11 redenen om in 2015 naar de sterren te kijken

Trui Engels
Trui Engels Journalist Knack

Terwijl 2014 het jaar van de komeet was, wordt 2015 het jaar van de dwergplaneet. Twee ontmoetingen tussen een menselijk ruimtetuig en een dwergplaneet, waaronder Pluto, staan gepland voor 2015. Ook naar andere evenementen in de ruimtevaart wordt met spanning uitgekeken.

1. Ontmoeting met dwergplaneet Ceres

De dwergplaneet Ceres.
De dwergplaneet Ceres. © Reuters

Op 6 maart wordt de Dawn-missie van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA in een baan rond Ceres gebracht. Deze dwergplaneet in de asteroïdengordel tussen Mars en Jupiter is een van de meest fascinerende objecten in ons zonnestelsel, want Ceres spuwt vanuit zijn ijzig oppervlak waterdamp uit, waardoor de vraag rijst of er misschien leven mogelijk is.

Een dwergplaneet is een object dat zo groot is dat het onder invloed van zijn eigen zwaartekracht bolvormig is geworden, maar niet groot genoeg om een volwaardige planeet te zijn. Ceres heeft een diameter van 950 kilometer en een massa die 1,3 procent van die van de maan bedraagt. In zijn eigen buurt is Ceres wel het onbetwiste zwaargewicht. De dwergplaneet is goed voor een derde van de massa van de hele asteroïdengordel.

2. Een Hollywoodiaans tweelingexperiment in de ruimte

Op 27 maart wordt Scott Kelly, de helft van een tweeling, naar het Internationaal Ruimtestation (ISS) gestuurd voor een NASA-experiment dat zo uit een Hollywood-scenario geplukt lijkt te zijn. Terwijl Scott in de ruimte vertoeft, zal zijn tweelingbroer, de gepensioneerde astronaut Mike, tijdens de missie met de voeten op de grond blijven zodat wetenschappers de broers als proefkonijn kunnen gebruiken om meer te weten te komen over de risico’s van langdurige ruimtevaart met het oog op toekomstige ruimtemissies. Scott zal samen met zijn Russische collega Mikhail Kornienko een jaar lang in het ISS verblijven. Gewoonlijk duurt een bezoekje aan het station zes maanden. De Russen slaagden er in het verleden al in om zo’n lange periode te overbruggen, maar voor de Amerikanen zal het een record zijn. Critici noemen het tweelingexperiment echter een pr-stunt van de NASA omdat er eigenlijk meerdere tweelingen nodig zijn om daadwerkelijk wetenschappelijke conclusies te kunnen trekken uit het onderzoek.

3. Rendez-vous tussen New Horizons en Pluto

New Horizons ontmoet Pluto
New Horizons ontmoet Pluto© AFP

Na het liefdesverhaal tussen de Europese ruimtesonde Rosetta en haar komeet, staat er dit jaar opnieuw een romance in de sterren geschreven. Na een reis van in totaal bijna vijf miljard kilometer zal de Amerikaanse ruimtesonde New Horizons over een half jaar als allereerste ruimtesonde de kleine ijswereld Pluto aan de rand van ons zonnesysteem passeren. De sonde met de omvang van een vleugelpiano werd negen jaar geleden gelanceerd. Begin december was ze al uit haar laatste fase van diepe slaap ontwaakt. Momenteel bevindt New Horizons zich nog 220 miljoen kilometer van haar doel verwijderd, zowat de afstand tussen de Aarde en de Zon. In de lente begint een grondiger onderzoek van het Pluto-systeem als de sonde voor het eerst betere opnames van de ijzige dwergplaneet kan leveren dan de allerbeste telescoop op Aarde. Misschien onthullen de beelden dan wel een wereld van vulkanen en geisers. Op 14 juli moet New Horizons Pluto binnen haar maanbanen passeren. “De eerste missie van de NASA naar het verre Pluto zal de mensheid ook een eerste blik van dichtbij op deze koude, onontdekte wereld binnen ons zonnestelsel bieden”, zegt NASA-directeur voor Planeetonderzoek, Jim Green.

Het in 1930 ontdekte Pluto werd lange tijd beschouwd als de negende planeet van ons zonnestelsel, totdat de Internationale Astronomische Unie (IAU) na de ontdekking van meer op Pluto gelijkende hemellichamen in 2006 een nieuwe definitie van het begrip ‘planeet’ opstelde. Pluto vormt nu de basis van een groep dwergplaneten.

4. Ongeziene foto’s van Mercurius

Na bijna vier jaar lang in een baan rond Mercurius te hebben gedraaid, zal het ruimtetuig Messenger in april op de planeet crashen. Aanvankelijk zou dit in maart al gebeuren, maar wetenschappers op Aarde vonden op het nipperje ergens nog wat extra brandstof om de sonde wat langer te laten leven. Maar vooraleer het zal crashen, zal Messenger nooit eerder geziene beelden en close-ups vanop enkele kilometers boven het oppervlak van de Mercurius nemen en doorsturen naar de Aarde.

