Chemo- en radiotherapie efficiënter door nieuwe ontwikkelingen

Er wordt gesleuteld aan chemotherapieën met minder neveneffecten voor patiënten.

Tumoren hebben abnormaal gevormde bloedvaten en dat beperkt de efficiëntie van chemotherapie. De chemische stoffen die kankercellen moeten aanpakken, kunnen daardoor minder gemakkelijk door een tumor stromen en bijgevolg kan een gezwel niet goed worden uitgeschakeld.

Max Mazzone en zijn collega’s van de Leuvense tak aan het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) schrijven in het vakblad Cancer Cell dat het mogelijk is de bloedvaten in een tumor voor een behandeling weer wat normaler te maken. Dat doen ze door een rem te zetten op de activiteit van een zuurstofsensor in de kankercellen. Bloedvaten worden dan steviger en minder grillig van vorm. Antikankermiddelen kunnen zich dan makkelijker over een substantieel deel van de tumor verspreiden.

Het inzicht moet er op termijn toe leiden dat chemotherapie efficiënter kan worden toegepast, met minder kwalijke neveneffecten op een lichaam. Er moet wel nog gezocht worden naar een praktische manier om het in een behandeling te vertalen.

Jo Van Ginderachter en zijn collega’s van de Brusselse tak aan het VIB laten weten dat ze een techniek ontwikkeld hebben, waarmee ze kunnen nagaan welke zones van een tumor het best bestand zijn tegen radiotherapie – zeg maar bestraling. Ook hierbij speelt zuurstof een rol, want regio’s van een tumor met een lage zuurstofconcentratie bieden meer weerstand tegen bestraling dan andere. Daar zijn dus hogere stralingsdosissen nodig om effect te hebben.

De onderzoekers ontwikkelden een radioactief gemerkt deeltje (een Nanobody) dat zich aan een eiwit hecht dat geproduceerd wordt door afweercellen (macrofagen) die zich bij voorkeur ophouden in moeilijk behandelbare delen van een tumor. Zo kan worden nagegaan waar er meer stralen moeten komen, en waar het met wat minder kan. De bedoeling is dat een bestraling op die manier minder bijwerkingen voor een patiënt veroorzaakt.

De ploeg rond Chris Marine van de Leuvense tak aan het VIB beschrijft in het vakblad Nature Medicine een nieuwe manier om huidkanker aan te pakken, door een natuurlijke remmer van een natuurlijke tumoronderdrukker (het eiwit p53) te onderdrukken. Het uitschakelen van de link tussen de rem en het eiwit zou het effect van chemotherapie moeten verhogen. (DD)