De moeizame zoektocht naar talent van een kind

Veel ouders worstelen met de vraag hoe ver ze moeten gaan in het exploreren van de talenten van hun kinderen. Een moeilijke oefening.

De voorbije weken zond Canvas drie documentaires uit over drie totaal verschillende topgitaristen: B.B. King, Jimi Hendrix en Andy Summers (van The Police). Er was een opvallend element gemeen aan hun verhalen. Ze hadden alle drie onverwacht een gitaar gekregen, maar waren vanaf het begin zo goed als onafscheidelijk van het instrument. B.B. King had zijn eerste gitaar zelfs een vrouwennaam gegeven: Lucille. Summers vertelde dat hij als jonge snaak pianoles had moeten volgen, maar dat hij dat een kwelling vond waar de gitaar hem van verloste.

Het omgekeerde bestaat ook: iemand die met weinig succes op een gitaar zat te tokkelen tot hij de zegeningen van de piano ontdekte, en op dat instrument misschien geen virtuoos werd, maar hij kan probleemloos een partituur lezen en spelen. Een natuurtalent als gitarist Mauro Pawlowski (van bij ons en van dEUS) heeft hetzelfde als Jimi Hendrix: hij kan géén partituur lezen, maar slaagt er in wat hij hoort te vertalen naar bewegingen van zijn vingers over de snaren. Het zijn verschillende vormen van talent.

Katy Perry en Shakira

Mijn jongste dochter is op een leeftijd gekomen dat ze nadenkt over haar toekomst. Ze heeft beslist dat ze popster wil worden, in navolging van Katy Perry en Shakira en al die andere namen die ze amper kan uitspreken – ze is nog piepjong. Met een weliswaar beperkt inzicht in stemkwaliteiten menen haar moeder en ik dat ze er talent voor zou kunnen hebben, dus verzeilde ze in een zangcursus. Maar dochterlief vindt dat zangonderwijs zo saai dat haar interesse snel bekoelde, hoewel haar aspiraties om popster te worden niet getaand zijn.

Ze is wel geïnteresseerd geraakt in karate – het is me nooit duidelijk geworden waar ze dat gehaald heeft. We hebben haar in een karateclub ingeschreven, en ze gaat er helemaal in op, dat kleine frêle ding in haar witte pakje, het is begeesterend om haar bezig te zien. Ze wilde meteen deelnemen aan een wedstrijd en een stage van haar club, hoewel ze nog geen twee maanden bezig is, maar dat is de juiste spirit, zegt haar trainer, dat is de essentie van karate: er zonder aarzelen voor gaan.

Het zal wel goed voor haar zijn, karakter versterken en attitude kweken en zo, maar toch betrap ik me op de vraag wat ze met die karate zal aanvangen. Ik heb een vriendin die tennist en die voorstelde om mijn dochter enkele lessen te geven, om te kijken of ze tennistalent heeft, want daar is eventueel een loopbaan in uit te bouwen. Dat gevoel moeten veel ouders hebben: tennissen of voetballen, de kinderen moeten dat proberen, zelfs als ze vooral in vogels en vlinders geïnteresseerd zijn, want er kan een lucratieve toekomst uit voortvloeien.

Knagende dilemma

Ik heb over mijn knagende dilemma al met andere ouders gebabbeld, en je voelt inderdaad af en toe onzekerheid over hoe je met je kinderen moet omgaan om er zeker van te zijn dat je hun talenten vindt, en dat niet uitsluitend in de veronderstelling van uitzicht op een lucratieve loopbaan, maar ook – en misschien wel vooral – op een gelukkig leven. Hoeveel talent zou er niet verloren gaan, omdat het nooit ontdekt wordt?

Maar wat moet je doen? Je kinderen laten zappen langs zoveel mogelijk opties om de kans te vergroten dat ze op iets vallen dat hen écht ligt, waardoor ze het licht zien, zoals de gitaristen die toppers konden worden omdat ze toevallig een gitaar in hun handen kregen? Het is een vervelende vraag. Hoe vermijd je als ouder gemiste kansen? Hoeveel potentiële topgitaristen of tennisvedetten zijn onontdekt gebleven, omdat ze nooit met een gitaar of een racket in contact kwamen?

Glorieuze toekomst?

Ik krijg regelmatig de vraag van bezorgde ouders van kinderen met interesse in de natuur of bioloog worden een optie voor een mooie toekomst is. In mijn geval is dat goed uitgedraaid, hoewel ik in familiale kring geconfronteerd werd met de visie dat ingenieur of dierenarts een meer voor de hand liggende weg richting een degelijk inkomen was. Ik ben blij dat ik voor mijn eigen verlangen ben gegaan, en ik raad ouders steevast aan hun kind te laten doen waar het in geïnteresseerd is, zelfs als dat archeologie of afrikanistiek is, eerder dan het in een richting te duwen waardoor het later misschien een saai leven gaat leiden, wegens iets te moeten doen waar het niet zelf voor gekozen heeft. Zelfs als je eigen verlangens niet uitmonden in een solide loopbaan, heb je het tenminste geprobeerd.

Ik besef dat niet iedereen het geluk zal hebben in een situatie terecht te komen die aansluit bij wat je als kind of student van het leven verwachtte. Ik besef ook dat het belangrijk is dat een kind zich goed voelt bij wat het doet, of het nu karate is of gitaar spelen. Toch zal ik blijven worstelen met de onzekerheid dat er misschien iets in je kind zit dat je niet merkt, waardoor het een glorieuze toekomst mis loopt. Gelukkig kan ik voorlopig soelaas vinden in het enthousiasme van mijn dochter als ze zich uitleeft op de karatemat.