5. Hubble wordt 25

De Pilaren der Schepping.
De Pilaren der Schepping.© Nasa

De ruimtetelescoop Hubble viert in april zijn 25e verjaardag. De reuzentelescoop werd in 1990 aan boord van het ruimteveer Discovery gelanceerd en nog steeds stuurt Hubble prachtige vergezichten van het universum terug naar de Aarde. Om zijn 25e verjaardag te vieren recreëerde de NASA onlangs de meest iconische foto van Hubble: de Pilaren der Schepping. De ruimtetelescoop zal nog actief blijven tot minstens 2018, wanneer zijn opvolger, de James Webb-ruimtetelescoop, gelanceerd wordt.

6. ESA: er is leven na Rosetta

Naast de voortzetting van de al buitengewoon succesvolle Rosetta-kometenmissie, de ontwikkeling van een nieuwe Ariane-draagraket en de verdere ontwikkeling van de Vega-raket staan in 2015 een resem nieuwe ESA-satellieten voor aardobservatie, ruimtevaartwetenschappen en navigatie op stapel. Daarnaast zullen drie Europese astronauten dit jaar ISS bemannen: de Italiaanse Samantha Cristoforetti keert in mei terug en in de herfst vertrekken de Deen Andreas Mogensen en vervolgens de Brit Timothy Peake vanaf de kosmodroom in het Kazachse Bajkonoer naar het ISS.

In de helft van dit jaar wordt huidig ESA-directeur Jean-Jacques Dordain (68) opgevolgd door de Duitser Johann-Dietrich Wörner. De 60-jarige Wörner is voorzitter van het Duits Centrum voor Lucht- en Ruimtevaart (DLR) in Keulen. Tot de in Parijs gevestigde ruimtevaartorganisatie behoren intussen 22 landen. De ESA kan in 2015 met een budget van ruim 4,4 miljard euro vaart zetten achter haar projecten. Duitsland, Frankrijk en Italië nemen het leeuwendeel van de financiering voor hun rekening, maar ook België doet een duit in het zakje.

7. De opgang van privébedrijven

De harde landing van de Falcon 9-raket.
De harde landing van de Falcon 9-raket.© SpaceX

Terwijl de Amerikaanse en Europese overheidsinstanties NASA en ESA de hoofdrol blijven spelen in de ruimtevaart, veroveren private ruimtevaartbedrijven zoals SpaceX stilaan hun welverdiende plaatsje. SpaceX voert nu al regelmatig transportopdrachten naar het ISS uit voor de NASA en ondernam onlangs een historische test met een ‘herbruikbare’ raket die op een drijvend platform in de oceaan moest landen. Herbruikbare raketten zouden de kostprijs van ruimtevaart aanzienlijk kunnen doen dalen. De test viel echter – letterlijk- in het water, maar het bedrijf heeft dit jaar nog een tiental andere missies op stapel staan en het is ‘hoogstwaarschijnlijk, 80 tot 90 procent kans, dat een van deze vluchten zal kunnen landen en opnieuw vliegen’, aldus SpaceX.

8. Vallende sterren

11 redenen om in 2015 naar de sterren te kijken
© EPA

De jaarlijkse Perseïden- en Geminiden meteorenzwermen worden dit jaar respectievelijk verwacht rond 12 augustus en 13 december. De meteoren zijn stukjes komeetafval die aan een snelheid van zo’n 40 tot 60 kilometer per seconde door de atmosfeer van de Aarde razen. Door die hoge snelheid verdampen ze in een flits.

9. Maansverduisteringen

Op 4 april en 28 september vindt een totale maansverduistering plaats. Alleen de laatste is zichtbaar in België. De maan zal dan bloedrood kleuren omdat ze alle zonsopgangen en -ondergangen zal weerspiegelen die op dat moment op de planet gaande zijn. De twee maansverduisteringen maken deel uit van een reeks van vier verduisteringen in een tijdspanne van twee jaar. De eerste twee gebeurden in 2014.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

10. Sterren naar de ruimte

De Amerikaanse sopraan Sarah Brightman wordt de eerste professionele zangeres die de sterren van de hemel zal zingen. In de herfst vertrekt ze naar het ISS voor een 10-daagse missie waar ze haar stem door de ruimte zal laten gallen. De ‘Phantom of the Opera’-ster betaalt zo’n 52 miljoen dollar voor de trip. Ook Lady Gaga was van plan om een concert in de ruimte te geven aan boord van het ruimteschip van Richard Bransons Virgin Galactic, maar die plannen lijken na het ongeval met de SpaceShipTwo in de koelkast te zijn gestopt.

11. De zoektocht naar leven op Mars

11 redenen om in 2015 naar de sterren te kijken

Ook in 2015 wordt de zoektocht naar leven op Mars voortgezet met maar liefst zeven actieve ruimtetuigen op de Rode Planeet. Een daarvan viert op 5 augustus zijn 3e verjaardag: de fameuze Curiosity. Het bekendste Marsrobotje ter wereld heeft in die drie jaar al heel wat werk verzet. Zo ontdekte het voor het eerst de aanwezigheid van methaan in de atmosfeer van Mars, wat mogelijk gevolgen kan hebben voor het feit of er op de planeet ooit leven was (of nog steeds leven is).

Ondertussen zet ook het ambitieuze Mars One-project zijn doel om de Rode Planeet te koloniseren duchtig verder met nieuwe rondes in de zoektocht naar geschikte kandidaten. Eens geselecteerd zullen de toekomstige Mars-astronauten eind 2015 hun training aanvatten. Zo zullen ze zich op een ‘Marsachtig terrein’ voorbereiden op de onvermijdelijke isolatie van de langverwachte missie.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content