Net als in de rest van de wereld ligt het openbare leven in de Verenigde Staten stil door het coronavirus. Maar in deelstaat Wisconsin gaan de verkiezingen van dinsdag door, ondanks protest van de gouverneur, de Democratische Partij en gezondheidsexperts in de staat.
OPMERKING: intussen heeft de gouverneur van Wisconsin toch beslist om de verkiezingen van dinsdag af te gelasten.
De coronacrisis treft de VS midden in het voorverkiezingsseizoen. De strijd tussen Joe Biden en Bernie Sanders, de twee overgebleven Democratische presidentskandidaten, is min of meer gepauzeerd. Zeventien staten hebben hun voorverkiezingen verschoven of houden de verkiezingen enkel nog per post.
Behalve Wisconsin. Daar hield Democratisch gouverneur Tony Evers lange tijd vol dat de stembusgang gewoon door zou gaan. Maar in de afgelopen weken werd steeds duidelijker dat dat niet zou kunnen zonder grote gezondheidsgevolgen. Veel vrijwilligers die de stemlokalen zouden bemannen, lieten weten niet te komen opdagen. In Milwaukee, de hoofdstad van de staat, zouden nog maar vijf stemlocaties de deuren kunnen openen, in plaats van de gebruikelijke 180.
‘Republikeinen spelen politiek spel’
Op vrijdag veranderde Evers daarom toch van koers en vroeg hij aan het staatsparlement om de opzet van de verkiezingen aan te passen. Alle geregistreerde kiezers moesten per post een stembiljet ontvangen, en zouden tot eind mei krijgen om hun biljet terug te sturen.
Maar de Republikeinen, die een meerderheid hebben in het staatsparlement van Wisconsin, zien niets in dat plan. De sessie die zaterdag werd bijeengeroepen in dat parlement, werd na luttele seconden weer afgehamerd. De Republikeinen willen dat de stemlokalen gewoon open gaan, en proberen zelfs te voorkomen dat de mogelijkheid om per post te stemmen wordt uitgebreid.
Een rechter besloot dat hij niet edat stemmen tot maandag 13 april per post mogen worden opgestuurd, maar de Republikeinen stapten naar het Amerikaanse Hooggerechtshof om die latere deadline terug te brengen tot 7 april, de oorspronkelijke verkiezingsdag. Een uitspraak laat nog op zich wachten.
Republikeinen in het parlement spelen een politiek spel met de openbare veiligheid.
Volgens de Democraten is door de coronacrisis een achterstand ontstaan bij het versturen van stembiljetten aan mensen die per post willen stemmen. 1,2 miljoen inwoners hopen van die mogelijkheid gebruik te maken, vijf keer zo veel als in 2016. Maar als de deadline voor het terugsturen van de biljetten inderdaad wordt vervroegd, zullen zeker tienduizenden kiezers geen stem kunnen uitbrengen, klinkt het.
‘Republikeinen in het parlement spelen een politiek spel met de openbare veiligheid en ze negeren de urgentie van deze gezondheidscrisis’, zei Evers dit weekend. ‘Dat is verkeerd. Niemand moet gedwongen worden te kiezen tussen hun gezondheid en hun stemrecht.’
De Republikeinen stellen dan weer dat juist verkiezingen behoren tot de essentiële activiteiten die wél mogen worden voortgezet tijdens de crisis. In Wisconsin moeten mensen zo veel mogelijk thuisblijven, maar zijn onder meer supermarkten en afhaalrestaurants nog wel open. ‘Een verkiezing is minstens zo belangrijk als eten afhalen’, stelden Republikeinse leiders vrijdag in een verklaring.
Biden aan kop in peilingen
Gezondheidsexperts waarschuwen ondertussen dat het houden van de verkiezingen kan zorgen voor een snellere verspreiding van het coronavirus, zeker als mensen worden gedwongen om zich naar een kleiner aantal stemlokalen te begeven. Het is ‘zeer onverantwoord om deze gigantische uitzondering te maken’ op de coronamaatregelen, zegt James Conway, een expert in besmettelijke ziektes aan de universiteit van Wisconsin, tegen de Milwaukee Journal Sentinel.
Zondagavond stond het aantal coronabesmettingen in Wisconsin op ruim 2.200, met 68 doden. ‘Ik weet niet of het egoïstisch of naïef is’, zegt Conway over de redenering van de Republikeinen. ‘Ik denk dat ze door de bomen het bos niet meer zien, en dat ze hier echt het grotere plaatje moeten zien.’
Het is niet duidelijk hoeveel inwoners van Wisconsin ondanks de coronacrisis nog van plan zijn om dinsdag naar de stembus te gaan. In een peiling die eind maart werd gehouden, zei 51 procent van de ondervraagden voorstander te zijn van het verschuiven van de verkiezing, terwijl 44 procent wilde vasthouden aan 7 april. Het sluiten van scholen en winkels werd door 86 procent van de ondervraagden gesteund.
Uit dezelfde peiling blijkt dat voormalig vice-president Joe Biden, de koploper in de race om de Democratische presidentsnominatie, waarschijnlijk op een winst kan rekenen in de staat. Wellicht niet toevallig heeft Biden zich niet uitgesproken over het uitstellen van de verkiezingen, terwijl Bernie Sanders wel opriep tot een opschorting.
In een open brief hebben de burgemeesters van verschillende grote steden in Wisconsin dit weekend opgeroepen om de verkiezingen alsnog uit te stellen. Volgens hen kan Andrea Palm, de gezondheidsminister van Wisconsin, noodmaatregelen treffen om de stembusgang te blokkeren. Iets vergelijkbaars gebeurde onlangs in de staat Ohio, op de avond voor de geplande voorverkiezingen van 17 maart.
‘Elke andere staat die geconfronteerd werd met dit probleem tijdens de pandemie, heeft een oplossing gevonden die respect toont voor de democratie en die de gezondheid van burgers beschermt’, schrijven de burgemeesters. ‘Dat moeten wij ook doen. De levens van onze kiezers hangen ervan af.’
Up-to-date overzicht: alles wat u moet weten over de coronacrisis
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
