‘Von der Leyen is sinds haar aantreden nog niet in de VS geweest’

Het gaat tussen Europa en Amerika van kwaad naar erger. Zeker tussen Angela Merkel en Donald Trump hangt veel kou in de lucht.

Het feestje dat Donald Trump vorige week voor de leiders van de Groep van Zeven (G7) in gedachten had, ging niet door. Hij wilde liever niet via een scherm met zijn collega’s van de belangrijkste industrielanden en de Europese Unie praten, maar Angela Merkel riep corona in als excuus om niet naar Amerika te reizen. Emmanuel Macron maakte Trump daarna duidelijk dat een top geen zin had als niet iedereen erbij kon zijn. De Amerikaanse president trok zijn conclusie, sneerde dat de G7 toch niet meer van deze tijd is en stelde de bijeenkomst uit.

Er werd snel gefluisterd dat de bondskanselier Trump niet de kans wilde geven om bij het begin van zijn presidentiële campagne een nummer op te voeren met andere wereldleiders. Het tekent de relatie tussen dit Witte Huis en de Europese bondgenoten, en dan vooral Duitsland. Bij het begin van de coronacrisis counterde Merkel een poging van de VS om een Duits biomedisch bedrijf te kopen dat aan een vaccin voor het virus werkt. De Europeanen schrokken ook toen Trump begin maart zijn grenzen voor hen sloot, zonder hen daar vooraf over te informeren. En vorige week nog trok Trump – opnieuw zonder overleg – een kleine tienduizend Amerikaanse soldaten uit Duitsland terug.

Diplomatieke kringen vinden het ook tekenend voor de onverschilligheid in Washington tegenover Europa vandaag dat de Amerikaanse ambassadeur in België nu al maanden tegelijk dienst doet als ambassadeur bij de Europese Unie. De VS hebben op dit moment zelfs geen ambassadeur in Berlijn. Commissievoorzitster Ursula von der Leyen is sinds haar aantreden vorig jaar nog niet in de VS geweest, en dat heeft ook niet alleen met corona te maken.

Toch benadrukken stemmen in het State Department en bij de Europese Commissie dat de relatie niet zo slecht is als het lijkt. Maandag was de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo nog present bij een videoconferentie met zijn Europese collega’s. Pompeo wil Europese steun voor de Amerikaanse Chinapolitiek. Maar zeker Duitsland heeft een eigen Europese politiek tegenover Peking voor ogen, en de hele Unie zit tegenover China ook niet op dezelfde lijn. Bovendien dreigden de VS vorige week nog met sancties tegen het Internationaal Strafhof. Dat wil in het kader van een onderzoek naar oorlogsmisdaden in Afghanistan ook het optreden van Amerikaanse soldaten onder de loep nemen. Het strafhof is vooral een Europees initiatief om te voorkomen dat zware feiten, zoals genocide of misdaden tegen de mensheid, ongestraft blijven. ‘Een schertsrechtbank’, zei Pompeo. Daarmee maak je in Brussel alweer weinig vrienden.