Bogdan Vanden Berghe

‘Wie de uitdaging van migratie wil aanpakken, kan niet zonder ambitie op het klimaatterrein’

Bogdan Vanden Berghe Bogdan Vanden Berghe is algemeen directeur van 11.11.11.

Volgens Bogdan Vanden Berghe, algemeen directeur van 11.11.11, is een nieuw vluchtelingenstatuut zonder meer noodzakelijk: ‘Juridisch gezien bestaan deze mensen niet, maar ze zijn er wel, met miljoenen ondertussen.’

Het najaar van 2017 gaf ons een zuur voorsmaakje van de nieuwe realiteit waar klimaatverandering ons en vooral het zuiden voor plaatst.

In India, Nepal en Bangladesh kostte hevige regenval op het einde van de zomer meer dan 1000 levens. Niet veel later teisterden orkanen Harvey, Irma, Katja, José en Maria de Caraïben en de Verenigde Staten. Bewoners van voornamelijk eilandstaten kregen het zwaar te verduren, honderdduizenden mensen moesten (al dan niet tijdelijk) hun woning verlaten.

Wie de uitdaging van migratie wil aanpakken, kan niet zonder ambitie op het klimaatterrein.

Hetzelfde overkwam de Fiji-eilanden, toen kort na de klimaattop in Parijs de zwaarste cycloon ooit op het zuidelijk halfrond aan land kwam. Datzelfde Fiji is voorzitter van de internationale klimaattop die afgelopen maandag begon in Bonn.

11.11.11 voert momenteel campagne rond vluchtelingen en migratie. Onze campagne staat niet los van de klimaattop, Fiji en de verwoestende regens en orkanen van afgelopen maanden. Er is namelijk één zeer grote maar vergeten groep in het hele migratieverhaal: de klimaatvluchtelingen.

Tot vandaag is klimaatverandering volgens het internationaal recht geen reden om iemand het statuut van vluchteling te geven. Juridisch gezien bestaan deze mensen niet, maar ze zijn er wel, met miljoenen ondertussen.

Volgens een recent rapport gepubliceerd in The Guardian is dat nog maar het begin. Ze vluchten vaak in eigen regio en kunnen lang niet altijd terug. Denk maar aan de woestijn die oprukt en landbouwgronden onvruchtbaar maakt of gletsjers die verdwijnen en gebieden zonder drinkwater zetten.

Coalition of the willing

Nieuw-Zeeland broedt op een historisch voorstel. Het overweegt een aparte visumcategorie voor klimaatvluchtelingen in het leven te roepen. Als het de maatregel uitvoert, toont Nieuw-Zeeland leiderschap op een moment dat in de ontwikkelde wereld meer dan ooit ontbreekt wat migratie betreft.

Een nieuw vluchtelingenstatuut is zonder meer noodzakelijk. Dat erkende ook ons federale parlement. In aanloop naar de klimaattop in Parijs vroeg die aan de federale regering om daar samen met Europa voor te pleiten.

Onze ministers die volgende week naar Bonn afreizen kunnen zich met de – door de meerderheidspartijen getekende – resolutie op zak aansluiten bij Nieuw-Zeeland. Een ‘coalition of the willing’ die Bonn niet als eindstation hoeft te hebben.

In 2018 zullen de 193 landen die samen de Verenigde Naties vormen op zoek gaan naar ‘Global Compacts on Refugees and Migrants‘, dat zijn wereldwijde akkoorden die als beleidskader voor migratie moeten dienen. Deze Global Compacts moeten voor migratie en vluchtelingen worden wat het Akkoord van Parijs was voor het klimaat. Ook daarin moet het statuut voor klimaatvluchtelingen op tafel komen.

Voorkomen is beter dan genezen

Maar in afwachting van zo’n statuut moet men niet stilzitten. De verantwoordelijkheid van klimaatontheemding ligt grotendeels bij rijke landen, als voornaamste vervuilers. Voorkomen is in deze kwestie meer dan ooit beter dan genezen. Op de onderhandelingstafel in Bonn ligt (nog maar eens) de kwestie van de internationale klimaatfinanciering. Die is cruciaal om te garanderen dat ontwikkelingslanden zich voldoende kunnen aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering, waardoor vluchten minder moet.

Het leeuwendeel van de financiering die voorzien wordt, vindt momenteel niet zijn weg naar die cruciale aanpassingsprojecten. Sommige landen, zoals België, dragen bovendien te weinig bij. Het Belgische engagement van 50 miljoen euro per jaar is een fractie van de internationaal beloofde USD 100 miljard en dus onvoldoende voor een rijk land dat zijn uitstoot van broeikasgassen bovendien nog steeds niet onder controle heeft.

Het aantal klimaatvluchtelingen zal de volgende jaren alleen maar toenemen.

Bonn moet een signaal geven dat alle landen in de bres zullen springen om aanpassing op globale schaal mogelijk te maken. Dat kan door zwart op wit aan te geven hoeveel publieke financiering daarvoor in de toekomst voorhanden zal zijn – goed wetende dat er in de toekomst nog extra geld zal moeten vrijgemaakt worden voor de schade en het verlies die de klimaatsverandering nu al veroorzaakt. Met Fiji aan het roer van de internationale klimaattop zal deze kwestie niet langer onder de mat kunnen geschoven worden.

Het mag duidelijk zijn: Bonn wordt een klimaattop voor en door de meest kwetsbaren. Wie kwetsbaar is voor klimaatverandering, is vaak ook kwetsbaar op andere vlakken. Meer dan ooit zijn de uitdagingen van deze tijd met elkaar verbonden. Dat besef moet ook doordringen in de onderhandelingskamers en op de regeringsbanken. Wie de uitdaging van migratie wil aanpakken, kan niet zonder ambitie op het klimaatterrein.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content