Wat betekent de overstap van Schäuble naar de Duitse Bondsdag?

WOLFGANG SCHÄUBLE De minister van Financiën wil met het begrotingsoverschot de vergrijzingskosten opvangen. © BI
Kamiel Vermeylen

Wolfgang Schäuble, de huidige Duitse minister van Financiën, wordt door zijn partij voorgedragen als nieuwe voorzitter van het Duitse parlement. De Jamaica-coalitie wenkt en ook voor Europa heeft dit grote gevolgen.

De christendemocratische CDU van Bondskanselier Angela Merkel en haar Beierse zusterpartij CSU, willen huidig minister van Financiën Wolfgang Schäuble(CDU) als nieuwe voorzitter van de Duitse Bondsdag. Schäuble moet Norbert Lammert (CDU) vervangen, die enkele weken geleden op pensioen ging.

De CDU-politicus zal op 17 oktober door CDU/CSU-fractieleider Volker Kauder (CDU) en CSU-verantwoordelijke voor de deelregeringen Alexander Dobrindt voor de functie voorgedragen worden, zo is woensdag uit Union-kringen vernomen.

Op naar Jamaicacoalitie?

De verschuiving van Schäuble naar het voorzitterschap van de Duitse Bondsdag heeft belangrijke implicaties voor de coalitiegesprekken die momenteel aan de gang zijn. Momenteel zitten de Union (CDU/CSU) aan tafel met de liberale Freie Demokratische Partei (FDP) van voorzitter Christian Lindneren Die Grünen. Vooral de FDP aast op de erg belangrijk geachte ministerpost. Lindner heeft tijdens de verkiezingen immers zwaar ingezet op belastingverlagingen en wil dat deze verlagingen door hemzelf of een partijgenoot worden doorgevoerd.

Daarmee heeft Lindner alvast uit het verleden geleerd. Tijdens de eerste regeerperiode van Angela Merkel tussen 2005 en 2009 voerde de FDP vooral oppositie over de belastingenthematiek. Naar aanloop van de verkiezingen van 2009 had de partij ook expliciet ingezet op belastingverlagingen tijdens de campagne.

De FDP behaalde vervolgens een van haar beste verkiezingsresultaten ooit. Maar bij de regeringsonderhandelingen in 2009 ging het danig mis. Toenmalig voorzitter Guido Westerwelle, die ondertussen overleed aan de gevolgen van leukemie, koos echter voor de ambt van Minister van Buitenlandse Zaken, waardoor hij maar weinig invloed kon uitoefenen op het binnenlands beleid.

In de context van de financieel-economische crisis zijn er van die belastingverlagingen niets in huis gekomen, waardoor de FDP haar belangrijkst verkiezingsbelofte niet is kunnen nakomen. De FDP werd door de Duitse kiezer dan ook meteen afgestraft en verdween – mede door de opkomst van de toen nog eurokritische en liberale Alternative für Deutschland – onder de kiesdrempel. Lindner heeft op zijn Twitteraccount al aangegeven dat hij keuze voor Schäuble als parlementsvoorzitter ondersteunt. Indien Lindner niet voor het ministerschap gaat, lijkt de meest aangewezen kandidaat Otto Graf Lambsdorf, voormalig partijvoorzitter en minister van Economische Zaken.

Indien de FDP de minister van Financiën zal leveren, ziet het er naar uit dat die Grünen aanspraak zullen maken op de ministerpost van Buitenlandse Zaken. Dat zou voor die Grünen de tweede keer zijn in haar geschiedenis, na Joschka Fischer tijdens de rood-groene regering van Gerhard Schröder.

Wat betekent dit voor de Europese Unie?

Indien Lindner of een partijgenoot minister van Financiën wordt, heeft dat waarschijnlijk ook verstrekkende gevolgen voor de Europese Unie. Gisteren deed een bevlogen Emmanuel Macron nog enthousiast zijn toekomstvisie voor de Europese Unie uit de doeken. Daarbij herhaalde hij zijn wens voor een sterkere eurozone met een eigen budget, een eigen parlement en een eigen minister van Financiën. Hoewel de FDP niet per se een eurosceptische partij is, heeft ze echter al aangegeven dat ze zo’n vlucht vooruit niet ziet zitten.

Macron, die gisteren expliciet de hand naar Duitsland reikte en zo ook de regeringsonderhandelingen trachtte te beïnvloeden, zou met een FDP-minister en van de belangrijkste peilers van zijn programma in het gedrang zien komen. De kans is echter groot dat Merkel de post van Financiën maar heeft vrijgemaakt op voorwaarde dat de FDP op Europees vlak toegevingen zal moeten doen.

De Duitse minister van Financiën heeft bovendien erg veel macht in de Eurogroep, waarin de eurolanden het Europees fiscaal en economisch beleid coördineren. Indien de post daadwerkelijk naar iemand van de FDP zou gaan, betekent dat slecht nieuws voor de eurolanden die in het sukkelstraatje zitten. De FDP vindt namelijk dat de besparingsmaatregelen nog strikter zouden moeten worden nageleefd dan momenteel het geval is.

Zo heeft de partij al meermaals geopperd dat ze Griekenland geen schuldenverlichting wil geven en het land indien nodig uit de eurozone wil zetten. Schäuble kreeg de afgelopen jaren vaak kritiek dat Europese besparingspolitiek in verscheidene Zuid-Europese landen te rigide was. Steven Vanackere (CD&V), Belgisch minister van Financiën tussen 2011 en 2013, zei onlangs op een lezing echter dat Schäuble ervoor heeft gezorgd dat de veel radicalere besparingsvoorstellen van andere ministers niet werden doorgevoerd.

In Griekenland zullen ze alleszins toch opgelucht zijn dat Schäuble van het toneel verdwijnt. Het slechte is daarentegen dat ze naar alle waarschijnlijkheid Christian Lindner in de plaats krijgen.

Alternative für Deutschland

Bovendien willen de Duitse partijen graag een sterke figuur om de Bondsdag te leiden. Bij de verkiezingen van afgelopen zondag zijn er voor het eerst in de naoorlogse geschiedenis zes partijen die in de Bondsdag vertegenwoordigd zijn. Bovendien veroverde de extreemrechtse Alternative für Deutschland voor het eerst zetels waarmee ze het tot de derde grootste partij van het land heeft geschopt. De Union ziet in Schäuble de geschikte persoon om de orde te bewaren.

Schäuble is dan ook een van de meest gerespecteerde politici van Duitsland, en niet alleen omdat hij een aanslag overleefde waardoor hij in een rolstoel zit. Schäuble is een van de laatst overgebleven coryfeeën van na-oorlogse West-Duitsland en kan een enorme waslijst aan politieke ervaring op het hoogste toneel voorleggen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content