Nasa ontdekt monsterlijk zwart gat

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie Nasa heeft een monsterlijk zwart gat ontdekt in een van de kleinste melkwegstelsels ooit.

Astronomen hebben met de Hubbletelescoop een monsterlijk zwart gat ontdekt in een van de kleinste melkwegstelsels ooit: het dwergstelsel M60-UCD1 dat 140 miljoen sterren telt binnen een diameter van ongeveer 300 lichtjaren. Dat is slechts een vijfhonderdste van onze Melkweg.

1 miljoen sterren

Wie in het kleine stelsel zou leven, zou met het blote oog maar liefst 1 miljoen sterren aan de hemel zien, zo schrijft Nasa in een persbericht. Ter vergelijking: de nachtelijke hemel vanop aarde gezien, toont slechts 4.000 fonkelende sterren.

Zwarte gaten worden gekenmerkt door de extreme vervorming van de ruimtetijd door de zwaartekracht van een zeer compacte massa. De aantrekkingskracht is zo sterk, dat zelfs licht er niet aan kan ontsnappen. Supermassieve zwarte gaten hebben een massa van minstens 1 miljoen sterren, zoals onze zon, en zouden in vele centra van sterrenstelsels aanwezig zijn.

Het zwart gat in het centrum van ons melkwegstelsel heeft de massa van vier miljoen zonnen. Dat is zwaar, maar maakt slechts 0,01 procent van de totale massa van het stelsel uit. Daartegenover heeft het zwart gat in M60-UCD1 een massa van 21 miljoen zonnen, wat overeenkomt met 15 procent van de massa van het kleine sterrenstelsel.

Restant van groter stelsel

De ontdekking wijst er volgens de wetenschappers op, dat er nog veel andere compacte sterrenstelsels met supermassieve zwarte gaten zijn in het universum. Ook vermoeden ze dat dwergstelsels eigenlijk restanten zijn van grotere sterrenstelsels die uiteen getrokken zijn bij botsingen met andere melkwegstelsels. Dat spreekt het idee van in isolatie ontstane sterreneilanden tegen.

‘We kunnen geen andere manier bedenken waarop een zwart gat zo groot kan zijn binnen zo’n klein object’, zegt astronoom aan de Universiteit van Utah, Anil Seth in het persbericht. Seth is de hoofdauteur van een internationale studie over dwergsterrenstelsels die in het magazine Nature gepubliceerd werd.

Volgens Seth en zijn astronomenteam was M60-UCD1 ooit een veel grotere stelsel met maar liefst 10 miljard sterren. Door dicht langs de kern van een nog groter stelsel, M60, te passeren, zijn alle sterren en donkere materie aan de rand van het stelsel weggetrokken en deel gaan uitmaken van het grotere M60.

Versmelten zwarte gaten

Vermoed wordt dat M60-UCD1 uiteindelijk volledig door M60 zal worden opgeslokt. Dat stelsel heeft zelf een gigantisch zwart gat met een massa van 4,5 miljard zonnen. Dat is meer dan 1.000 maal zo groot als het zwart gat in onze Melkweg. Als beiden één worden, zullen de zwarte gaten waarschijnlijk ook versmelten, klinkt het in het persbericht. De sterrenstelsels zijn 50 miljoen lichtjaren van ons verwijderd.