‘Vluchtelingen als pionnen in een geopolitiek schaakspel’

Een mens zou zich stilaan afvragen wat nog het verschil is tussen het geopolitieke vluchtelingenspel dat Wit-Rusland speelt aan de Poolse grens en het geopolitieke vluchtelingenspel dat de EU speelt aan het Kanaal, schrijft Johan De Nys van Vlinks.

Halfweg tussen kerst en Nieuwjaar herdenken christenen op 28 december dag van de Onschuldige (ook gekend als ‘Onnozele’) Kinderen. Volgens het evangelie van Mattheüs liet koning Herodes alle kinderen in Bethlehem tot de leeftijd van twee jaar vermoorden.

Het was volgens datzelfde evangelie aanleiding voor de Vlucht naar Egypte. Maria, Jozef en Jezus waren lang niet de eerste vluchtelingen, en lang niet de laatste. Maar het is een aspect dat meestal vergeten wordt tussen het rijkelijke maal van Kerstmis en het feestgedruis van Nieuwjaar.

De vluchtelingencrisis die vandaag de meeste aandacht krijgt, is deze aan de grens tussen Wit-Rusland en Polen. Maar volgens de Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen mogen we het geen ‘vluchtelingencrisis’ noemen, maar is het een aanval van het Wit-Russische regime van president Aleksander Loekasjenko om de Europese Unie te destabiliseren. Alsof het gegeven plots verandert door er een andere naam op te kleven…

Het Wit-Russische regime faciliteert vluchtelingen richting de Europese Unie. Passief, door hen toe te laten het vliegtuig te nemen naar Minsk alwaar ze te voet de grens naar de EU kunnen proberen over te steken. Maar ook actief en veelal met brutaal geweld: terugkeren van de Poolse grens is geen optie. De Wit-Russische soldaten hebben een palmares van meedogenloos geweld, niet alleen tegen eigen demonstranten maar ook tegen vluchtelingen om hen de grens over te jagen. Slaan met boksbeugels, schoppen met laarzen met stalen punten, het afnemen van de telefoons of het geld, de rapporten van Amnesty International staan er bol van.

En de rapporten staan even bol van de gruweldaden van de Poolse grenswachten aan de overkant. In de grensregio zijn noch journalisten, noch hulpverleners toegelaten. Zelfs het EU-agentschap Frontex, dat nota bene zijn zetel heeft in Warschau, is er niet toegelaten door de Poolse regering. Rapporten spreken over vluchtelingen die geslagen worden met knuppels door Poolse grenswachten, pepperspray wordt ingezet tegen kinderen van vluchtelingen. Polen maakt zich systematisch schuldig aan push-backs (vluchtelingen die Polen bereiken worden met geweld terug naar Wit-Rusland gedreven) en is daarmee in overtreding van de EU-wetgeving. Maar dat de EU haar eigen regelgeving niet ernstig neemt, weten we al langer, en Von der Leyen en Michel liepen elkaar voor de voeten in een poging om om ter luidst hun onvoorwaardelijke steun aan de Poolse aanpak te verzekeren.

Schoenen ontnomen

Dichter bij huis heb je de vluchtelingenkampen nabij Calais. We zien er dezelfde taferelen. Net zoals in Polen zijn humanitaire organisaties slachtoffer van intimidaties van de Franse politie. Net zoals in Wit-Rusland neemt de Franse politie de telefoons af van de vluchtelingen, veelal hun enige manier om contact te houden met de buitenwereld. Op regelmatige tijdstippen gaat de Franse politie de vluchtelingenkampen binnen om met messen de tentjes stuk te snijden. Hun schoenen worden afgenomen zodat deze mensen (al beschouwt de Franse politie hen ongetwijfeld niet meer als mensen) niet alleen geen zeil meer boven hun hoofd hebben, maar ook met hun blote voeten in het ijskoude slijk staan. De rapporten die melding maken van mensen die door de Franse politie geslagen worden met knuppels geven aan dat er weinig verschil is met Polen of Wit-Rusland.

Vluchtelingen zelf geven aan dat ze naar Engeland willen vluchten om het systematische geweld van de Franse politie te ontvluchten. Aan de overkant van het Kanaal beschouwt men de houding van de Franse staat als een middel om het Verenigd Koninkrijk te destabiliseren (vooral sinds de brexit). In hun ogen moedigt Frankrijk de vluchtelingen actief (via politiegeweld) en passief (door niet in te grijpen wanneer men in gammele bootjes het ijskoude water ingaat) aan om de levensgevaarlijke oversteek over het Kanaal of de Noordzee te wagen.

Een mens zou zich stilaan afvragen wat nog het verschil is tussen het geopolitieke vluchtelingenspel dat Wit-Rusland speelt aan de Poolse grens en het geopolitieke vluchtelingenspel dat de EU speelt aan het Kanaal.