Mysterie van de dag: waarom duiken fruitvliegjes plots op in de zomer?

© getty
Judith Sitters
Judith Sitters biologe VUB

De fruitvliegen zijn het voorwerp geweest van zes Nobelprijzen, maar ze zijn ook knap lastig. Waar komen ze vandaan? En vooral, wat kan je eraan doen?

Elke zomer gebeurt het opnieuw. Zodra het weer warmer wordt, duiken er fruitvliegjes op in huis. De reden hiervoor is een combinatie van hogere temperaturen en de aanwezigheid van meer fruit, wat in de zomer ook nog eens sneller rijp wordt.

Fruitvliegjes ondergaan vier verschillende fasen in hun levenscyclus: ei, larve, pop en volwassene. De lengte van de levenscyclus en van elke fase is afhankelijk van de temperatuur: hoe warmer het is, hoe sneller de fruitvliegjes zich ontwikkelen en voortplanten. Bij 20 graden duurt de hele levenscyclus bijvoorbeeld 15 dagen, terwijl bij 25 graden het maar 10 dagen duurt.

Zodra de buitentemperatuur stijgt worden de overwinterende fruitvliegjes weer actief. De vrouwelijke vlieg zoekt meteen een lekker overrijp stuk fruit op om haar eitjes in te leggen. Ze kan maar liefst 500 eieren in 10 dagen leggen. Doordat fruitvliegjes zich zo snel vermenigvuldigen en ook nog eens snel ontwikkelen kun je binnen de kortste keren een plaag hebben bij warm weer.

Fruitvlieglarven eten rottend organisch materiaal – dat betekent alles van een overrijpe perzik, een rottende aardappel, tot het restje op de bodem van een vuile vuilnisbak. Ook worden volwassen fruitvliegjes aangetrokken tot gistachtige geuren, zoals restjes wijn en bier.

Fruitvliegjes kunnen vervelend zijn als ze verschijnen, maar de meeste soorten zijn onschadelijk. Ze hebben geen bijtende monddelen en kunnen geen ziekten overdragen. En omdat ze zich voornamelijk voeden en voortplanten met overrijp of rottend fruit, zijn ze niet schadelijk voor bruikbaar fruit.

Wat kan je eraan doen?

Er zijn meerdere manieren om de overlast van fruitvliegjes in te perken. Geef fruitvliegjes minder kans om zich voort te planten door fruit en groenten in de koelkast te bewaren in plaats van in een fruitmand op het aanrecht. Zorg ook voor een schone keuken, laat geen wijnrestjes in een glas achter, ruim gemorst vruchtensap goed op en maak vaker je vuilnisbak leeg. Ook kan je fruitvliegjes lokken met honing of witte wijnazijn, doe wat in een beker met wat water en zeep.

Fruitvliegjes kunnen ook ontzettend nuttig zijn. Zo worden ze gekweekt om als voedsel te dienen voor kleine huisdieren zoals sommige vogels, kikkers, hagedissen en vissen. Ook zijn fruitvliegjes erg belangrijk voor de wetenschap: ze zijn zelfs het meest gerespecteerde voorbeeld van een modelorganisme in de biologie. Fruitvliegjes delen namelijk 60 procent van het menselijk DNA, waardoor ze perfect zijn voor onderzoek dat heeft geleid tot vooruitgang bij de behandeling van kanker, autisme, diabetes en vele andere ziekten. De fruitvlieg is zelfs onderdeel geweest van zes Nobelprijzen.

Wanneer de temperatuur weer zakt in de herfst, zijn de fruitvliegjes minder actief, maar ze zijn er nog wel. Het duurt alleen langer voordat een heel nieuwe generatie is geboren. In de natuur sterft een groot deel van de fruitvliegpopulatie omdat er minder voedsel beschikbaar is. Als het nog kouder wordt, zoals in de winter, zijn fruitvliegjes niet actief en de meesten sterven van de kou. Fruitvliegjes kunnen de winter alleen overleven als ze een warm plekje en voldoende voedsel kunnen vinden. Dat kan bijvoorbeeld in je huis zijn waar ze rustig wachten tot het weer zomer wordt.

Partner Content