Waarom Trump boos is over het rapport dat hem vrijpleit

Het langverwachte Mueller-rapport concludeerde dat presidentskandidaat Donald Trump en diens campagne niet samenspanden met Rusland. De president gewaagde van ‘een goede dag’. Maar kort daarna sloeg de stemming om.

Over 440 bladzijden legde de ploeg van Special Counsel Robert Mueller vast wat gedurende een bijna twee jaar durend onderzoek werd ontdekt. De eerste helft van het rapport betreft ‘collusion’, het samenspannen tussen Trump en Trumps campagne en Rusland. En daar is Mueller resoluut: er was geen collusion, geen samenwerking laat staan samenzwering. De Russen deden verwoede pogingen om het Amerikaans politieke systeem te ontwrichten, en om Hillary Clinton te benadelen ten voordele van Donald Trump. Daarom werden via nep-accounts vele tienduizenden berichten verstuurd. Daarom werden Democratische mailsystemen gehackt en belastende mails wereldkundig gemaakt. En hoewel de campagne van Trump niet per se gekant was tegen samenwerking met de Russen – er werd zelfs een vergadering belegd waarbij Russen belastend materiaal tegen Hillary hadden beloofd – is er geen reden om aan te nemen dat er coördinatie was tussen de Russen en Trump. Er is geen bewijs dat Trump gechanteerd werd of chanteerbaar was. Sprekend detail: toen Trump verrassend tot president verkozen werd, hadden de Russen behoorlijk wat moeite om communicatiekanalen te openen met hem en zijn campagne. Zo weinig contact was er voorafgaand geweest.

Miljoenen uren aan speculatie op nieuwszenders, duizenden artikels in kranten, gegniffel over golden showers – er was niets van aan.

Deze conclusie van het rapport – ‘No collusion’ – gaf Trump reden om in eerste instantie van ‘een goede dag’ te spreken.

Maar de ochtend erna was zijn stemming omgeslagen, noemde de president bepaalde delen van het rapport ’total bullshit’ en tweette hij over het rapport dat hem had vrijgepleit als ’the crazy Mueller report’.

https://twitter.com/realDonaldTrump/status/1119211274712375297Donald J. Trumphttps://twitter.com/realDonaldTrump

…agreed to testify, it was not necessary for me to respond to statements made in the “Report” about me, some of which are total bullshit & only given to make the other person look good (or me to look bad). This was an Illegally Started Hoax that never should have happened, a…

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) April 19, 2019

Die ommezwaai had alles te maken met het tweede deel van het rapport, dat gaat over belemmering van de rechtsgang (obstruction of justice).

Aan het begin van dat tweede deel schrijft de Special Counsel: ‘Als we na grondig onderzoek hadden vastgesteld dat de president duidelijk de rechtsgang niet had belemmerd, zouden we dat verklaard hebben. Op basis van de feiten en de toepasselijke wetgeving kunnen we die conclusie niet trekken. Hoewel dit rapport niet vaststelt dat de president een misdaad beging, kan het hem ook niet vrijpleiten.’

‘Waarom maak je notities?’ wilde de president weten. ‘Advocaten maken geen notities. Ik heb nooit een advocaat gehad die dingen noteerde.’

Muellers team geeft details over tien gevallen waar Trump tenminste pogingen ondernam om de rechtsgang te bemoeilijken.

Enkele van die pogingen verliepen via de voormalige topraadsman van het Witte Huis, Don McGahn.

De president had er moeite mee, blijkt uit het rapport, dat McGahn nota’s maakte tijdens besprekingen.

‘Waarom maak je notities?’ wilde de president weten. ‘Advocaten maken geen notities. Ik heb nooit een advocaat gehad die dingen noteerde.’ McGahn antwoordde dat hij ‘een echte advocaat’ was.

Waarop Trump repliceerde: ‘Ik heb een boel fantastische advocaten gehad, zoals Roy Cohn. Hij maakte geen notities.’

Cohn, ooit de rechterhand van Joseph McCarthy tijdens de communistenjacht van de jaren vijftig, en later de mentor van Trump, werd geschorst omwille van onethische praktijken…

De nota’s die McGahn en andere medewerkers van hun gesprekken met Trump maakten, bleken een goudmijn voor Muellers team. Onder meer op basis van McGahns nota’s weten we nu dat Trump ettelijke pogingen heeft ondernomen om Mueller te laten ontslaan.

‘I’m fucked’

‘Oh mijn God. Dit is verschrikkelijk. Dit is het einde van mijn presidentschap. I’m fucked.’ Dat was volgens het Mueller-rapport de reactie van de president toen bekend werd dat Robert Mueller, de voormalige baas van de FBI en een goede vriend van de door Trump ontslagen FBI-chef James Comey, het onderzoek naar de Ruslandbanden van zijn campagne zou gaan leiden.

Dat was niet helemaal een overtrokken reactie. Dergelijke onderzoekingen ontregelen de werking van het Witte Huis en zuigen de aandacht en de energie op gedurende lange maanden zoniet jaren.

Trump wou van Mueller af, maar hij wou de beslissing om hem te ontslaan liever niet zelf nemen. En dus gaf hij McGahn de opdracht om adjunct minister van Justitie Rod Rosenstein in te schakelen om de klus te laten klaren. Hij probeerde ook toenmalig minister van Justitie Jeff Sessions zover te krijgen tussen te komen. Sessions had zijn handen van het Ruslandonderzoek afgetrokken, omdat hij zelf in opspraak was gekomen met niet geopenbaarde contacten met Russen. Trump wilde dat Sessions het onderzoek toch terug in handen zou nemen. Sessions zou als ‘een held’ beschouwd worden als hij dat Ruslandonderzoek en Mueller aan banden zou leggen, aldus Trump. Via McGahn, stafchef Reince Priebus en campagnemanager en Trumpgetrouwe Corey Lewandowski probeerde de president op Sessions in te werken en Sessions zover te brengen het Ruslandonderzoek te beteugelen of anders zelf op te hoepelen en plaats te ruimen voor iemand die wél de belangen van de president zou behartigen.

