‘Vrees is groot dat Peking alle democratische politieke activiteit in Hongkong aan banden wil leggen’

De Chinese politiek tegenover Hongkong veroorzaakt extra spanning tussen Peking en het Westen. Maar Boris Johnson heeft een idee.

Het aanbod is zeker genereus. Als China voet bij stuk houdt en de voormalige Britse kroonkolonie Hongkong strenge veiligheidswetten oplegt, wil Boris Johnson aan wel drie miljoen Hongkongers een visum uitreiken, waarmee ze in het Verenigd Koninkrijk kunnen wonen en werken. De Britse premier heeft respect, zegt hij, voor de Chinese ambitie in de wereld, maar Peking moet zijn internationale akkoorden naleven. Hij verwijst daarmee naar de afspraak die in 1997, bij de overdracht van Hongkong aan China, tussen Londen en de Volksrepubliek werd gemaakt. Die wilde dat de Hongkongers hun rechten en vrijheden nog vijftig jaar zouden behouden, tot in 2047.

Hongkong werd zo een half autonoom deeltje van het grote China, waarvoor de toenmalige Chinese leider Deng Xiaoping nog kort voor zijn dood een naam bedacht: één land, twee systemen. Maar de huidige Chinese leiders hebben genoeg van het voortdurende verzet in Hongkong tegen de pogingen uit Peking om de vroegere kroonkolonie sneller in zijn greep te krijgen. Het Volkscongres keurde een wet goed die, onder meer, subversie, het aanzetten tot separatisme en buitenlandse inmenging in Hongkong strafbaar stelt. De vrees is groot dat Peking daarmee alle democratische politieke activiteit in Hongkong aan banden wil leggen.

De Britten willen dat meer internationaal protest China aanport om pas op de plaats te maken. In Londen is ondertussen lang niet iedereen gelukkig met het idee om met visums te strooien. Het Verenigd Koninkrijk stapte begin dit jaar nog uit de Europese Unie vanwege, onder meer, het vrije verkeer van personen. Er komen ook alleen Hongkongers in aanmerking die voor 1997 werden geboren. Dat zijn er dus nog wel enkele miljoenen, maar daarvan zijn er genoeg die nog weten dat de deur in Londen voor hen in 1997 niet bepaald wijd open stond toen Hongkong aan de Volksrepubliek werd overgedragen. Bovendien geldt het aanbod dus niet voor de duizenden jongeren die het voorbije jaar voor meer democratie opkwamen.

Zo is Hongkong in het oog van een geopolitieke storm beland. Veel hangt natuurlijk af van de verdere Amerikaanse reactie. Tegelijk wilde Deng in de jaren negentig net vermijden dat een deel van de Hongkongse elite zou vertrekken. Dat zou Peking nog altijd slecht uitkomen. Hongkong was tot nog toe een vrijhaven voor kritiek op Peking. Het is daarnaast vooral ook een financieel centrum, waar Chinese en westerse belangen elkaar ontmoeten. Dat kan het alleen blijven als China de onafhankelijke instellingen in Hongkong respecteert. Doet het dat niet, dan snijdt het ook in eigen vlees.