Binnen de Amerikaanse regering wordt een robbertje gevochten tussen degenen die voor wapenleveringen aan Oekraïne zijn en degenen die vrezen dat die wapens tot een escalatie van de oorlog zullen leiden.
Het is een moeilijke dans voor de Europees-Amerikaanse verhoudingen. Bondskanselier Angela Merkel zei na haar bezoek aan president Obama dat ze inderdaad de wapenleveringen afwijst, omdat ze niet gelooft dat wapens dit conflict kunnen oplossen. Ze pleitte voor geduld en diplomatie. Ze zei dat ze vertrouwen heeft dat, zoals indertijd bij de eenmaking van Duitsland, op een moment dat niets nog lijkt te bewegen ineens toch een aardverschuiving plaatsvindt. “We moeten de diplomatie een kans geven, en nog een”. En daarnaast: wat er ook uit de bus komt – de verhoudingen met de VS zullen goed blijven.
Geduld is doorgaans minder beschikbaar in de Amerikaanse politiek waar, als het ene niet lijkt te werken, iets anders moet worden uitgeprobeerd.
Binnen de Amerikaanse regering is er volgens eensluidende lekken, die even eensluidend ontkend worden, grote onenigheid over de levering van wapens aan Oekraïne. Het ene kamp, geleid door de topadviseur van de president Susan Rice, is tegen, terwijl de nochtans doorgaans voor dialoog pleitende minister van Buitenlandse Zaken John Kerry, en vice-president Joe Biden, samen met grote delen van de Republikeinse partij, voor zijn. Vooral die Republikeinse partij vraagt snel actie.
De redening van de groep pro leveranties is dat met wapens een evenwicht wordt hersteld en dat zo de opmars van de rebellen kan worden gestopt (waardoor de rebellen hun onderhandelingspositie niet kunnen verbeteren). Tegelijk, hoopt deze groep, kan afschrikking eventueel tot verminderd militair geweld kan leiden. De Russische president Vladimir Poetin, die overigens ontkent dat zijn land troepen en wapens naar Oost-Oekraïne stuurt (“Rusland”, zei Obama na afloop van zijn ontmoeting met Merkel, “heeft alle clausules van het akkoord van Minsk met voeten getreden”, verwijzend naar het vorige bestand, dat onder meer buitenlandse bijstand verbood), zou alleen voor harde argumenten, lees wapens, oor hebben.
Splijtzwam
Het andere kamp stelt dan weer dat meer wapens leiden tot meer bloedvergieten. En voor wie uiteindelijk een nationale verzoening nastreeft, wordt zo meer kwaad dan goed aangericht. Met wapens, zo gaat de redenering, speelt men Poetin in de kaart, want hoe meer bloed er vloeit hoe minder overbrugbaar de tweespalt wordt tussen oostelijke Oekraïne en de rest van het land, hoe meer het land feitelijk uiteenvalt.
Obama zei dat hij nog geen beslissing heeft genomen, dat hij wapenleveringen niet uitsluit, maar dat hij voorlopig, misschien heel voorlopig, tot woensdag, diplomatie nog een kans geeft. Op woensdag zou er een topontmoeting doorgaan tussen Merkel, de Franse president François Hollande, Poetin, en de Oekraïense president Petro Porosjenko, die om de wapenleveringen vraagt. Helemaal zeker is die top nog niet, want Poetin wil dat er voorafgaand “verduidelijkingen” komen.
Als de diplomatie niet werkt, aldus Obama, is het een optie om “defensieve, dodelijke wapens” aan Oekraïne te leveren die “Russische agressie” kunnen tegengaan. Want: “de grenzen van Europa mogen niet hertekend worden onder bedreiging van wapens”.
Een ander element in het debat over wapenleveringen is de vraag of die tot een tweespalt leidt tussen Europa en de VS. Europa is overwegend tegen.
Rusland, is de Amerikaanse redenering, heeft alle baat bij verdeeldheid, Poetin probeert doelbewust zijn tegenstand uit mekaar te spelen. Dat lukte niet met de sancties, die bijna alleen Europa raken, en de VS ongemoeid laten. Lukt het dit keer wel?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier