Wat eenzame mieren ons kunnen leren over onze hersenen

De Camponotus floridanus © iStock

Een eenzame jeugd klinkt sowieso al droevig, maar voor een bepaalde mierensoort wordt het nog erger.

Uit een recente studie in het vakblad Science of Nature blijkt dat een deel van de hersenen van de Camponotus floridanus, een mierensoort uit de onderfamilie van de schubmieren, krimpt wanneer ze in een vroeg stadium in hun ontwikkeling geïsoleerd worden; en dat bovendien hun gedrag hen voor de rest van hun leven in een paria doet veranderen.

Tijdens het onderzoek werden mieren van enkele dagen oud in testbuisjes ingebracht, ofwel alleen ofwel in een klein groepje. Eens de mieren de volwassen leeftijd hadden bereikt (wat zo’n twee maanden duurt), bestudeerden de onderzoekers hun gedrag en ontleedden ze hun kleine hersentjes.

‘Het was indrukwekkend. De hersenstructuren die gelinkt zijn met leren en onthouden waren bij de geïsoleerde mieren bijna met de helft gereduceerd in vergelijking met de mieren die in groep waren opgegroeid’, zegt de hoofdauteur van de studie Marc Seid van de Amerikaanse University of Scranton aan de Washington Post.

Maar er waren ook gedragsveranderingen merkbaar. De geïsoleerde mieren leken minder in staat om met de groep te interageren. Ze bleken ook tot 10 keer minder agressief dan hun sociaal capabele vrienden.

Ook bij de mens

Maak veel vrienden in je jeugd als je later een groot brein wil

Het is de eerste keer dat is aangetoond dat isolatie een invloed heeft op de ontwikkeling van de hersenen bij een sociaal insect. Het is evenwel geen primeur in het dierenrijk. Uit een gelijkaardig onderzoek bij primaten blijkt dat ook deze dieren een kleinere hippocampus hebben wanneer ze in eenzaamheid opgroeien, alsook afwijkend gedrag vertonen. Ook studies bij mensen die in een vroeg stadium van hun ontwikkeling geïsoleerd leven, lijken minder witte stof in hun hersenen te hebben. Dat is het weefsel dat de gebieden met grijze materie met elkaar verbindt.

Volgens Seid toont de mierenstudie het belang van sociale interacties aan voor de delen van de hersenen die betrokken zijn bij het leren en het geheugen. Dezelfde regels lijken te gelden in de hele dierenwereld. ‘Als organismen zoals apen gelijkaardige mechanismen vertonen als mieren wat betreft de ontwikkeling van hun hersenen, kunnen we mogelijk ook iets zeggen over hoe neuronen in het algemeen reageren met de sociale omgeving.’

Een sociale context is met andere woorden van groot belang bij de ontwikkeling van ons brein en het effect van sociale isolatie kan dramatische gevolgen hebben. Marc Seid heeft dan ook maar één boodschap: ‘Maak veel vrienden in je jeugd als je later een groot brein wil.’ (TE)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content