Een nóg goddelijker deeltje en contact met ET? De wetenschap bezint zich over de toekomst

Roepen in de kosmos © Reuters
Trui Engels
Trui Engels Journalist Knack

Zal de vernieuwde deeltjesversneller de wereld door elkaar schudden? Is contact zoeken met buitenaards leven wel zo’n goed idee? En waarom horen we de vogeltjes niet meer fluiten? Wetenschappers hadden heel wat om over na te denken op de afgelopen AAAS-bijeenkomst, de grootste wetenschappelijke conferentie ter wereld.

De jaarlijkse bijeenkomst van de American Association for the Advancement of Science (AAAS), de organisatie die het vakblad Science uitbrengt, heeft weer heel wat stof tot nadenken opgeleverd. Onder andere onderstaande dillema’s kwamen aan bod:

1. Zal de vernieuwde deeltjesversneller de wereld door elkaar schudden?

De deeltjesversneller
De deeltjesversneller© Reuters

De deeltjesversneller in het Europese onderzoeksinstituut CERN in Genève zit weer een bijzonder deeltje op de hielen, zo kwamen we te weten op de AAAS-bijeenkomst. Dankzij een recente upgrade zal de Large Hadron Collider (LHC) vanaf komende lente immers met een grotere energie kunnen draaien dan bij de vondst van Higgsboson, het ‘goddelijke deeltje’ dat het Standaard Model (SM) van de deeltjesfysica kloppend maakt en voor heel wat euforie zorgde bij – vooral – fysici. Door de verhoogde energie zou het eerste zogenaamde supersymmetrische deeltje, Susy genaamd, binnenkort in de ondergrondse machine kunnen verschijnen. Wellicht zal dat de gluino, de symmetrische tweeling van het gluondeeltje, zijn.

Supersymmetrie is een aanvulling op het Standaard Model dat de fundamentele deeltjes (quarks, elektronen, fotonen, gluonen en neutrino’s) in de natuur en hun interacties beschrijft. De vondst van een Susy zou een mijlpaal betekenen in de zoektocht naar zogenoemde ‘donkere materie’, materie die niet zichtbaar is in het heelal, maar door de zwaartekracht wel voelbaar. Een groot deel van het universum bestaat uit onzichtbaar donkere materie waarvan wetenschappers vermoeden dat het uit subatomische deeltjes bestaat die tot nog nooit geïdentificeerd zijn.

‘De vondst zal de wereld dooreen schudden’, zegt professor Beate Heinemann van de University of California, die werkt aan het Atlas-experiment, een van de grootste deeltjesdetectoren van de LHC. ‘Voor mij is dit veel spannender dan het higgsdeeltje’, zei ze op de bijeenkomst. Het nóg goddelijkere deeltje wordt mogelijk deze zomer ontdekt. Het deeltje zelf zal niet te zien zijn, maar wel het verval ervan.

2. Wordt het weer binnenkort ingezet als nieuw oorlogswapen?

Een nóg goddelijker deeltje en contact met ET? De wetenschap bezint zich over de toekomst
© iStock

Waarom is de Amerikaanse CIA zo geïnteresseerd in studies over klimaatverandering?, vroeg de Amerikaanse klimaatwetenschapper Alan Robock zich tijdens de AAAS-conferentie af. Onder andere de financiering van een recent klimaatrapport door Amerikaanse inlichtingendiensten baart hem zorgen. Volgens hem spelen inlichtingendiensten met het idee om klimaatveranderende systemen als wapen in te zetten tegen vijandige naties, al willen ze dat niet met zoveel woorden gezegd hebben.

De expert, die onder meer rapporten maakte voor het Intergouvernementeel Panel inzake Klimaatsverandering (IPCC), roept de overheidsinstanties dan ook op om klaarheid te scheppen over de ware bedoelingen van hun interesse in het onderzoek naar hoe het klimaat in de wereld gemanipuleerd kan worden. Robock maakt zich immers zorgen over wie zulke klimaatveranderende technologieën dan zou moeten beheren.

3. Is actief op zoek gaan naar aliens wel een goed idee?

Een animatie van een mogelijke tweeling-aarde
Een animatie van een mogelijke tweeling-aarde© Harvard-Smithsonian Centrum voor Astrofysica

De tijd is aangebroken om te proberen actief contact te zoeken met intelligent leven op andere werelden, zo was te horen tijdens de bijeenkomst. De oproep kwam van het 50 jaar oude Seti-instituut (Search for Extra Terrestrial Intelligence), dat al jaren via radiotelescoopfaciliteiten in de Verenigde Staten passief luistert naar onnatuurlijke signalen vanuit de ruimte. Tot dusver heeft ET echter nog geen enkel teken van leven gegeven.

De directeur van de organisatie, Seth Shostak, vertelde de aanwezigen op de AAAS-conferentie dat het tijd is om de zoektocht op te drijven. ‘Sommigen in het instituut willen niet alleen luisteren naar signalen, maar ook iets actief uitsturen naar nabijgelegen sterren’, aldus Shostak. ‘Als je iemand wakker maakt, bestaat immers de kans dat je een antwoord krijgt.’

