Verkiezingen VS: ‘Kan hertelling van de stemmen nog iets wijzigen aan de uitslag in het kiescollege?’

‘De verkiezingen voor het Huis van afgevaardigden zijn altijd een goede graadmeter voor de volgende presidentsverkiezingen’, schrijft Professor Herman Matthijs (VUB). Hij gelooft niet dat de hertelling waar Jill Stein nu om gevraagd heeft, veel zal uitmaken.

Jill Stein , de kandidate van de groene partij voor het Amerikaanse Presidentschap, heeft een aanvraag ingediend bij de statelijke autoriteiten van Wisconsin om de stemmen van 8 november jongstleden te hertellen. Niet dat zijzelf enige kans zou maken om staatshoofd te worden, maar blijkbaar zou er nog een kans bestaan om van Hillary Rodham Clinton de 45ste Amerikaanse Presidente te maken. Merkwaardig genoeg diende Clinton niet zelf die aanvraag niet in. Zijn er wel ernstige redenen om aan te nemen dat er iets kan wijzigen aan de uitslag in het kiescollege ?

De Democrate Hillary Clinton heeft , zonder de volledige uitslag van Michigan, 64.156.000 stemmen gehaald over heel de VSA, dat is goed voor 48% van alle uitgebrachte stemmen. De Republikein Donald Trump behaalt 62.238.000 stemmen of 46,6%. Het verschil is iets minder dan twee miljoen stemmen. Dat verschil wordt voornamelijk gemaakt door het stemmenverschil in de staat Californië. Daar wint Clinton met 7,2 miljoen stemmen tegen 3,9 voor Trump. Met 55 kiesmannen is dit ook de belangrijkste staat volgens het aantal inwoners. Clinton haalt ook meer stemmen in de staat New York (4,1 miljoen versus 2,6 miljoen voor Trump). Maar de republikeinse kandidaat komt wel als eerste uit in de twee andere toonaangevende staten, namelijk Texas (4,6 tegen 3,8 miljoen) en Florida (4.605.000 stemmen voor Trump en 4.485.000 voor Clinton).

Maar de ‘popular vote’ is niet de parameter om President te worden, en dit net zo min als het aantal gewonnen staten (30 voor Trump, tegen 20 plus Washington DC voor Clinton). De grondwettelijk vastgelegde procedure houdt in dat men de meerderheid behaalt in het college der kiesmannen. Daar staat de uitslag op 306 voor Trump versus 232 voor Clinton. In vergelijking met 2012 (en het resultaat voor Obama) verliest Clinton hier 100 kiesmannen.

Invloed van de swing states

De 100 ‘gedraaide’ kiesmannen komen uit de staten die in 2012 democratisch waren en nu republikeins zijn geworden. Vooreerst, de te winnen staat: Florida. Hier wint Trump met 1,4% vverschil of 120.00 stemmen. Dat republikeins succes in de ‘sunshine state’ ziet men ook in de uitslag voor het Huis van Afgevaardigden ( 16 zetels voor de republikeinen en 11 voor de democraten). Bovendien wist de Republikein Marco Rubio zijn Senaatszetel met 8% verschil te behouden. In deze staat wordt er geen klacht ingediend.

De discussies gaan over de electorale veranderingen in het industriële gebied van de Grote Meren. Vooreerst wint Clinton met 16% voorsprong de staat Illinois (20 kiesmannen). Trump wint uitgebreid in Ohio (8,6% voorsprong, 18 kiesmannen), Iowa (9,6%, 6 kiesmannen) en Indiana (20%, 11 kiesmannen). De staten Ohio en Iowa zijn veranderd van politieke kleur. Maar de klachten gaan over de staten met kleine verschillen die Hillary Clinton is kwijtgespeeld, namelijk: Michigan (16 kiesmannen), Pennsylvania (20 kiesmannen) en Wisconsin (10 kiesmannen).

In de staat Michigan behaalt Trump de overwinning met 47,6% versus 47,3% der stemmen voor Clinton. Het stemmenverschil is hier 11.700. Die staat is nog maar voor 96% geteld, maar de resterende 4% gaan ook niet het verschil maken. Jill Stein behaalt hier 1% of 50.700 stemmen. Was zij niet opgekomen, dan waren het grootste deel van de groene stemmen naar Clinton gegaan en dan had zij die staat gewonnen.

