Verkiezingen Venezuela: volgt Nicolás Maduro zichzelf op?

De socialistische president Nicolás Maduro wil zich zondag voor zes bijkomende jaren laten verkiezen. Een van zijn belangrijkste verkiezingstroeven is een kleine plastic kaart.

Het land met de grootste oliereserves ter wereld is in de greep van een enorme politieke en economische crisis. De mensen verhongeren en anderen vluchten het land uit, de oppositie is monddood gemaakt en het geweld is buiten controle geraakt. Niettemin zijn veel Venezolanen van plan om zondag op president Nicolás Maduro te stemmen. Zijn geheim: de nalatenschap van zijn voorganger, wijlen Hugo Chavez.

Voor wat, hoort wat

Een van de belangrijkste verkiezingstroeven van Nicolás Maduro is een kleine plastic kaart. Met het “Carnet de la Patria” (Vaderlandskaart) krijgen de Venezolanen gesubsidieerde levensmiddelen, sociale huisvesting en beurzen. Het angeltje: via de ID-kaart kan de socialistische regering ook controleren wie naar de stembus gaat. ‘Wie heeft het Carnet de la Patria?’, riep Maduro zijn aanhangers toe tijdens een van zijn laatste verkiezingsmeetings in de deelstaat Bolivar. Duizenden mensen steken de kaart in de lucht. ‘Allen die gaan stemmen, zullen een geschenk van het vaderland krijgen’, beloofde de staatsleider. ‘Voor wat, hoort wat’.

De socialistische president wil zich zondag voor zes bijkomende jaren laten verkiezen. Hoewel het Zuid-Amerikanse land in de zwaarste politieke en economische crisis van zijn geschiedenis is beland, en vele mensen ontevreden zijn over de regering, zal de vroegere busschauffeur het naar alle vooruitzichten makkelijk halen. Het “Carnet” speelt daarbij een belangrijke rol. ‘De ID-kaart werd door de regering voor politieke doeleinden ingevoerd’, zei Phil Gunson van de denktank International Crisis Group. Vooral de armsten hebben van de miljoenen dollar kostende sociale programma’s geprofiteerd.

Boycot

Maar alleen op de dankbaarheid van zijn trouwe aanhangers wil Maduro zich niet verlaten. Het autoritaire staatshoofd controleert alle staatsinstellingen en heeft het door de oppositie gedomineerde parlement buitenspel gezet. Vele tegenstanders van de regering zitten vast, werden van de verkiezingen uitgesloten of zijn gevlucht. Waarnemers gaan ervan uit dat de stemming niet vrij en eerlijk zal verlopen. Daarom willen de drie belangrijkste oppositiepartijen, die zich verenigd hebben in de coalitie “Tafel van Democratische Eenheid” (MUD), de stembusgang boycotten.

Naast Maduro doen ook oppositiekandidaat Henri Falcón, de evangelische predikant Javier Bertucci en de afvallige socialist Reinaldo Quijada een gooi naar het presidentschap. ‘Wat op 20 mei gebeurt, heeft niets meer met verkiezingen te maken’, zei de afgevaardigde en vicevoorzitter van de sociaaldemocratische partij Un Nuevo Tiempo (Een Nieuwe Tijd), Delsa Solórzano. Presidentskandidaat Falcón daarentegen is tegen de boycot gekant. ‘Wie oproept om niet te stemmen, draagt bij tot het succes van Maduro’, zei hij. Zijn tegenstanders zeggen dat hij met zijn kandidatuur de ondemocratische verkiezing wettigt.

In de vroege zomer van vorig jaar trokken bijna dagelijks duizenden mensen de straat op om tegen de almaar autoritairder wordende regering te protesteren. Kort voor de verkiezing werd nog nauwelijks gedemonstreerd. ‘De regering is erin geslaagd de oppositie te verdelen’, zei analist Gunson. ‘Iedereen, die een echte bedreiging vormde, werd opgesloten, in ballingschap gestuurd of van de verkiezingen uitgesloten. De anderen probeert men te kopen’.

Venezuela is voor de verkiezingen een land in rampmodus: in de supermarkten blijven de rekken leeg, in de ziekenhuizen sterven kinderen omdat er geen geneesmiddelen zijn. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) verwacht in het lopende jaar een hyperinflatie van 13.800 procent en de economische macht zal waarschijnlijk dalen met ongeveer 15 procent. ‘Het lot dat de regering Maduro haar bevolking oplegt, is tegelijkertijd tragisch en onnodig’, zei de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Chrystia Freeland.

Grootste olievoorraden van de wereld

Venezuela zit op de grootste olievoorraden van de wereld en was ooit een van de rijkste landen van Zuid-Amerika. Decennialange staatscontrole, wanbeheer en corruptie heeft de industriële basis echter vernietigd. De olieproductie is door een gebrek aan investeringen in de productie- en raffinage-technologie ingestort. Wegens een gebrek aan deviezen kan het land nauwelijks nog levensmiddelen en medicamenten invoeren. Miljoenen Venezolanen hebben door de ellendige situatie het land al verlaten en moesten wegens de hyperinflatie have en goed verkopen om een ticket te kunnen betalen naar bijvoorbeeld Spanje. Als ze het land al kunnen verlaten, want Maduro ziet de Venezolanen niet graag vertrekken. Waarnemers spreken van de zwaarste vluchtelingencrisis in de geschiedenis van Latijns-Amerika.

Maduro is ondertussen vastberaden het door zijn vereerde voorganger Hugo Chávez geïnitieerde socialisme van de 21ste eeuw voort te zetten. Hij acht voor de catastrofale economische situatie een samenzwering van het establishment in het buitenland verantwoordelijk, met op kop de Verenigde Staten en Colombia. ‘Hier staat het echte Venezolaanse volk en het interesseert ons geen bal wat de oligarchie in Bogotá denkt’, schreeuwde hij zijn enthousiaste aanhangers toe. ‘In Venezuela zijn we vrij, soeverein en onafhankelijk’. Sterke woorden voor iemand die nog nauwelijks bondgenoten heeft. De socialistische broederstaten Cuba, Nicaragua en Bolivië blijven onwankelbaar trouw aan Maduro, die grotendeels internationaal geïsoleerd is. Vele landen in de regio zoals de VS en de EU hebben al aangekondigd de verkiezing niet te erkennen. Maduro wordt almaar meer een paria van de internationale gemeenschap.