Waarom Amerikaanse nieuwszenders goed gedijen bij Trump

CNN-baas Jeff Zucker bood toenmalig presidentskandidaat Donald Trump in 2016 een wekelijkse tv-show aan. Dat bleek onlangs uit een door Fox News gelekt telefoongesprek tussen Zucker en Trumps voormalige advocaat Michael Cohen. Wat zegt dat over het Amerikaanse nieuwslandschap op tv – en de aankomende verkiezingen?

Het was donderdag 10 maart 2016. Het zonnetje scheen in Miami, waar die avond het laatste debat van de Republikeinse voorverkiezingen zou plaatsvinden. Dat debat werd georganiseerd door CNN, wiens directeur Jeff Zucker ’s ochtends belde met Michael Cohen, op dat moment de advocaat van Donald Trump, die aan de leiding ging in de race om de Republikeinse kandidatuur.

Zucker en Cohen kenden elkaar, omdat ze in dezelfde sociale kringen van New York verbleven. Cohen zat bijvoorbeeld in het bestuur van de school van z’n kinderen met de vrouw van Zucker.

Het telefoongesprek, dat Cohen had opgenomen en aan het ministerie van justitie had overgeleverd, werd begin september publiek gemaakt door Tucker Carlson, van Fox News.

‘Jullie hebben goede instincten gehad, veel lef en een goed begrip van alles’, zei Zucker tegen Cohen. ‘Maar je gaat de boot missen met hoe het nu verder moet.’ Zucker legde verder uit dat CNN onmisbaar was als Trump niet alleen de Republikeinse voorverkiezingen, maar ook de algemene presidentsverkiezingen wilde winnen. ‘Je kunt niet verkozen worden tot president van de Verenigde Staten zonder CNN. FOX en MSNBC (dat bekend staat als de progressieve tegenhanger van Fox News, nvdr.)

The Apprentice

Dat de directeur van nieuwsomroep CNN zijn zender pitcht aan Cohen, op dat moment trouw lid van Trumps team, is misschien zo gek nog niet. In het ultracompetitieve nieuwslandschap moet elke zender vechten voor wat de meeste kijkers trekt. Kijkcijfers regeren het Amerikaanse nieuwslandschap, en Zucker heeft een laserscherpe focus op dat feit. Ergens in het gesprek zegt hij zelfs tegen Cohen dat hij Trump ‘een wekelijkse show’ wil geven.

Dat zou niet de eerste keer zijn: Zucker was in 2004 directeur van de zender NBC, waar The Apprentice een monsterhit werd. De reality-show waarin Donald Trump elke week een kandidaat naar huis stuurde -met het bekende motto you’re fired– maakte van de huidige president een bekende Amerikaan. Voor die tijd genoot hij wel enige bekendheid in de New Yorkse elite waar ook Cohen en Zucker in verkeren, maar hij was geen nationale ster. Zucker gaf Trump het podium waarmee hij elf jaar later een succesvolle presidentscampagne kon starten – een feit dat progressief Amerika Zucker nog altijd verwijt.

Politiek schouwspel

De banden bleven ook na The Apprentice warm, blijkt uit het gesprek. Cohen vraagt Zucker Trump een email te sturen, maar Zucker toont zich bewust van het feit dat hij dat beter niet kan doen. ‘Ik ben me erg bewust dat ik niet te veel in een e-mail moet zetten. Als een advocaat begrijp je dat vast. En hoe dol ik ook ben op the boss, hij heeft nogal de neiging, weetjewel, als ik hem bel of email, dan is hij ertoe in staat in z’n volgende rally te verkondigen dat we elkaar net hebben gesproken. En dat kan ik niet gebruiken, als je begrijpt wat ik bedoel.’

‘Oh, we begrijpen wat je bedoelt’, zei Tucker Carlson met een grijns op z’n gezicht, nadat hij het citaat van Zucker voorlas op Fox News. ‘Je bedoelt dat je in het geheim, als niemand het ziet, je beide kanten bespeelt.’

Daarmee vat Carlson in een zin samen wat er van het Amerikaanse nieuwslandschap, op televisie althans, is geworden: een politiek schouwspel waarin je tot een van twee kampen behoort. De conservatieve Republikeinen, die zich door Fox News laten vertellen wat de waarheid is. En MSNBC, dat hetzelfde doel dient voor progressieve Democraten.

