Rusland en de Verenigde Staten zitten op ramkoers. Het conflict treedt inmiddels buiten de grenzen van Syrië. Experts voelen een Koude Oorlogsfeer in de lucht hangen.
Er hangen donkere wolken tussen Moskou en Washington. De meest recente bui is van de hand van Vladimir Poetin. Hij maakte een einde aan het zestien jaar oude plutoniumakkoord, waarin de VS en Rusland beloofden om 34 ton plutonium te vernietigen.
Amerika deed dat uiteindelijk niet, omdat de benodigde verbrandingscentrale te duur zou zijn. ‘Nu de spanningen oplopen, is het onmogelijk om ons nog aan de afspraken te houden’, reageerde Poetin.
De twee landen werken wel nog samen in Syrië, maar ook daar is een staakt-het-vuren verder weg dan ooit. Amerikaans minister John Kerry kondigde eerder al aan daar niet over te willen onderhandelen zolang Rusland niet zou stoppen met luchtaanvallen op Aleppo. Rusland verwijt de Amerikanen dan weer dat ze de rebellen niet onder controle kunnen houden.
Sancties voor Russen
Het strijdperk tussen de twee grootmachten overschrijdt echter de Syrische grenzen. Zo wil het Kremlin juist dat er een einde komt aan de defensieve druk van de Amerikanen in Oost-Europa. Meer specifiek zou Washington geen troepen mogen plaatsen in landen die na 2000 lid geworden zijn van de NAVO, zoals Letland, Litouwen of Roemenië.
Sinds de annexatie van de Krim hebben de VS daar legereenheden gestationeerd, bovenop een reeks handelssancties tegen Rusland. In juli stuurde de NAVO nog 3.000 tot 4.000 extra troepen naar de regio.
Rusland gaat stevig in het verweer. Zo moeten de VS van president Vladimir Poetin zich niet alleen terugtrekken uit de ‘nieuwe’ NAVO-landen, maar ook de Magnitsky-wet opzeggen. Die voorziet sancties voor Russen die worden beschuldigd van mensenrechtenschendingen. Enkel dan laat Rusland de mogelijkheid open om het plutoniumakkoord te herstellen.
Weloverwogen politiek besluit
Volgens de Nederlandse Ruslandexpert Geert Groot Koerkamp begrijpen de Russen heel goed ‘dat Washington deze voorwaarden nooit ofte nimmer zal inwilligen.’ Op de site van de Nederlandse omroep NOS noemt Koerkamp het een ‘weloverwogen politiek besluit dat de verhoudingen naar een nieuw dieptepunt brengt.’
Koerkamp voelt naar eigen zeggen ‘het begin van een nieuwe Koude Oorlog-sfeer’. ‘Op alle fronten manoeuvreert Rusland zich in een steeds groter isolement en dat is behoorlijk ernstig.’
Ook in NAVO-kringen groeit de onrust. Onder andere recente uitlatingen van het hoofd van het Russische persagentschap Rossiya Segodnya baren de diplomatici zorgen. ‘Rusland is in staat om de VS tot radioactieve as te herleiden’, klonk het onlangs volgens De Standaard. Daarnaast is het algemeen bekend dat president Poetin zijn arsenaal van 4.500 kernwapens (de VS hebben er 4.700) aan het moderniseren is.
Vitaly Churkin, de VN-ambassadeur voor Rusland, vindt het dan weer ‘overdramatisch’ om van een nieuwe Koude Oorlog te spreken. Churkin heeft het over ‘spanningen’ tussen zijn land en de VS.
‘Om een nieuwe Koude Oorlog te hebben, zouden de VS en Rusland enorm veel moeten investeren om zich voor te bereiden op een nieuwe kernoorlog. Dat is niet zo. Ook een ideologisch conflict, zoals in de Koude Oorlog het kapitalisme tegen het communisme, ontbreekt’, zegt Churkin. (JVL)