Maar McGahn, Priebus, Sessions en tot op zekere hoogte Lewandowski legden de presidentiële opdracht naast zich neer, en deden alsof Trump niks bevolen of gevraagd had, ze vertraagden, of ze weigerden ronduit. McGahn klaagde zijn nood bij Priebus. De president ‘wil me crazy shit laten doen’, aldus McGahn. Priebus praatte op McGahn in zodat hij geen ontslag nam.

In die zin lijkt het Mueller-rapport erg op wat er in bestsellers over het Trumppresidentschap geschreven werd (denk aan Fear van Bob Woodward): degenen die onder de president opereren, maken van de chaos gebruik om opdrachten niet uit te voeren.

Leugens

Medewerkers die in moeilijke papieren belanden tijdens het Muelleronderzoek konden hopen op Trumps presidentiële gratie, aldus het rapport. Dat werd hen niet expliciet beloofd, maar het werd duidelijk genoeg gesuggereerd.

Paul Manafort, de intussen veroordeelde gewezen campagneleider van Trump, vertelde aan zijn adjunct Robert Gates, ‘dat ze voor ons zullen zorgen. We moeten voet bij stuk houden.’

Dat was ook de boodschap die ontslagen veiligheidsadviseur Michael Flynn van de president te horen kreeg: ‘We zullen voor je zorgen.’

Wat ook blijkt uit het Mueller-rapport: de president liegt en laat liegen. Zo brachten zowel The New York Times als The Washington Post uit dat de president McGahn de opdracht had gegeven om Mueller te laten ontslaan. De president eiste dat zijn raadsman dit in alle toonaarden zou ontkennen. McGahn weigerde een verklaring in die zin te ondertekenen omdeat de kranten volgens hem correct berichten. Wat Trump er niet van weerhield om de berichten fake news te noemen.

Dit is maar een van vele presidentiële leugens die in het rapport worden blootgelegd. Trump loog er onder meer ook over dat hij geen zakelijke belangen had in Rusland (terwijl hij over een Trump Tower in Moskou onderhandelde). Hij loog erover dat hij geen hand had in de mededeling over de Ruslandontmoeting in Trump Tower New York waar Russen vuile was over Hillary Clinton hadden beloofd aan onder meer Donald Trump Jr. Blijkt nu dat de president, tegen het advies van onder meer zijn zoon, de mededeling had herwerkt zodat het leek alsof die bijeenkomst alleen rond adoptiewetgeving draaide. Hij droeg medewerkers op die verdraaide versie te verspreiden en te ondersteunen. Hij liet eerder ook zijn woordvoerder Sarah Huckabee Sanders verklaren dat ze van vele FBI-mensen had gehoord dat ze blij waren dat James Comey ontslagen werd (‘een lapsus’, gaf ze tegenover Mueller toe, want ze kende helemaal niet zoveel FBI-mensen).

Mueller legt niet uit waarom de president zo vaak liegt en laat liegen, als het niet is om een ‘collusion’ met Rusland te verbergen.

Maar dat het Mueller-rapport die leugens oplijst, en op die manier expliciet maakt wat de president via zijn verwijten van fake news in het ongewisse hoopte te houden, is niet van aard hem gunstig te stemmen over Mueller of over degenen die nota’s bijhouden.

Trump tweette vrijdag nog eens over dat laatste onderwerp: ‘Kijk uit voor mensen die zogenaamd “notities” maken, terwijl die nota’s niet bestonden tot ze nodig werden…’

https://twitter.com/realDonaldTrump/status/1119207303700471809Donald J. Trumphttps://twitter.com/realDonaldTrump

Statements are made about me by certain people in the Crazy Mueller Report, in itself written by 18 Angry Democrat Trump Haters, which are fabricated & totally untrue. Watch out for people that take so-called “notes,” when the notes never existed until needed. Because I never….

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) April 19, 2019

Maar misschien, opperen sommige commentatoren, hebben die makers van notities wel het vel van de president gered – door zijn bevelen niet uit te voeren, door hem te behoeden voor stappen die wel duidelijk de rechtsgang belemmerden.

Impeachment?

Mueller weigert dus zelf de knoop door te hakken inzake belemmering van de rechtsgang, wat betekent dat het parlement dat eventueel kan doen. Dat parlement zal verder onderzoek voeren en eventueel besluiten tot een afzettingsprocedure (impeachment) op basis van dergelijke belemmering. De Democratische achtenban is hieromtrent enthousiaster dan de partijbonzen. De hoogste Democraat in het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, heeft al gezegd dat er van impeachment alleen sprake kan zijn als er ook ondersteuning komt van de Republikeinen. Niet veel wijst op steun vanuit Trumps partij.

De vorige Republikeinse presidentskandidaat Mitt Romney, tegenwoordig senator, haalde in een mededeling behoorlijk fors uit. ‘Ik walg,’ schreef hij, ‘van de omvang en de diepgang van de oneerlijkheid bij individuen in het hoogste ambt van het land, daarbij de president.’

Romney is al jaren een verklaarde tegenstander van Trump, en wat dit betreft een eenzame stem tussen partijgenoten in Senaat en Huis, die ofwel zwijgen ofwel juichen als de president ter sprake komt.