Dirk Draulans

‘Riooljournalistiek, beste lezer, dat is wat u hier voorgeschoteld krijgt’

Dirk Draulans Bioloog en redacteur bij Knack.

Knack-bioloog Dirk Draulans reageert op een zware uithaal van voorzitter Sonja De Becker van de Boerenbond over zijn journalistiek werk.

Riooljournalistiek, beste lezer, dat is wat u hier voorgeschoteld krijgt, riooljournalistiek van een ‘zogenaamde wetenschapsjournalist’. Zeg dat Sonja De Becker, voorzitter van de Boerenbond, het gezegd heeft. De Becker was in haar wiek geschoten, omdat ik enkele Boerenbond-onvriendelijke zinnen – maar ook niet meer dan dat – debiteerde in het programma De Afspraak op Canvas, waar ik uitleg mocht geven over de aanwezigheid van de wolvin Naya in ons land.

In se ventileerde ik niets dan de waarheid toen ik stelde dat boeren vergoed moeten worden als het te veel regent én als het te weinig regent, en dat het met de schapen die de wolf doodde ook weer van dat zou zijn – De Becker vindt dat trouwens ‘niet meer dan normaal’. Zo zijn de overheid en de belastingbetaler officieel gratis verzekeraars van de boer. In de zomer van 2016 was het zo nat dat de overheid 300 miljoen euro belastinggeld moest uitgeven om boeren te vergoeden. In de zomer van 2017 was het zo droog dat er meer dan duizend schadedossiers werden ingediend voor landbouwschade. Ik houd mijn hart vast voor het komende voorjaar met alle nattigheid die er de voorbije maanden gevallen is – ze dreigt ons opnieuw veel geld te kosten. Boeren hebben ondertussen zelfs ontdekt dat ze geld kunnen puren uit meesjes die wel eens in fruit pikken (‘Met meesjes valt plots geld te verdienen‘ in Knack van 4 oktober 2017).

Riooljournalistiek, beste lezer, dat is wat u hier voorgeschoteld krijgt

Boeren moeten ook vergoed worden voor milieuvriendelijke maatregelen die ze – al dan niet onder druk – nemen. Bijenvriendelijke gewassen, wat nattere weilanden, maatregelen om kiekendieven en akkervogels nieuwe kansen te geven, sommige boeren willen mee – en gelukkig maar – maar ze willen meestal ook vergoed worden voor hun natuurvriendelijke inspanningen. De reactie van de boer uit Meerhout, waar Naya twee schapen doodde en één verwondde, was atypisch (tenzij hij zich in de media beter wenste voor te stellen dan hij is, maar laten we hem het voordeel van de twijfel gunnen). De boer was geen tegenstander van de terugkeer van de wolf in Vlaanderen, maar hij was wel blij dat hij vergoed zou worden voor zijn schade. De reactie uit Wallonië was veel typischer: schapenboeren fulmineerden er dat ze Naya zouden omleggen zodra ze de kans kregen. Zoals ik in De Afspraak uitlegde, zijn de gevaren voor Naya in Vlaanderen veel groter dan de gevaren van Naya voor Vlaanderen.

https://twitter.com/deafspraaktv/status/955767090711089152De Afspraakhttps://twitter.com/deafspraaktv

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0

En het gaat nog verder, véél verder met het automatisch subsidiëren van boeren. Als boerderijen in het kader van de ‘programmatische aanpak stikstof’ (PAS), een overheidsproject om natuur te beschermen tegen vervuiling door landbouw, hun bedrijfsvoering moeten aanpassen (code oranje) of moeten verhuizen (code rood), wordt dat gekoppeld aan wat verbloemend ‘flankerende maatregelen’ heet: vergoedingen voor boeren. Daarmee lijkt de landbouw de enige sector te zijn die voldoet aan de slogan ‘de vervuiler krijgt geld’ in plaats van het klassieke ‘de vervuiler betaalt’ waar de rest van ons mee worstelt.