Die vaststelling geldt minder voor de staat Pennsylvania. Daar wint Donald Trump met 48,8% of 1,2% voorsprong . Het stemmenverschil bedraagt in deze staat 68.000 en hier behaalt Jill Stein maar 0,8% of 48.000 stemmen. Ten aanzien van deze compleet onverwachte gedraaide staat, lijkt een hertelling niet tot een ander resultaat te leiden.

Dan komen we bij de staat Wisconsin. Daar komt Donald Trump als eerste uit met 47,9% of 1% voorsprong op Clinton. Het stemmenverschil tussen deze beide topkandidaten bedraagt hier 27.000 stemmen. Maar Jill Stein is in Wisconsin goed voor 1,1% der stemmen of 30.980 kiezers.

De conclusie is dan ook dat Jill Stein de democratische kandidate een pad in haar korf gezet en dat in de staten Michigan en Wisconsin. Maar die 26 kiesmannen gaan het verschil niet maken in het kiescollege.

Invloed van de kleinere partijen

De derde kleinere partijen hebben zeker een rol gespeeld in deze verkiezing. Want Jill Stein scoort tussen de 3% in Hawaï en 0,3% der stemmen in de staat Mississippi. Waar de groenen stemmen hebben afgesnoept van Clinton, heeft Trump dat probleem ook deels met de libertarische partij onder leiding van Gary Johnson. Die scoort tussen de 9,3% in de staat New Mexico, waar hij ooit Gouverneur was, en 1,3% in Washington DC. Bijvoorbeeld wint Clinton de staat New Hampshire met 47,6% of 0,4% voorsprong of 2.800 stemmen verschil. Maar Johnson haalt daar 4,2% der stemmen of 30.800 naamstemmen. Iets dergelijks ziet men ook in de staten Minnesota, Colorado en Maine.

Huis van Afgevaardigden

Het Republikeins succes in deze grote meren staten ziet men ook goed in de uitslag voor het Huis van Afgevaardigden van 8 november jongstleden. Daar behalen de Democraten ook zwakke resultaten in deze staten : Illionois (D: 11 zetels, R: 7),Indiana (D: 2, R: 7), Iowa (D: 1, R: 3), Michigan (D: 5, R: 9), Minnesota (D: 5, R: 3), Ohio (D: 4, R: 12), Pennsylvania (D: 5, R: 13) en Wisconsin (D: 3, R: 5).

Daarnaast ziet men wel dat de Democraten goed scoren voor het Huis in twee van de vier grootste staten, namelijk: Californie (D: 39, R: 14) en New York (D: 18, R: 9). De Republikeinen doen het goed in de staten Texas (D: 11, R: 25) en Florida (D: 11, R: 16).

Deze tweejaarlijkse herverkiezing voor het Huis van afgevaardigden zijn altijd een goede graadmeter voor de volgende presidentsverkiezingen. Gezien het goede resultaat van de Republikeinen in 2014 was dat al een serieuze aanduiding voor de Democraten, dat ze een probleem zouden hebben in 2016.

Conclusie

Het systeem met de kiesmannen bepaalt wie de nieuwe President wordt en dat systeem blijft behouden. Om dat systeem te wijzigen moet de grondwet aangepast worden, en dat is politiek niet haalbaar in de Verenigde Staten. De klacht van Jill Stein is in feite tijdsverlies, en zegt hoogstens enkel iets over het feit dat er in bepaalde gebieden op papier wordt gestemd en in andere per computer. Maar de organisatie van de verkiezingen zijn een statelijke bevoegdheid.

Wat wel opvalt is dat Clinton overwegend beter scoort in de stedelijke gebieden en Trump meestal als eerste uitkomt in de landelijke gebieden.

Het is in feite wachten op de eigenlijke verkiezing van 19 december.Pas dan beslissen de 538 kiesmannen wie op 3 januari door het Congres kan uitgenodigd worden om op 20 januari 2017 de eed te komen afleggen als 45ste President van de Verenigde Staten.