‘Zal Merkel haar termijn nog uitdienen? Ik betwijfel het zeer’

Toen Angela Merkel in 2005 bondskanselier werd, werd meteen (en voor het eerst) de vrouwelijke vorm 'Bundeskanzlerin' ingevoerd. © BelgaImage
Jeroen de Preter

‘Uiteraard heeft de asielcrisis een rol gespeeld in het machtsverlies van Angela Merkel’, zegt Michèle de Waard. Maar volgens de Nederlandse Merkel-biografe was die crisis niet de enige factor.

14 maart 2018

Angela Merkel legt de eed af als Duits bondskanselier. Het is het begin van haar vierde ambtstermijn, die meteen ook haar laatste zal zijn.

Eind oktober moest de CDU, de partij van bondskanselier Angela Merkel, bij de deelstaatverkiezing in Hessen een verlies van 11 procentpunten incasseren. Volgens Michèle de Waard is het geen toeval dat ze een dag na die klap al aankondigde dat ze het voorzitterschap en, op langere termijn, het kanselierschap niet op zich wilde blijven nemen. ‘De nederlaag in Hessen was een grote persoonlijke teleurstelling’, vertelt De Waard. ‘Merkel had er tenslotte mee campagne gevoerd.’

In de peilingen ging het al langer slecht met de CDU.

Michèle de Waard: Daar zijn verschillende verklaringen voor. Als ze er na de verkiezingen van 2017 in geslaagd was om een coalitie op de been te brengen met de groenen en de liberale FDP, zou het zo’n vaart niet gelopen zijn. Nu moest ze opnieuw regeren met de SPD, wat de ‘Merkelmoeheid’ wellicht nog heeft versterkt.

Door op te stappen heeft Angela Merkel de AfD’ers hun belangrijkste slogan afgenomen.

De meeste commentatoren schrijven Merkels machtsverlies toe aan haar aanpak van de asielcrisis in 2015.

De Waard:Als het alleen dat was, was haar partij bij de Bondsdagverkiezingen in 2017 niet met ruime voorsprong de grootste gebleven. Maar uiteraard heeft die crisis een rol gespeeld. Ze is in heel Europa niet goed beheerd, en in Duitsland heeft de radicaal-rechtse AfD daar zeker munt uit geslagen. Tegelijk kun je de vraag stellen of er wel goede oplossingen voor bestonden. En het valt ook nog te bezien of de AfD zijn zegetocht zal voortzetten. Die partij had het afgelopen jaar maar één programmapunt: ‘ Merkel muss weg.’ Door op te stappen heeft de bondskanselier de AfD’ers hun belangrijkste slogan afgenomen.

Gelooft u dat Merkel haar ambtstermijn zal uitdienen?

De Waard: Dat betwijfel ik zeer. Door het voorzitterschap af te geven, heeft Merkel gezondigd tegen een regel van haar voorganger Gerhard Schröder: als je het voorzitterschap laat schieten, zijn je dagen als kanselier geteld.

Zal de volgende bondskanselier een rechtsere, minder Europese koers varen?

De Waard: Rechtser wellicht wel, maar niet minder Europees. Zelfs als het over migratie gaat, zal Duitsland een Europese koers blijven varen. Het idee dat je samen beter af bent dan alleen, leeft er nog altijd sterk.

Veel meer dan de AfD lijken vandaag Die Grünen een bedreiging voor de CDU te vormen. Acht u het mogelijk dat zij in 2021 de kanselier mogen leveren?

De Waard: Dat de groenen mee gaan besturen, is goed mogelijk. Ze zijn nu al mee aan zet in de deelstaten Sleeswijk-Holstein en Baden-Württemberg. Maar een groene kanselier? Dat zie ik pas over een jaar of tien gebeuren.

Wat verwacht u van Annegret Kramp-Karrenbauer, de nieuwe CDU-voorzitter?

De Waard: Hoewel ze ethisch wat conservatiever is, heeft Kramp-Karrenbauer veel met Merkel gemeen. Ze is iemand die afwacht, maar ze heeft als premier van Saarland ook laten zien dat ze doortastend kan optreden. AKK kan nog voor verrassingen zorgen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content