Nieuws als business

CNN presenteerde zichzelf altijd als het neutrale midden, waar nog echte, integere journalistiek wordt bedreven. Maar wie de zender de laatste jaren nog wel eens bekijkt, ziet dat dat lang niet altijd het geval is. Het is niet dat er nooit objectief verslag gedaan wordt van nieuwsmomenten, maar heel veel van de programma’s zijn politieke talkshows, waar de rol van de presentatoren vooral is om verschillende commentatoren zo scherp mogelijke uitspraken te laten doen. Het feit dat CNN de rally’s van Trump lange tijd live heeft uitgezonden, moet in datzelfde licht gezien worden. Zucker zag er de mogelijkheid in veel kijkers aan te trekken, en gaf Trump als gevolg een extra podium waar miljoenen Amerikanen hem konden vinden. Wederom werd het Zucker door progressief Amerika niet in dank afgenomen.

Wat Zucker in het gesprek met Cohen heeft gezegd, is slechts een bevestiging van het feit dat CNN nieuws primair als business ziet. Met alle gevolgen van dien: net als in de zakenwereld, moeten deals gesloten worden die voor alle partijen gunstig zijn. Het lijkt erop dat Zucker dat probeerde te doen met Trump, via Cohen.

Daarin is CNN niet wezenlijk anders dan MSNBC of Fox News. Het is ook behoorlijk hypocriet dat Carlson Zucker verwijt advies te geven aan Trump (via Cohen): Carlson heeft de president zelf verschillende keren geadviseerd, onder andere over het Amerikaanse beleid ten opzichte van Iran. Om nog maar te zwijgen van Sean Hannity, wiens programma na dat van Carlson op Fox News komt. Hannity heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een van Trumps meest belangrijke raadgevers.

Relatie verzuurt

Maar als Zucker zich in 2016 nog bij Trump meldde en de mogelijkheid van een wekelijkse televisieshow opperde, hoe komt het dan dat de twee anno 2020 aartsvijanden lijken te zijn? Is het allemaal voor de show, of is het ergens misgelopen?

Volgens New York Times-mediacolumnist Ben Smith heeft Zucker nog in 2017 gezegd dat ‘hij Donald aardig vindt.’ Maar de spanningen liepen toen al op, niet in de laatste plaats omdat Trump een nauwe band met Fox News was aangegaan. Dat lijkt onder andere te zijn gepusht door Jared Kushner, Trumps schoonzoon, die Zucker verder niet persoonlijk kende.

Het echte pijnpunt was dat Trump, inmiddels president, zich in 2017 ging bemoeien met de overname van CNN’s moederbedrijf Time Warner door telecombedrijf AT&T. Trump zou daarbij het aftreden van Zucker geëist hebben in ruil voor zijn goedkeuring van de overname. AT&T’s toenmalige CEO Randall Stephenson ging daar niet in mee, waarop het ministerie van justitie onder aanwijzing van Trump probeerde de overname te blokkeren. In 2018 ging de overname uiteindelijk toch door, en Zucker bleef zitten waar-ie zat.

Inmiddels had CNN ontdekt dat het betere kijkcijfers kon halen door zich als antagonist van Trump te profileren. In 2017 brachten ze het nieuws over het Steele-dossier, waaruit zou blijken dat Rusland persoonlijke informatie had over Trump, maar CNN publiceerde het dossier zelf niet. Een dag later noemde Trump CNN fake news tijdens een persconferentie en weigerde hij CNN-verslaggever Jim Acosta een vraag te laten stellen. Een paar weken later werden CNN-journalisten geweigerd bij een press gaggle, een informele meeting tussen journalisten die het Witte Huis verslaan en de woordvoerder van het Witte Huis.

Goed voor de zaken

En zo waren er gedurende de jaren meer akkefietjes, waarbij CNN en Trump over en weer verwijten naar elkaar slingerden. Beide partijen lijken er goed bij te gedijen: CNN haalde in augustus de meest bekeken zomermaand in veertig jaar en Trump verheugt zijn trouwe supporters elke keer als hij tegen CNN aanschopt.

Sowieso gedijen de nieuwszenders – zowel Fox News, CNN als MSNBC- goed bij het Trump-presidentschap. Het blijkt dat de politieke verdeeldheid die Trump graag zaait goed verkoopt. Dat mag niet verbazen: zeker Fox News en MSNBC schoeien al langer op die leest. Maar CNN heeft – onder leiding van realitytv-maker Zucker- ook volop ontdekt dat een verzuild Amerika goed is voor de zaken. Het is nog maar de vraag of dat gaat veranderen, mocht Trump de presidentsverkiezingen verliezen in november.