Twee aspecten van het studentenleven zijn in de loop der eeuwen onveranderd gebleven: roken en veelvuldig alcoholgebruik.
Het gedrag van Nederlandse jongeren in de zeventiende eeuw is erg gelijkaardig met dat van hun huidige leeftijdgenoten. Net als vandaag ontspanden studenten zich door tabak te gebruiken en alcoholrijke dranken te drinken. Dat schrijft de Amerikaanse historicus Benjamin Roberts in Geschiedenis Magazine.
Studenten met veel vrije tijd, kan die bij voorkeur doorbrengen met het leren van de vaardigheden van een gentleman: schilderen, schermen en beschaafd en met mate musiceren.
Jaarlijks komen in België zo’n duizend 12 tot 17-jarigen in het ziekenhuis terecht met een alcoholintoxicatie, artsen maken zich hierover serieuze zorgen. Maar ook in de zeventiende eeuw kwam excessief drankgebruik bij jonge mannen veelvuldig voor, schrijft Roberts. Vooral studenten waren hierom berucht.
Uit verschillende bronnen blijkt dat comazuipen geregeld voorkwam en dat ook incidenten veroorzaakt door overmatig alcoholgebruik geen uitzondering vormden. En ook in de zeventiende eeuw probeerden ouders hun kroost op het juiste pad te houden. Zij werden bijgestaan door moralisten, die in boeken gericht aan scholieren om zich voor te bereiden op het studenteleven, schreven: ‘Studenten met veel vrije tijd, kan die bij voorkeur doorbrengen met het leren van de vaardigheden van een gentleman: schilderen, schermen en beschaafd en met mate musiceren.’
Pijproken
Naast alcohol viel tabak erg in smaak bij de jongeren, nochtans was pijproken een relatief nieuw fenomeen in de zeventiende eeuw. Tabak was in het begin van deze eeuw zwaarder en bedwelmender dan nu. Eerder te vergelijken met cannabis dan met sigaretten. De effecten ervan waren dan ook onduidelijk. Sommige dokters beweerden dat de tabak een geneeskrachtige werking had.
Historisch gezien komen fundamentele verschuivingen vaak tot stand door jonge mensen. Zij nemen nu eenmaal graag risico’s
Historicus Benjamin Roberts
‘Roken ontlast het lichaam van pijn en verdriet. Het voelt net alsof je wijn drinkt, maar het maakt je ook moe’, schreef een arts.
Volgens Roberts is het niet toevallig dat het net de jongeren waren die roken populair maakten. ‘Historisch gezien komen fundamentele verschuivingen vaak tot stand door jonge mensen. Zij nemen nu eenmaal graag risico’s.’
Gouden Eeuw
Bovendien steeg de welvaart snel tijdens de Gouden Eeuw van de Nederlandse Republiek. De groeiende economie zorgde voor een grote trek van jonge mannen naar de steden, waar scholen en universiteiten werden opgericht. Roberts omschrijft het als ‘een golf van ongekend optimisme’ dat het land overspoelde.
Al was er ook kritiek. Stadsbestuurders maakten zich zorgen over het grote aantal rondhangende jongeren en ouders vreesden dat hun kind het verkeerde pad kozen. Al dat vermaak zou onder meer ten koste gaan van het lezen van de bijbel. En net als vandaag kregen losbandige jongeren zinnen als ‘de jeugd van tegenwoordig’ naar het hoofd geslingerd. (AVE)
