Grondwet. Goed idee denk ik dan. U ziet mijn opmerking al komen zeker? Waarom moet de gehele school niet voldoen aan de Internationale Rechten van de Mens? Of aan de Belgische Grondwet? Is het dan niet de taak van de inspectie om na te gaan of de schoolreglementen niet in strijd zijn met mensenrechten en met de Grondwet? Waarom die selectieve toepassing? Wat leren we onze kinderen eigenlijk aan? Afhankelijk van welke machtspositie je bekleedt, en afhankelijk van de te stigmatiseren groep, mag je selectief mensenrechten schenden? Teleurstellend.

Dat de discussie rond hoofddoeken op school vandaag opnieuw gevoerd wordt, is alleen maar aan te moedigen. Heel dit debat is trouwens niet ‘symbolisch’ of louter ‘principieel’, zoals sommigen ons graag doen geloven. Het al dan niet toekennen van rechten heeft ook een impact op het onderwijskwaliteit. Op basis van steekproef onderzoeken heeft onderwijssociologe Ellen Huyghe van de UGent aangetoond dat het welbevinden van 67 procent van de leerlingen in het secundair onderwijs achteruit is gegaan sinds het hoofddoekenverbod. Ook zijn de leerkracht-leerling relaties verslechterd, wat enkel en alleen negatief is.

Zowel het kinderrechtencommissariaat als Amnesty International zeggen duidelijk dat een hoofddoekverbod op school niet overeenstemt de rechten van het kind. U leest het goed, wie heeft er eigenlijk baat bij zo’n verbod? Ik hoor u al denken, wat met de neutraliteit? De Raad van State oordeelde in hetzelfde bovenvermelde arrest van 2014 dat leerlingen in principe niet neutraal moeten zijn (los van hoe je neutraliteit interpreteert). Wat eigenlijk ook heel logisch is. Want is het uiteindelijk niet de bedoeling dat kinderen zichzelf en de wereld ontdekken? Of geldt dat niet voor moslims?

Onlangs las ik een opiniestuk van Tamara Stojakovic waarin ze, als leerkracht, een oproep doet aan iedereen om positiever te zijn over het onderwijs. Ik begrijp haar frustratie. Er zijn namelijk heel wat mooie dingen binnen het onderwijs. Leerkrachten hebben vaak de eer om kleine mirakels waar te nemen. Er is niets mooiers dan leerlingen zien groeien tot kritische, zelfstandige jongvolwassenen. Maar helaas volgt Stojakovic een gekend discours, namelijk het banaliseren en minimaliseren van het hoofddoekendebat. Zo spreekt ze bijvoorbeeld over ‘slachtofferrol’. Zouden we dezelfde uitspraken doen als het ging om een andere gediscrimineerde groep? Zeggen we tegen slachtoffers van seksueel geweld dat ze uit hun ‘slachtofferrol’ moeten kruipen? Er is een reden waarom er zo weinig studenten van minderheidsgroepen de lerarenopleiding voltooien. Jawel, we horen het niet graag, maar ook daar speelt het hoofddoekenverbod een enorm grote rol. Heel wat meisjes en vrouwen willen dolgraag lesgeven, maar het probleem van stageplaatsen doet zich al voor tijdens de opleiding. Hoe kan je dan spreken van slachtofferrol?

Of je nu rechts of links in het politiek spectrum zit, we zijn op een punt gekomen dat iedereen die geen komaf wil maken met het verbod eigenlijk schuldig is aan collectieve mensenrechtenschending. Zouden we er even licht overgaan als het ging over andere mensenrechten?