Mensheid steekt voor tweede keer over naar interstellaire ruimte met een boodschap

18.000.000.000 kilometer. Zo ver verwijderd is de Voyager-2, het tweede menselijke object dat zich in de interstellaire ruimte waagt, van de aarde.

De Amerikaanse sonde Voyager-2, die in 1977 werd gelanceerd, duikt de interstellaire ruimte in, zo laat de NASA weten. De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie baseert zich voor zijn conclusie op data van het Plasma Science Experiment (PLS), een instrument aan boord van de sonde dat een forse daling van zonnewinden registreerde. De zonnewind is een onzichtbare stroom van deeltjes die door de zon wordt uitgestoten.

Samen met het feit dat de intensiteit van de kosmische straling stijgt, wat aantoont dat het tuig niet meer door de zon wordt beschermd, wijst dit erop dat de Voyager-2 onze heliosfeer, het grensgebied tussen ons zonnestelsel en de interstellaire ruimte, heeft verlaten en de heliopauze, het randje van de heliosfeer, heeft bereikt.

Uit de ‘zonnebubbel’, niet uit het zonnestelsel

De mijlpaal werd al op 5 november gehaald, maar het signaal van de Voyager bereikte de aarde nu pas. Het tuig bevindt zich nu op zo’n 18 miljard kilometer van de aarde. Het is echter niet zo dat de sonde het zonnestelsel heeft verlaten, zoals de NASA soms zelf communiceert naar het grote publiek. Om helemaal correct te zijn, moeten we zeggen dat Voyager-2 de heliosfeer heeft verlaten. Dat is een soort beschermende bubbel die gecreëerd wordt door onze moederster. De interstellaire ruimte wordt bereikt wanneer je de buitenste rand van de heliopauze induikt, namelijk de heliosheath.

Om daadwerkelijk het zonnestelsel vaarwel te zeggen, moet Voyager ook de Oortwolk voorbij. Dat is technisch gezien de rand van ons zonnestelsel. Het zal naar schatting echter nog zo’n 300 jaar duren voor de Voyager de binnenste rand van de Oortwolk heeft bereikt en 30.000 jaar voor hij die wolk volledig heeft doorkruist.

Een zuchtje uit de ruimte

Voyager-2 werd gelanceerd om de buitenste planeten van ons zonnestelsel te onderzoeken. Het tuig passeerde Jupiter in 1979, Saturnus in 1981, Uranus in 1986 en Neptunus in 1989 en stuurde foto’s van de planeten terug naar de aarde.

De technologie aan boord van de Voyager-2 dateert uit de jaren 70 – onze smartphones hebben tegenwoordig 200.000 keer meer geheugen dan de Voyager – maar blijkt opvallend robuust. Zo communiceert het tuig nog steeds met de aarde met een vermogen van zowat 20 watt (de kracht die nodig is om een koelkastlampje te laten branden.) Wanneer het signaal de aarde bereikt, is dat vermogen nog een twintig miljardste van het vermogen dat wordt gegenereerd door een horlogebatterijtje.

Het is niet de eerste keer dat een door mensenhanden gemaakte tuig de heliosfeer verlaat. Eerder deed de eveneens in 1977 gelanceerde Voyager-1 dat al. Die sonde ging in augustus 2012 de Voyager-2 op zijn avontuur in de interstellaire ruimte vooraf. Voyager-1 brengt zijn dagen in complete eenzaamheid door. Het zal nog zo’n 40.000 jaar duren vooraleer de sonde een volgende ster op haar pad zal tegenkomen. Dan zal ze zich op 1,7 lichtjaren van de ster AC +79 3888 bevinden. Hetzelfde lot staat Voyager-2 te wachten.

Groeten van de aarde

Aan boord van elke ruimtetuig is de bekende Gouden Plaat, een grammofoonplaat (het waren immers de jaren 70) met analoge opnames van beelden, muziek en andere geluiden. Op de binnenzijde, die het best beschermd is, bevinden zich de afbeeldingen, diverse geluiden, waaronder groeten in verschillende talen, en een deel van de muziekselectie. De buitenzijde bevat de rest van de muziekstukken met zowel westerse als oosterse klassiekers en ook etnische muziek.Een op de grammofoonplaat geëtste afbeelding toont hoe ze afgespeeld kan worden met de stylus die zich ook op het ruimtetuig bevindt.

Indien de ruimtesonde ooit door buitenaards intelligent leven wordt gevonden, moeten de 115 foto’s, 90 minuten muziek en de groeten in 55 menselijke talen op de Gouden Plaat hen proberen duidelijk te maken van waar ze afkomstig is.