Veroordeling 39-jarige journalist mogelijke splijtzwam tussen Iran en VS

Jason Rezaian met zijn echtgenote Yeganeh Salehi, enkele maanden voor hun arrestatie © EPA
Rudi Rotthier

Volgens de Iraanse staatstelevisie is de 39-jarige Jason Rezaian, journalist bij The Washington Post, veroordeeld wegens spionage. Rezaian, die sinds 2012 correspondent is in Iran, zit al 14 maanden in de gevangenis. De strafmaat is niet bekendgemaakt, maar de zaak dreigt de verhouding tussen de landen te bemoeilijken.

Er zitten, behalve Jason Rezaian, die de dubbele nationaliteit heeft, Iraans-Amerikaans, nog twee Amerikanen in Iraanse gevangenissen, een predikant die de christelijke boodschap ging brengen, en een gewezen militair die van spionage is beschuldigd.

Vele Amerikanen, het meest luidruchtig presidentskandidaat Donald Trump, vinden het onbegrijpelijk dat in juli een nucleair akkoord met Iran werd afgesloten zonder dat de gevangenen in de marge van de overeenkomst vrijkwamen. Maar de regering Obama wilde de zaken “niet verder compliceren”. Hardliners aan Iraanse kant wilden de Amerikaanse gevangenen niet opgeven.

Maar nu er een schuldig vonnis is gevallen, op basis van beschuldigingen die, als ze al waar zijn, wat door de Washington Post wordt betwist, gewoon wijzen op goede journaliek, worden de zaken weer moeilijker.

Jason Rezaian werd, volgens de versie van de staatstelevisie, aangewreven dat hij bedrijven op het spoor was die internationale sancties tegen Iran omzeilden. “De informatie die Rezaian aan de Amerikanen leverde, resulteerde erin dat vele Iraniërs en internationale zakenlui en bedrijven op Amerikaanse sanctielijsten belandden”.

Iraniër of Amerikaan?

Gedurende zijn proces, dat in augustus werd afgerond, werd Rezaian door de Iraanse media als een Iraniër omschreven – het land erkent de dubbele nationaliteit niet. Maar bij zijn veroordeling had de staatsomroep het over een Amerikaan.

Er werden hem vier dingen ten laste gelegd, met als zwaarste beschuldiging spionage, maar, alweer, het is niet duidelijk op welke basis de journalist veroordeeld werd. Dat er een veroordeling is, werd door de woordvoerder van de rechtbank bevestigd. Maar, zei hij erbij, “ik ken de details niet”.

De rechter in de zaak staat bekend voor zijn strenge straffen. Het vonnis zou kunnen eindigen, volgens The Washington Post, met een gevangenisstraf tussen 10 en 20 jaar.

Martin Baron, hoofdredacteur van de Post, noemt het verdict een “uitzinnig onrecht”, “laaghartig”. “Iran heeft zich onbehoorlijk gedragen gedurende de hele zaak, maar nooit meer dan met deze onverdedigbare beslissing door een Revolutionaire Rechtbank om een onschuldige journalist voor belangrijke misdrijven te veroordelen, na een procedure die in het geheim verliep, zonder enig bewijs van enig misdrijf”.

“Het weerzinwekkend eind aan dit ‘juridisch proces’ laat de leiders van Iran geen andere mogelijkheid dan dit ernstig kwaad recht te zetten. Jason is een slachtoffer, gearresteerd zonder reden, maandenlang in isolatie gehouden zonder toegang tot een advocaat, fysiek en mentaal mishandeld en nu zonder grond veroordeeld. Hij is bijna 15 maanden opgesloten in de beruchte Evin-gevangenis, meer dan drie keer de tijd die andere westerse journalisten werden opgesloten”.

Zijn echtgenote, Yeganeh Salehi, werd samen met hem gearresteerd, maar zij kwam na enkele maanden op borg vrij.

Ruil?

De familie van de veroordeelde en zijn advocaat zijn maandag bij de rechtbank langsgegaan om details over het vonnis te vernemen, maar zij werden zonder verdere informatie weggestuurd. In principe moet binnen 20 dagen na het vonnis beroep aangetekend worden.

De Iraanse president Hassan Rouhani zei vorige maand in New York, waar hij verbleef voor de VN-top, dat hij een gevangenenruil genegen was, waarbij de VS Iraniërs zouden vrijlaten die werden gearresteerd omdat ze Iran sancties hielpen te omzeilen. Maar de vraag is of de geestelijke leider Khamenei, die de rechtbanken onder zich heeft, geneigd is in dat scenario mee te stappen. Volgens sommige Iranspecialisten past de veroordeling in de machtsstrijd tussen Khamenei en Rouhani, waarbij deze laatste dit als een waarschuwing zou beschouwen dat hij geen verdere toenadering tot de VS moet zoeken.

De vraag is dus of Rouhani nu nog een ruil kan voorstaan.

De andere vraag is of de VS zin hebben in een dergelijke ruil.

De gevangenenkwestie zit de Amerikanen niet lekker, en waar de nucleaire Irandeal van Obama zonder al te veel rumoer passeerde, wordt het voor de VS-leiding vrij moeilijk te verdedigen dat men met een land in zee gaat (op nucleair en in Irak ook op militair gebied), dat een Amerikaan straffen oplegt, onder wereldwijd door mensenrechtenorganisaties veroordeelde omstandigheden, en dan vervolgens in ruil eisen stelt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content