Waarom verklaart Trump plots de (handels)oorlog aan Brazilië en Argentinië?

De Amerikaanse president opent alweer een nieuw front in zijn handelsoorlog. Tracht hij Amerikaanse kiezers voor zich te winnen? Of wil hij eerder China een hak zetten?

De Amerikaanse president Donald Trump kondigde op maandag invoerbelastingen aan voor Braziliaans en Argentijns aluminium en staal. Beide landen zouden ‘massale devaluaties’ van hun munt doorgevoerd hebben, zo beschuldigt Trump, en dat om hun eigen grondstoffen goedkoper te maken op de wereldmarkt.

‘Niet goed voor onze landbouwers’, tweette de president. De beurzen gingen meteen in het rood na de verbazende uithaal naar twee van de grootste economieën in Latijns-Amerika.

.

https://twitter.com/realDonaldTrump/status/1201455858636472320Donald J. Trumphttps://twitter.com/realDonaldTrump

Brazil and Argentina have been presiding over a massive devaluation of their currencies. which is not good for our farmers. Therefore, effective immediately, I will restore the Tariffs on all Steel & Aluminum that is shipped into the U.S. from those countries. The Federal….

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) December 2, 2019

Klopt het dan dat beide landen hun wisselkoersen manipuleren? Niets van, zo reageren economen eensgezind in internationale media. De Argentijnse peso heeft het voorbije jaar wel zestig procent van zijn waarde verloren tegenover de dollar, maar dat is te verklaren door de economische crisis in het land.

De Braziliaanse real heeft dan weer aan waarde verloren door tegenvallende groei in Latijns-Amerika en politieke spanning in het land. Bovendien was er van Brazilië en Argentinië geen sprake toen het Amerikaanse ministerie van Financiën eerder dit jaar een lijst van negen landen publiceerde die de waarde van hun munt zouden manipuleren, waaronder China.

Wat is er dan aan de hand?

‘Trumps maatregel is louter op het Amerikaanse kiespubliek gericht’, zegt Mark Jones, Argentinië-specialist aan de Rice University van Texas, aan de Argentijnse krant Clarin. ‘Een aantal delen van het Amerikaanse platteland die cruciaal zijn in de herverkiezing van Trump, zoals de staten Iowa, North Carolina en Wisconsin, hebben erg te lijden onder het handelsconflict met China. Trump geeft hiermee te kennen dat hij het opneemt voor landbouwers en arbeiders.’

In de eerste twee jaar van zijn ambtstermijn pakte Donald Trump groot uit met een reeks invoertarieven voor verschillende landen. Dat verlichtte aanvankelijk de concurrentiedruk voor een aantal Amerikaanse sectoren. Maar handelspartners van de VS lieten niet lang op zich wachten met hun tegenmaatregelen, die Amerikaanse landbouwers blijven treffen.

Bij de tussentijdse verkiezingen van 2018 verloren de Amerikaanse Republikeinen veertig zitjes en daarmee de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden. Nieuw onderzoek toont aan dat Trumps handelsoorlog allicht doorslaggevend was voor kiezers.

Met de presidentsverkiezingen van 2020 in het vooruitzicht zal Trump economische resultaten moeten voorleggen. Zo bereikte hij een voorlopig akkoord in het handelsconflict met China – hoewel er nog niets ondertekend is. Ook beloofde Trump dat hij geen invoerbelasting op auto’s uit de Europese Unie zou decreteren, want die worden doorgerekend naar Amerikaanse kopers. Bovendien blijft het Witte Huis inpraten op de Democraten opdat ze instemmen met het nieuwe Noord-Amerikaanse handelsakkoord USMCA.

Onverwachte gevolgen

Volgens andere analisten heeft Trump eigenlijk China in het vizier. Amerikaanse landbouwers voelen de impact van de handelsoorlog tussen de VS en China. Sinds Peking Amerikaanse soja belast halen Chinese kopers hun koopwaar bij Brazilië en Argentinië, die daarom meer uitvoeren naar China en baat hebben bij het handelsconflict (zoals blijkt uit onderstaande grafiek). Trump wil beide landen mogelijk onder druk zetten om hun samenwerking met China in te perken.

https://twitter.com/M_McDonough/status/1201491883685556224Michael McDonoughhttps://twitter.com/M_McDonough

Share of China’s Soybean Imports (U.S. down dramatically, Brazil up substantially, Argentina rising): {@theterminal chart link: https://t.co/ySjG7G6eIn } pic.twitter.com/dQO4nLoKRz

— Michael McDonough (@M_McDonough) December 2, 2019

‘Maar het vervreemden van Argentinië en Brazilië zal het omgekeerde effect sorteren van wat Trump beoogt, en beide landen net in de armen van China duwen’, zegt Emily Hersh, directrice van een economisch consultancybedrijf in Buenos Aires tegen de Financial Times.

Trumps invoerheffingen hebben vaak onverwachte gevolgen. Ook Brazilië en Argentinië zouden kunnen terugslaan met hun eigen tegenmaatregelen, zoals eerder onder meer Canada en Mexico. De strafmaatregelen van het Witte Huis zullen bovendien de Braziliaanse en Argentijnse munten verder onder druk zetten, wat dan weer wind in de zeilen is voor de export uit beide landen.

De onverwachte aankondiging van Trump is ten slotte bijzonder gênant voor de Braziliaanse president Jair Bolsonaro, die zijn best heeft gedaan de banden met Washington aan te halen. ‘Aluminium?’ antwoordde Bolsonaro op maandag nadat hij gevraagd werd naar Trumps tweets, ‘Als dat het geval is, dan bel ik hem, ik heb een directe lijn.’