Koolmezen die consistent zingen zijn dominanter dan variërende beestjes.
Vogels gebruiken hun zang om met elkaar te communiceren. Om partners aan te trekken en concurrenten uit de buurt te houden. Die communicatie is veel ingewikkelder dan wij geneigd zijn te denken. Dat geldt zelfs voor de eenvoudige deuntjes van onze koolmezen.
Wetenschappers slagen er geleidelijk in greep te krijgen op de gezongen boodschappen. De ploeg rond bioloog Marcel Eens van de Universiteit Antwerpen luistert al jaren intensief naar koolmezen in de omgeving van Antwerpen. Die blijken met hun gezang heel wat informatie prijs te geven. Zo zullen vrouwelijke meesjes hun zoektocht naar de best mogelijke partner deels steunen op wat ze te horen krijgen. Het aantal keren dat een mees zijn titu-riedeltje herhaalt, is een belangrijk element in de evaluatie.
In het vakblad Animal Behaviour leggen de biologen uit dat de meesjes aparte informatie meegeven over verschillende kwaliteiten. Hoe consistenter een diertje zingt, hoe ouder het is. En hoe meer variatie het in zijn liedje inbouwt, hoe groter zijn kans op overleven dat jaar. Er zijn ook parameters in de vogelzang die niet onmiddellijk aan een kwaliteitskenmerk gekoppeld kunnen worden, wat de onderzoekers noopt tot de stelling dat misschien niet alle informatie relevant – of betrouwbaar – is.
ConcurrentenIn de Public Library of Science ONE tonen dezelfde onderzoekers aan dat mezen niet de neiging hebben hun zang aan te passen aan wat de buren zingen. Ze blijven zichzelf trouw.
Mezen zingen ook om eventuele concurrenten op een afstand te houden. De ploeg rond Eens spitst zich eveneens toe op dat aspect van het mezenleven. In het vakblad Biology Letters analyseert ze het effect van consistentie in de zang op de kans op agressieve interacties met geslachtsgenoten. Mannetjes reageren veel agressiever op consistente zangers dan op andere diertjes, omdat ze consistentie beschouwen als een signaal van succes. Die beestjes zijn een groter risico (op buitenhuwelijkse betrekkingen van hun vrouwtje) dan andere, waardoor ze meer kans hebben om op te draaien voor kleintjes die niet van hen zijn.
Eens en de zijnen waarschuwen er wel voor dat het niet opgaat de gegevens te extrapoleren naar andere soorten. Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is.
