Waarom Kamala Harris zich met de migratiecrisis in een politiek mijnenveld begeeft

Een recordaantal migranten meldt zich aan de Amerikaanse zuidgrens. Joe Biden stelde zijn vicepresident Kamala Harris afgelopen week aan om te helpen de crisis op te lossen. Maar is dat eigenlijk wel mogelijk?

In de afgelopen maand februari hield het Amerikaanse grensbewakingsagentschap CBP ruim 100.000 migranten aan. In januari waren het er ook al 76.000. Er is sprake van een stijgende lijn in de toestroom van ongedocumenteerde migranten aan de Amerikaanse zuidgrens, en Joe Bidens critici beweren dat het komt omdat hij een te zachtaardig grensbeleid voorstaat. Onder zijn voorganger Donald Trump zouden er veel minder migranten geprobeerd hebben de grens over te steken vanwege zijn harde opstelling tegenover migranten.

Maar die lezing strookt niet met de waarheid. Wetenschappers van de universiteit van San Diego zetten CBP-data van de afgelopen negen jaar op een rij en concludeerden dat er op dit moment sprake is van seizoensgebonden toestroom van migranten, met daarbovenop uitgestelde migratie vanwege het pandemiejaar 2020. ‘Migranten komen als de winter voorbij is en het weer wat warmer wordt. We zien een regelmatige toename, niet alleen van januari tot februari, maar van februari tot maart, maart tot april en april tot mei – en dan een scherpe daling, aangezien migranten niet meer komen in de warmere zomermaanden, wanneer de woestijn dodelijk is’, schreven de onderzoekers afgelopen week in de Washington Post.

Uitzonderingsjaar

2020 was een uitzonderingsjaar, omdat er vanwege de pandemie toen minder migranten naar de zuidgrens reisden. Niet omdat ze niet wilden immigreren, maar omdat Trump een wetspassage uit 1944 over speciale rechten in het geval van een gezondheidscrisis aanhaalde om immigranten zonder proces terug te sturen naar het land van herkomst. De Biden-regering houdt overigens vast aan die wetspassage, het zogenaamde ‘Title 42’, maar alleen voor volwassenen en gezinnen, niet voor onbegeleide minderjarigen.

De onderzoekers uit San Diego wijzen erop dat de flinke toename die wordt waargenomen in aanhoudingen van ongedocumenteerde migranten een combinatie is van bovenstaande factoren: seizoensgebonden migratie en het feit dat migratiepogingen in 2020 werden uitgesteld vanwege het Title 42-beleid. ‘Dat is consistent met dertig jaar aan politicologisch onderzoek’, schrijven ze.

Daarnaast blijkt uit een analyse van de libertarische denktank Cato Institute dat een belangrijk deel van de migranten die nu aangehouden worden dubbeltellingen zijn, in de zin dat migranten onder Title 42 worden uitgezet naar Mexico. Daar keren ze om, om het opnieuw te proberen – met vaak een nieuwe aanhouding tot gevolg, die opnieuw wordt geteld.

Harris naar voren geschoven

Desondanks is er een crisis gaande aan de zuidelijke grens, te meer omdat er bovengemiddeld veel onbegeleide minderjarigen arriveren, die de Biden-regering niet zonder proces naar huis wil sturen. De capaciteit in opvangcentra is al bereikt, dus moeten nu snel legerkampen klaargemaakt worden voor de opvang van jongeren en kinderen.

President Joe Biden gaf afgelopen week zijn vicepresident Kamala Harris de opdracht van de migratiecrisis haar prioritaire beleidsterrein te maken. Daarbij moet ze zich op twee zaken richten: ten eerste de toestroom van ongedocumenteerde migranten terugbrengen door oplossingen te vinden voor de zogenaamde push-factoren in Centraal-Amerika. Ten tweede moet Harris de relaties met buurland Mexico en de voornaamste migratielanden Guatemala, Honduras en El Salvador verbeteren. Tijdens de campagne beloofde Biden voor deze doelen vier miljard dollar in te zetten in zijn eerste termijn. Harris wordt niet direct verantwoordelijk voor de opvang en het immigratieproces, dat onder het ministerie voor Binnenlandse Veiligheid valt, maar moet aan langetermijnoplossingen werken.

Daarmee krijgt Harris een dossier in handen dat flinke politieke risico’s met zich meebrengt. De Biden-regering is niet de eerste regering die met piek-immigratie aan de zuidgrens te maken krijgt. In 2019 gold hetzelfde voor de Trump-regering, in 2014 voor de Obama-regering. Maar de influx lag nog nooit zo hoog als nu. Harris heeft bovendien geen heel brede ervaring in buitenlandbeleid. Volgens CNNzou Harris daar juist aan willen werken – dit dossier zou daarbij kunnen helpen, zeker met een mogelijke toekomstige gooi naar het presidentschap in het achterhoofd.

Politiek mijnenveld

Maar de grensproblematiek is een politiek mijnenveld. ‘Het publiek is sympathieker geworden tegenover immigranten en immigratie, deels als reactie op het Trump-beleid’, schrijft politicoloog Ruy Teixeira in een column. ‘Maar dat betekent niet dat Democraten simpelweg het tegenovergestelde van Trump kunnen zijn op dit thema.’ “Hij was gesloten, wij zijn open! Hij was gemeen, wij zijn aardig!” gaat volgens Teixeira niet werken: ‘Wat kiezers vooral willen is een immigratiesysteem dat zowel redelijk gul en humaan is én de boel onder controle houdt’.

De vraag is of het Harris zal lukken die twee zaken samen te voegen. Als ze succesvol is, zal dat haar kansen in de toekomst zeker vooruithelpen. Maar het risico bestaat ook – zeker nu vooralsnog totaal onbekend is hoe Harris de push-factoren in Centraal-Amerika onder controle wil krijgen – dat de vicepresident compleet zal falen. In dat geval kan ze vermoedelijk wel fluiten naar een toekomstig presidentschap.