Op 9 mei is er een zeldzame gebeurtenis aan de hemel. Dan komt de planeet Mercurius voor de zon. De zogenaamde Mercuriusovergang komt slechts 13 keer per eeuw voor.
Een Mercuriusovergang is de situatie waarin de planeet Mercurius vanaf de Aarde gezien voor de zon langs beweegt. Mercurius is dan te zien als een kleine zwarte vlek die langzaam over de schijf van de zon beweegt. Het schouwspel is evenwel niet met het blote oog te zien, maar wel met een verrekijker of telescoop (mét zonnefilter). Aangezien Mercurius een kleine planeet is (de kleinste planeet in ons zonnestelsel), wordt er amper zonlicht geblokkeerd, namelijk amper 0,0040 procent.
Mercurius en Venus zijn de enige twee planeten in ons zonnestelsel die zich tussen de Aarde en de zon bevinden en dus vanuit het oogpunt van de Aarde voor de zon kunnen verschijnen. Venusovergangen komen nog minder voor dan Mercuriusovergangen omdat ze een grotere omlooptijd hebben.
De Mercuriusovergang zal over zowat de hele wereld (gedeeltelijk of volledig) te zien zijn. In Japan en andere delen van Oost-Azië, Oceanië en Antarctica is de Mercuriusovergang echter niet te zien. De inwoners van die regio’s kunnen het evenement online volgen. De overgang is ook op de andere planeten te zien. Zo was de Marsrover Curiosity in 2014 getuige van een Mercuriusovergang van op Mars.
De volledige overgang duurt zo’n 7,5 uur. Indien de weergoden meewerken is het verschijnsel maandag te zien vanaf 13.12 uur, het eerste contact. De volledige intrede is om 13.15 uur en het maximum zal om 16.56 uur zijn, wanneer de zon 38 graden hoog staat. De uittrede begint om 20.37 uur, het fenomeen is vier minuten later voorbij.
De Mercuriusovergang geeft wetenschappers ook de kans om de planeet wat beter te onderzoeken. Wanneer de planeet voor de zon verschijnt, zullen ze de exosfeer (een zeer dunne atmosfeer) kunnen observeren. De exosfeer van Mercurius wordt gevormd door de interactie van de zonnewind die voortdurend over het rotsige oppervlak van de planeet schuurt. Door te kijken hoe het zonlicht door de exosfeer passeert, kunnen astronomen meer te weten komen over de invloed van de zonnewind op hemellichamen.
Hou het veilig!
Heel wat mensen denken dat een zonnebril volstaat om de overgang gade te slaan. Fout! Ook huis-, tuin- en keukenmiddeltjes als een filmrolletje, cd of dvd laat u maar beter in de kast liggen. Alleen een eclipsbrilletje is aan te raden om te vermijden dat u onherstelbare schade aan uw netvlies oploopt en het zicht van een mol krijgt.
Of u kan uiteraard ook terecht bij de Vlaamse volkssterrenwachten om het gebeuren veilig te volgen.
Alle Vlaamse Volkssterrenwachten openen voor dit bijzondere moment hun deuren voor het publiek van 13u tot het einde van de overgang. Meer info: www.volkssterrenwachten.be