Waar De Becker het in haar vele geschriften zelden over heeft, zijn de vreselijk slechte cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) over het mestactieplan dat vervuiling van onze wateren en bodems met stikstof en fosfor uit de landbouw moet terugdringen. Ondanks de tientallen miljoenen euro’s die het mestbeleid Vlaanderen jaarlijks kost, wordt er geen vooruitgang geboekt, integendeel: in 2017 waren de resultaten slechter dan de jaren daarvoor. Vlaanderen dreigt tegen zware boetes van de Europese Commissie aan te lopen als er niet snel beterschap komt. Uit de analyse van onder meer de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) blijkt dat het falend mestbeleid niet het gevolg is van enkele landbouwcowboys die de regels aan hun laars lappen, maar van een grote groep boeren die er de kantjes vanaf blijven lopen. Dat wordt mogelijk gemaakt door voortdurend gemanoeuvreer van onder meer de Boerenbond om achterpoortjes in de wetgeving toe te laten. Parallel daarmee verwijten de boeren en hun acolieten de milieuambtenaren dat ze te hard hun best doen om te hoog te meten. Het is de omgekeerde wereld – het is de wereld van de Boerenbond.

De Becker gedraagt zich als een kat die krabt en klauwt als ze zich in het nauw gedrongen voelt

Trouwens, als De Becker zich druk maakt over mijn journalistieke praktijk raad ik haar aan om eens naar Nederland te kijken, waar journalisten écht hard uit de hoek komen. Op 10 november 2017 publiceerde NRC Handelsblad, toch geen rioolkrantje, een erg confronterend verhaal over ‘Het Mestcomplot‘, waarmee het Nederland op zijn kop zette. Op 25 januari 2018 verscheen een stuk in de Volkskrant, evenmin een sensatiegazetje, met als titel: ‘De boer is in zijn diepste wezen een anarchist die met rust gelaten wil worden‘. De titel klinkt sympathieker dan het verhaal dat volgde, want het ging over manifeste en grootschalige fraude, waarvan de basis zich laat samenvatten door de stelling dat, en ik citeer, ‘boeren weinig van regelgeving moeten hebben, alsof het land nog altijd van hen is’. Het spijt me dat ik het moet zeggen, maar ik had het niet beter kunnen verwoorden.

De Becker verwijt me dat ik nooit naar haar luister of nooit haar standpunten lees. Ik moet haar ontgoochelen: ik ben wellicht een van de weinige mainstream journalisten die consequent de boerenbondbladen Boer&Tuinder en Management&Techniek lezen. Dat is de verdienste van haar voorganger, de onvolprezen diplomaat Piet Vanthemsche, die me op de mailinglist liet zetten. Ik heb met Vanthemsche stevige discussies gehad en we verschilden dikwijls grondig van mening, maar we hadden altijd goede gesprekken en zijn zelfs vrienden geworden. De Becker gedraagt zich echter als een kat die krabt en klauwt als ze zich in het nauw gedrongen voelt, ondanks de windowdressing en greenwashing waarmee ze haar persberichten en haar geschriften naar onder meer Knack lardeert.

Hoe bereid boeren zijn om met de natuurvriendelijke bioloog te debatteren bleek vorige zomer, toen ik uitgenodigd was om in het kader van de organisatie ‘Schrijvers op Stal’ bij een aardbeikweker in Hoogstraten in gesprek te gaan met onder meer schrijfster Lize Spit. Daar keek ik naar uit, tot de organisatie me liet weten dat ik niet moest komen, want dat de betrokken boer me niet op zijn erf wilde. En als ik toch op zijn erf zou komen, kon hij niet instaan voor de gevolgen – zo werd me meegedeeld. (Ik moet wel zeggen dat ik het jaar voordien voor dezelfde organisatie te gast was bij een boer in Balen, en daar verliep alles charmant en leerzaam.)

