In de plantenwereld duikt het concept ‘individualiteit’ op.
Mensen hebben de neiging zichzelf als de enige soort te zien waarin individuen een eigen karakter, een persoonlijkheid, hebben. Dat komt omdat wij de eigen soort beter kennen dan de andere, en daardoor meer verschillen zien, op alle niveaus.
Stilaan is de notie dat ook in andere diersoorten individuen hun eigenaardigheden, hun temperament, kunnen hebben, gemeengoed aan het worden. Individuele verschillen spelen een sturende rol in het wel en wee van vele soorten. De ene hond is rustig, de andere kan niet stil liggen, de ene mees is een avonturier, de andere doet het zachtjesaan.
Nederlandse wetenschappers tonen nu in het vakblad Ecology aan dat hetzelfde voor planten opgaat. Dat lijkt verrassend, want planten staan niet bekend om hun actieve rol. Ze lopen niet rond, ze spelen niet, ze trekken geen partner aan voor de voortplanting.
Miniwereld
Maar het karakter van een plant uit zich op een andere manier: door de creatie van een specifieke miniwereld rond de wortels waarmee ze in contact staan met de voor hun overleving zo belangrijke bodem. Een individuele plant kan zijn eigen bodem creëren, met opvallende verschillen tussen wat daarin zit, zelfs als planten op slechts enkele meters afstand van elkaar staan. De individualiteit bevindt zich dus op een ander niveau dan wat wij gewoon zijn te hanteren: dat wat wij huis en tuin zouden noemen.
De grootste verschillen in de diversiteit van de bodem zitten in de bacteriën en de wormen die plantenafval eten. Vooral potwormen – een soort miniatuurversie van de regenworm – blijken echte fijnproevers, en geen domme eetmachines, zoals wij geneigd zijn ze te zien.
De biodiversiteit in de bodem is dus eindeloos veel groter dan gedacht, als gevolg van die duidelijke verschillen tussen planten. Dat was vroeger nooit opgevallen, omdat biologen nooit de neiging hadden om aparte bodemstalen per plant te onderzoeken.
Het is niet abnormaal dat planten vooral onder de grond verschillen vertonen, want ze interageren vooral via hun wortels met elkaar. Bovengronds is er letterlijk en figuurlijk meer lucht, zodat ze minder last hebben van elkaar. De lucht is wel nuttig voor eventueel transport van voortplantingscellen van de ene plant naar de andere.
Dirk Draulans