De signalen zullen gericht worden op die delen van het sterrenstelsel waar Aarde-achtige planeten en mogelijk leven voorkomen, gebaseerd op het groeiend aantal exoplaneten buiten ons zonnestelsel dat door ruimtetelescoop Kepler werd geïdentificeerd. Enkele daarvan bevinden zich in de leefbare zone van hun ster.

Tegenstanders van de ‘actieve Seti’ oftewel Meti (Messages to Extraterrestrial Intelligence) menen dat het kenbaar maken van onze aanwezigheid weleens dramatische gevolgen zou kunnen hebben voor onze eigen planeet. Ze vrezen dat het tot bezoekjes van kwaadwillig buitenaards leven zou kunnen leiden die de mensheid zullen schaden. ‘Als je niet weet wat er daar allemaal ronddwaalt, kan je het maar beter niet doen’, zo menen experts.

4. Is de 21e eeuw een verloren eeuw?

Vint Cerf
Vint Cerf © Reuters

Vinton ‘Vint’ Cerf, een vicepresident van Google en de ‘Vader van het Internet’, vreest dat toekomstige geschiedkundigen niets over ons leven zullen kunnen te weten komen door de huidige manier waarop we informatie op de harde schijf van onze computers of ‘in de cloud’ opslaan.

Door de steeds sneller evoluerende digitale revolutie en het toenemend aantal verouderde systemen dreigen onze geliefde herinneringen en foto’s immers verloren te gaan. ‘We maken het allemaal mee’, vertelde Cerf. ‘Oude documenten of presentaties zijn soms niet meer leesbaar met de nieuwste versie van een bepaalde software.’

Cerf vergelijkt het mogelijke verlies van data met de middeleeuwen, een tijdperk waarover weinig is geweten omdat er haast geen geschreven documenten overgebleven zijn. Hij noemt de 21e eeuw een mogelijk ‘digital Dark Age’.

5. Zal de wereld straks vechten om voedsel?

Klimaatverandering: droogte
Klimaatverandering: droogte© Reuters

‘Over 35 jaar kunnen we de wereld mogelijk niet meer voeden’, vertelden wetenschappers in een debat over voedselzekerheid in de 21e eeuw. ‘Landbouw is het centrum van ons bestaan’, zei Paul Ehrlich, een bioloog van de Stanford University, die vindt dat we niet goed bezig zijn om mensen van voedsel te voorzien in een eeuw die zal gevormd worden door klimaatverandering, een ongeziene bevolkingsgroei en een gebrek aan politieke wil om tot een efficiënt beleid te komen.

Vorig jaar waren volgens de Amerikaanse Food and Agricultural Organization meer dan 800 miljoen mensen in de wereld chronisch ondervoed. Als de wereldbevolking tegen het midden van de eeuw naar 9 miljard stijgt, zullen volgens Ehrlich de problemen alleen maar toenemen. Om aan de stijgende vraag naar voedsel te voldoen, moeten we tussen 2000 en 2050 dezelfde hoeveelheid voedsel produceren als in de laatste 500 jaar. En dan hebben we het nog niet gehad over klimaatverandering dat meer extreem weer zoals droogtes met zich zal meebrengen.

De wetenschappers concludeerden dat er geen instant oplossing bestaat voor het probleem, maar dat een vermindering van de consumptie en het afval al soelaas kunnen bieden. Zoniet is het g een komeetinslag of kernoorlog waar we ons zorgen over moeten maken, maar een oorlog om voedsel.

6. Moet de mens zich zorgen maken over zijn aangeleerde doofheid?

Yosemite National Park
Yosemite National Park© Reuters

Is er een dove generatie in de maak? Volgens een Amerikaanse geluidsexpert verliest de mens door voortdurende lawaaihinder mogelijk de capaciteit om te horen zoals de natuur dat bedoeld heeft. Kurt Fristrup onderstreepte op de AAAS-bijeenkomst het belang van ons gehoor. Dat gaat terug tot onze voorouders die voor hun overleving afhankelijk waren van het luisteren naar vijanden.

Natuurgeluiden dreigen echter verloren te gaan bij de huidige generatie omdat de mens de geluiden die hem omringen steeds meer weg filtert, meent Fristrup. ‘Door het toenemende lawaai in onze steden, zetten de mensen steeds meer koptelefoons en geluidsdempers op om een rustigere omgeving te creëren’, aldus de expert. ‘Wat ze missen, is de capaciteit om echte dreigingen op te merken, zoals het verkeer, maar veel belangrijker is dat er ook in onze steden natuurlijke geluiden voorkomen die best gewaardeerd kunnen worden.’

Fristrup is bezorgd dat wanneer deze generatie de nationale parken bezoekt, ze met hun oren niet meer alles zullen ervaren. ‘Deze aangeleerde doofheid is een echt probleem’, vindt de Amerikaan. ‘We conditioneren onszelf om de informatie die in onze oren komt te negeren.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content