Westerse landen zwichten voor de geldbuidel van de Chinezen

Chinese president Xi Jinping © BelgaImage

‘Willen we echt onze principes doorduwen, of geven we vooral toe aan Chinese druk?’ vraagt Jonathan Holslag zich af.

Heel stilletjes heeft de Vlaamse regering eind vorige maand haar goedkeuring gegeven aan de deelname van België aan de Aziatische Infrastructuurinvesteringsbank (AIIB). Ons land zal nu ongeveer 240 miljoen euro storten aan een bank waar wellicht weinigen onder u al van gehoord hebben. De AIIB is een investeringsbank, opgericht op voorstel van China, om leningen te verstrekken aan infrastructuurprojecten tussen China en Europa. De Vlaamse regering legt haar beslissing om zich bij die bank te vervoegen uit als een poging om haar ‘multilaterale engagement’ na te komen en het ‘respect voor de internationale standaarden inzake transparantie, milieu en sociale voorwaarden te garanderen’.

Voorzitter Jin Liqun van de investeringsbank (AIIB) staat bekend om zijn neerbuigende houding tegenover Europa.

Die benadering oogt nobel en netjes, maar net zoals bij het dossier van de mogelijk Saudische investeringen in Oostende, moeten we ons de vraag stellen wat de strategie is achter die beslissing. Willen we echt onze principes doorduwen, of geven we vooral toe aan Chinese druk en kunnen de principes ons niet echt veel schelen? Beleidsmakers blijven benadrukken dat we in de nieuwe investeringsbank aanwezig moeten zijn om met andere Europese lidstaten te kunnen wegen op China en de prioriteiten van de bank te bepalen. Helaas is die verwachting niet realistisch.

Om te beginnen hebben de Europese lidstaten amper 20 procent van de stemmen binnen die bank. China alleen al heeft 27 procent van de stemmen, alle autoritaire landen samen hebben er meer dan de helft. Europa levert maar twee van de twaalf regionale directeurs van de bank. Voorzitter Jin Liqun staat bekend om zijn smalende neerbuigende houding ten aanzien van Europa. De AIIB zal niet gedomineerd worden door de westerse principes van de vrije markt of van mensenrechten, maar door de principes van staatskapitalisme en autoritarisme. Het is tekenend voor de veranderende wereldorde. Instellingen als de Wereldbank mogen misschien niet ideaal zijn, maar in plaats van ze te hervormen en sterker te maken, plegen de westerse landen die er nog steeds de meeste invloed hebben vaandelvlucht en zwichten ze voor de geldbuidel van de Chinezen.

Maar kan Europa vanuit die minderheidspositie geen invloed op China uitoefenen? Nee. Want eigenlijk stelt de AIIB voor China helemaal niet zoveel voor. De bank is vooral een instrument om bij andere landen de illusie te wekken dat zij mee een vinger in de pap krijgen. De leden van de bank mogen vergaderen zoveel ze willen, in werkelijkheid blijft China gewoon buiten de AIIB om werken. Als de AIIB volledig operationeel is, zal ze beschikken over 100 miljard dollar. De Chinezen zullen daar 30 miljard dollar aan bijdragen. Die dertig miljard is puur symbolisch. Peking blijft het gros van zijn buitenlandse leningen gewoon kanaliseren via zijn eigen staatsbanken: 740 miljard dollar via de Bank of China, 400 miljard dollar via de China Development Bank, nog eens 400 miljard dollar via de Agricultural Bank of China, enzovoort.

Willen we echt onze principes doorduwen, of geven we vooral toe aan Chinese druk en kunnen de principes ons niet echt veel schelen?

Die banken, overigens, weigeren ook maar enigszins om met Europa in gesprek te gaan over de manier waarop ze in het buitenland hun krediet verstrekken. De OESO probeert reeds tien jaar om ze een aantal spelregels te laten aanvaarden, maar tevergeefs. Goed, Europa heeft in het verleden ook leningen verstrekt aan ontwikkelingslanden zonder zich veel aan te trekken van goed bestuur en transparantie, maar het heeft zijn lesje enigszins geleerd en bijna alle Europese banken houden zich nu minstens aan een aantal basisregels. China vertikt dat dus. Het heeft de ontwikkelingslanden opgezadeld met honderden miljarden aan leningen. Toen Sri Lanka onlangs zijn schuld niet kon aflossen, eisten de Chinezen gewoon een haven op – die overigens militair zeer strategisch gelegen is.

Tot zover onze invloed. Met principes kunnen de Vlaamse en Belgische deelname dus niet veel te maken hebben. Zakelijke belangen dan maar? Een van de projecten die we misschien via de AIIB kunnen realiseren, is het uitbouwen van spoorwegtransport tussen China en Zeebrugge, maar bij mijn weten zijn het vooralsnog Chinese Volvo’s die via die spoorweg naar Vlaanderen worden vervoerd en geen Gentse Volvo’s die naar China worden getransporteerd. Vraag is of die paar treinladingen ertoe doen, gezien Vlaanderen volgens de cijfers van de Nationale Bank een jaarlijks handelstekort met China boekt ten belope van bijna 11 miljard euro. Dat is wellicht meteen het verschil met de Chinezen: zij zien het grote plaatje, wij niet.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content