Bart Staes (Groen)

Verbod op stamcelonderzoek is terugkeer naar de middeleeuwen

Bart Staes (Groen) Europees parlementslid voor Groen

1,7 miljoen burgers willen dat Europa stamcelonderzoek verbiedt. “Als dit burgerinitiatief gehoor krijgt, betekent dat een terugkeer naar de middeleeuwen”, vinden Bart Staes en arts-gynaecoloog Petra De Sutter van Groen Europa.

Op donderdag 10 april vond in het Europees Parlement een openbare hoorzitting plaats in het kader van het Europese burgerinitiatief ‘One-of-Us’ dat meer dan 1,7 miljoen handtekeningen verzamelde tegen stamcelonderzoek. Het is na het ‘Right2Water’Initiatief het tweede Burgerinitiatief – bedoeld om de Europese democratie te innoveren – dat voldoende burgers achter zich schaart voor verdere behandeling in de Europese instellingen. “One-of-Us” vraagt de EU het onderzoek op embryo’s en embryonale stamcellen te verbieden en de financiering ervan te stoppen. One-of-us is een zeer religieus geïnspireerd consortium met leden als de Nederlandse Christen Unie, Pro Vita en de Federatie van Katholieke Gezinsverenigingen.

Een verbod op embryo- en stamcelonderzoek zou belangrijk geneeskundig onderzoek in de kiem smoren. Het laat toe oplossingen te vinden voor onvruchtbaarheid, maar ook voor tal van andere aandoeningen die miljoenen mensen treffen, zoals diabetes, de ziekte van Parkinson, Alzheimer en degeneratieve hartaandoeningen. Men zal in de toekomst namelijk vanuit embryo’s stamcellen kunnen afleiden die kunnen uitgroeien tot zenuwcellen, hartcellen of alle celtypes die men maar wenst. Voorlopig zijn er nog geen evenwaardige alternatieven voor embryonale stamcellen en een verbod op dit onderzoek of de financiering ervan zou rampzalige gevolgen hebben voor alle Europese burgers, die voordeel kunnen halen uit de nieuwe toepassingen van deze vorm van niet door winstbejag gedreven geneeskunde.

Dit initiatief van ‘One-of-Us’ gaat in wezen over wat men “het statuut van het embryo” noemt. De Belgische regelgeving behoort tot een van de meest progressieve van Europa en beschouwt het embryo als iets wat in zeer hoge mate beschermd moet worden, zonder het embryo dezelfde rechten te verlenen als een kind. Deze wet dateert van 2003 en kwam tot stand onder Paarsgroen en de toenmalige Minister van Volksgezondheid Magda Aelvoet.

Embryo’s, die uit in-vitrofertilisatie behandelingen overblijven (bijvoorbeeld omdat koppels hun ingevroren embryo’s niet meer wensen te gebruiken) kunnen voor wetenschappelijk onderzoek gebruikt worden. In België kunnen heel uitzonderlijk ook embryo’s worden aangemaakt voor onderzoek. Dit is in de laatste tien jaar echter zelden toegestaan. Dit onderzoek kan in ons land bovendien alleen na goedkeuring door een plaatselijk ethisch comité én een speciaal federaal ethisch comité voor embryo-onderzoek. Al het onderzoek op embryo’s gebeurt overigens pas na informatie en schriftelijke toestemming van de betrokken koppels. Het onderzoek mag onder geen beding commerciële belangen inhouden. Embryo-onderzoek gebeurt dan ook uitsluitend aan academische instellingen en onder strikte controle. Misbruiken zijn er niet.

De initiatiefnemers van het burgerinitiatief ‘One-of-Us’ beschouwen de bevruchting echter als het begin van het menselijk leven. Een embryo wordt 1-op-1 gelijkgesteld aan een kind. Voor hen is het verloren laten gaan van embryo’s niet aanvaardbaar. In deze visie is in-vitrofertilisatie, het invriezen van embryo’s, onderzoek op embryo’s en embryonale stamcellen, net als het afbreken van een zwangerschap des duivels. Dit fundamentele debat is daarom vergelijkbaar met het abortusdebat.

Vooruitgang in de behandeling van levensbedreigende, invaliderende, degeneratieve ziekten en onvruchtbaarheid is heel sterk afhankelijk van embryonaal stamcelonderzoek. Het “One-of-Us” initiatief is dan ook een directe aanval op de vrijheid van onderzoek én de gezondheid van de Europese burgers. Het door “One-of-Us” gevraagde verbod betekent een doodsteek voor het fundamenteel en toegepast biomedisch onderzoek in Vlaanderen, in België en in Europa. “One-of-Us” vormt een onderdeel van een reactionaire beweging die op basis van religieus geïnspireerde ideologische gronden de vooruitgang in het medisch onderzoek in Europa wil afremmen. Dit mogen we niet laten gebeuren. De volgende stap is de vraag tot verbod op in-vitrofertilisatie, het verbod op zwangerschapsonderbreking en het verbieden van bepaalde vormen van contraceptie.

De vrijheden en verworvenheden waarvoor generaties vrouwen en mannen hebben gestreden, mogen niet teruggeschroefd worden onder invloed van dergelijke religieus-conservatieve groeperingen.

Een ethisch debat over dergelijke moeilijke onderwerpen houdt in dat men elkaars mening en overtuiging respecteert, niet dat men zijn mening probeert op te dringen aan de anderen. Wij pleiten voor een open en evenwichtig debat, maar willen de verworvenheden waarvoor in ons land lang gestreden is, niet verloren zien gaan in een steeds meer reactionair wordend Europa. Neen dus aan “One-of-Us”! De Europese Commissie mag niet ingaan op dit verzoek.

Door Bart Staes (lijsttrekker Groen Europa) en Petra De Sutter (arts-gynaecoloog, hoofd van de dienst regeneratieve geneeskunde van het UZ Gent en tweede plaats, Groen Europa)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content