Neanderthalers uitgestorven door grote ogen

Neanderthalers zijn mogelijk uitgestorven omdat zij grotere ogen hadden dan andere mensenrassen in die tijd.

Het vakblad Proceedings of the Royal Society B onderzocht schedels van neanderthalers en suggereert dat de soort uitgestorven is omdat zij grotere ogen hadden dan andere mensenrassen in die tijd.

Uit de studie, waarbij 32 schedels van de homo sapiens en 13 neanderthalerschedels onderzocht werden, blijkt dat neanderthalers die Afrika verlieten grotere ogen hadden waardoor een groter deel van hun brein gebruikt werd om te kunnen zien in de lange, donkere nachten en mistige dagen in Europa. Hierdoor bleef een kleiner deel van de hersenen over om andere noodzakelijke vaardigheden, zoals het maken van kleren en het maken van sociaal contact, te ontwikkelen.

Diegenen die in Afrika bleven, genoten verder van zonnige dagen met veel licht. Aanpassingen waren niet nodig waardoor hun frontale lobben, die geassocieerd worden met een groter denkvermogen, meer ontwikkelden.

Sociale netwerken
Eilund Pearce van de universiteit in Oxford ontdekte dat neanderthalers opvallend grote, gemiddeld zes millimeter langer, oogkassen hadden. Hoewel dit geen groot verschil lijkt, volstond dit voor neanderthalers om een significant groter deel van hun brein te gebruiken voor het verwerken van visuele informatie.

“Aangezien neanderthalers meer ruimte ontwikkelden voor hun ogen, werd een groter deel van hun hersenen gebruikt voor zicht en lichaamscontrole. Hierdoor was een kleiner deel van hun brein beschikbaar voor het ontwikkelen van andere functies, zoals sociale omgang”, laat zij weten aan de nieuwswebsite BBC News.

Medeonderzoeker, professor en expert in het menselijk ontstaan van het Natural History Museum in Londen Chris Stringer ondersteunt Pearce. “Door een kleiner cognitief deel in de hersenen, ontbrak de mogelijkheid bij neanderthalers om grotere groepen te vormen. Wanneer men in grotere groepen leeft, is een groot deel van het brein nodig om al die relaties te verwerken”, verklaart hij.

Warme kledij
Neanderthalers konden door deze hersenstructuur de noodzakelijke vernieuwingen en aanpassingen niet ontwikkelen om de ijstijd te overleven. De homo sapiens daarentegen construeerde naalden om kledij te maken. Wat hen veel warmer hield dan de wikkeldoeken die gebruikt werden door de neanderthalers.

Al deze factoren samen hebben ‘onze’ mensensoort een cruciale voorsprong gegeven om de ijstijd in Europa te overleven, zegt professor Stinger. “Een hoger percentage van cognitieve ontwikkeling, hoe klein ook, kon een verschil maken. Sneller reageren en beroep doen op medemensen voor het doorgeven van informatie waren voldoende om te overleven.”

Domme brute neanderthalers

De nieuwe bevindingen spreken eerdere studies, die stellen dat de neanderthalers niet de domme brute wezens waren zoals die in de Hollywoodfilms worden voorgesteld, tegen.

Supervisor van de studie en professor aan de Oxford Universiteit Robin Dunbar verduidelijkt dat het niet de bedoeling was om het stereotiepe beeld van de neanderthaler te bevestigen. “Zij waren inderdaad slim, maar niet in dezelfde mate als de homo sapiens. Het verschil tussen beiden was groot genoeg om het einde van de ijstijd al dan niet te overleven.” (LS)