Om De Becker gerust te stellen inzake mijn kwalificaties voor het debat, wil ik even mijn cv samenvatten. Afgestudeerd als bioloog met grote onderscheiding. Doctoraat afgelegd met grootste onderscheiding, onderwerp: de schade die blauwe reigers aan viskwekerijen zouden veroorzaken (ja, toen al schadeverhalen op wetenschappelijke basis). Mandaat als academic visitor aan de universiteit van Oxford – toch geen vierderangsinstelling. Al meer dan dertig jaar journalist bij Knack, tevens laureaat van drie journalistieke prijzen, en daar was geen onderscheiding voor riooljournalistiek bij.

De boeren zouden blij moeten zijn met de wolf

Op 30 januari kreeg Knack nog een lezersbrief in naam van De Becker, waarin ze reageert op het adembenemend mooie en harmonieus sluitende relaas van bioloog Ivan Janssens van de Universiteit Antwerpen over de globale milieuproblematiek (‘Eén oplossing voor alle milieuproblemen‘ in Knack van 24 januari). De sleutel van Janssens’ verhaal draait rond het bijsturen van de landbouwmethodiek, zodat landbouwgrond kan worden omgezet in bos. Volgens De Becker was ook dat verhaal mijn schuld: ik ben ondertussen ‘zo overtuigd geraakt van mijn eigen ultiem gelijk dat het grotesk begint te worden’. Dat het ging om een verhaal van een uitmuntend hoogleraar met meer publicaties in wetenschappelijke topvakbladen als Nature en Science dan de meeste Vlaamse wetenschappers, is haar blijkbaar ontgaan. Tenzij Janssens kwalificeert als pseudowetenschapper en Nature en Science rioolblaadjes zijn.

Ik raad De Becker dringend aan de werken van Ivan Janssens grondig te bestuderen, als ze écht ingrijpende maatregelen wil nemen om haar sector zo bij te sturen dat zijn impact op het milieu meet- en merkbaar afneemt. Ben ik dan de enige die er moeite mee heeft dat een melkveebedrijf op honderd meter van het natuurreservaat De Zegge in Geel een vergunning vraagt om zijn aantal koeien van 700 naar 1500 op te mogen trekken, dieren die als melkmachines in een stal staan – dat is toch geen landbouw meer, dat is industrie? Ben ik de enige die niet begrijpt waarom Vlaamse boeren ons milieu vervuilen om vlees naar China te kunnen exporteren, terwijl we parallel daarmee biefstukken uit Argentinië of Ierland importeren? Ben ik de enige die niet snapt waarom wij appelen en peren produceren voor de Russische markt, en oogsten moeten vernietigen als de Russen ons fruit niet meer willen, terwijl we op grote schaal appelen uit het verre Nieuw-Zeeland importeren? Het lijkt me dat er ergens onderweg iets fundamenteel mis is gelopen met de boerenstiel.

In haar editoriaal stelt De Becker tenslotte dat ik blijkbaar het sprookje van Roodkapje en de wolf niet ken. Helaas ken ik dat wel, en helaas is dat sprookje een ramp geweest voor de reputatie van de wolf, waar het dier nog altijd niet van hersteld is, getuige de vele angstige reacties van mensen op de aanwezigheid van één wolf in Vlaanderen. Ik raad De Becker daarom de lectuur aan van een ander soort verhalen over de wolf, uit culturen die wolfvriendelijker waren dan de onze. Het prachtige ‘The Jungle Book’ van de Britse schrijver Rudyard Kipling is een mooi voorbeeld, met een glansrol voor de wolf (‘Sprookjes en blockbusters kunnen rampzalig zijn voor de reputatie van dieren‘ op Knack.be op 2 november 2017).

Ik hoop dan ook dat de Boerenbond zich constructief zal inzetten voor het wolvenplan dat de Vlaamse overheid nu in allerijl maakt. En dat hij meer zal doen dan ijveren voor een maximale schadevergoeding. Misschien is het De Becker ontgaan, maar wolven eten niet alleen schapen, en zelfs niet in de eerste plaats. Wolven houden onder meer van everzwijn op het menu. En je kunt tegenwoordig geen Boer&Tuinder meer openslaan zonder dat er geklaagd wordt over schade veroorzaakt door everzwijnen. De boeren zouden blij moeten zijn met de wolf!

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content