De Britse verkiezingscampagne was kort en werd gehinderd door gure winterse buien. Vijf scharniermomenten kunnen morgen mee het resultaat bepalen.
1. De leiders worden uitgelachen
Het eerste grote tv-debat werd georganiseerd door privézender ITV en ging tussen de grote twee, Conservatief premier Boris Johnson en Labour-uitdager Jeremy Corbyn. De ene probeerde een recordaantal keer ‘get Brexit done‘ of ‘getting Brexit done‘ te zeggen, terwijl de andere op een betere gezondheidszorg en op de nood aan sociale investeringen hamerde.
Het meest opmerkelijke was echter dat ze allebei bij momenten uitgelachen werden door het aanwezige publiek. Johnson kreeg hoongelach over zich heen toen hij het belang van vertrouwen in de politiek probeerde te argumenteren, en Corbyn werd uitgelachen toen hij zijn ‘neutraal’ standpunt inzake brexit wilde verdedigen. Ja, er was ook applaus tijdens de uitzending, maar het hoongelach bleef nazinderen.
Lees verder onder de video
YouTube480https://i.ytimg.com/vi/G6Irb_GIBXw/hqdefault.jpg480Guardian News
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Sindsdien is deze verkiezing, in de woorden van een commentator in The Times, een ‘onpopulariteitswedstrijd’ geworden. Een wedstrijd tussen Boris Johnson, die notoir los is in de politieke principes, ooit door The Times werd ontslagen omdat hij verzonnen citaten in de mond van bestaande mensen had gelegd, en Jeremy Corbyn wiens brexitplan (de keuze via een nieuw referendum tussen een snel onderhandelde zachtere EU-deal en de voortzetting van het EU-lidmaatschap) voor de meeste kiezers onwenselijk of gewoonweg onbegrijpelijk is.
Veel vaker dan enthousiasme kom je op campagnemomenten ontzetting tegen, van kiezers die alle opties onaantrekkelijk vinden.
2. Nigel Farage maakt een bocht
Tijdens de Europese verkiezingen in mei waren er in het Verenigd Koninkrijk twee duidelijke winnaars: de Brexit Party van opper-brexiteer Nigel Farage, en de Liberal Democrats (LibDems), de partij die wil dat de brexit ongedaan gemaakt wordt. Op basis van die uitslag kon je voor deze parlementsverkeizingen een strijd tussen vier partijen verwachten, die elk twintig procent van de kiezers zouden vertegenwoordigen.
Zo leek het ook te starten: Nigel Farage kondigde aan dat hij in elk van de ruim 600 kiesdistricten een kandidaat zou lanceren. Een week later bedacht hij zich. De Brexit Party voert nu enkel kandidaten op in plaatsen waar er geen Conservatief is verkozen. Farage, die ooit de EU-deal van Boris Johnson met vuur verwierp, ziet er nu toch potentie in. Hij wil, verklaarde hij, vooral in het zuiden van het land geen stemmen weghalen bij de Conservatieven en zo een overwinning van de LibDems mogelijk maken. In de rest van het land mikt hij vooral op vroegere Labourkiezers. Labour heeft vooral in het noorden van Engeland veel pro-brexit kiezers, die niet blij zijn met de ‘neutrale’ brexitlijn van hun partij.
Er wordt gespeculeerd over de redenen van de bocht van Farage, maar een groot deel van zijn eigen achterban was niet blij met een confrontatie tussen Boris en Nigel, en stond duidelijk meer positief tegenover de Boris-deal dan de leider zelf.
De Brexit Party is intussen ver weggezakt in de peilingen, houdt nauwelijks enkele procenten over en kan zonder één zetel uit deze verkiezing te voorschijn komen.
De LibDems zijn ook weggezakt in de peilingen, zij het niet zo dramatisch als de Brexit Party. Hun nieuwe leidster Jo Swinson viel in het begin van de campagne te licht uit, al heeft ze zich sindsdien wat herpakt. Zo wordt het toch weer grotendeels een strijd tussen de twee machtspartijen, Conservatieven en Labour.
3. De opperrabbijn bekritiseert ‘nieuw gif’ van Labour
Religieuze figuren – zeker officiële – houden zich doorgaans ver van partijpolitiek. Opperrabbijn Ephraim Mirvis, die de leiding heeft over 62 orthodoxe synagogen, overtrad die regel met een open brief, waarin hij Labour en de leider van de partij bekritiseerde omdat ze het antisemitisme niet onder controle krijgen. ‘Dat is een cultuurfalen, een falen van leiders. Een nieuw gif heeft – met instemming van de top – ingang gevonden in de Labour Party.’ Het was een gif, aldus de rabbijn dat niet met procedures of aanwervingen te bestrijden was.
De opperrabbijn vertegenwoordigt orthodoxe, dus behoudende synagogen, maar ook meer progressieve joden kaarten een nare evolutie binnen Labour aan. Volgens een peiling vindt 86 procent van de Britse joden dat er een hoge graad van antisemitisme bestaat onder Labourleden en -verkozenen. Enkele joodse Labourparlementsleden hebben uit protest tegen dat antisemitisme de partij verlaten en voeren campagne als LibDems of roepen op om Conservatief te stemmen. Een groep van joodse Labourleden schreef een rapport over antisemitisme en hoe dat met medeweten of instemming van de partijtop onder de mat geveegd wordt.
Het probleem wordt gelinkt aan Jeremy Corbyn, die in 2015 in moeilijke omstandigheden de leiding over de partij kreeg. Hij was, in tegenstelling tot vorige partijleiders, duidelijk pro-Palestijns, maar binnen de partij bleef het niet steunbetuigingen aan Palestijnen en antizionisme. Vroege kritiek over opduikend antisemitisme werd in 2016 in een rapport weggerelativeerd.
De partij weigerde vervolgens een internationale definitie van antisemitisme te accepteren, waarbij het niet aanvaardbaar is dat de acties van Israël vergeleken worden met die van de Nazi’s, niet aanvaardbaar is als joden ‘verdeelde loyauteit’ aangewreven krijgen of als Israël ‘een racistisch project’ wordt genoemd.
Joodse verkozenen klagen over beschuldigingen rond dubbele loyauteit van figuren in de omgeving van Corbyn, of verwijzingen naar complottheorieën rond een financiële elite. Ze voelen zich niet ondersteund of gehoord door de partijleiding. ‘Ik beschouw mezelf als links’, zei Peter Mason, secretaris van de Jewish Labour Movement, aan het Amerikaans maandblad The Atlantic. ‘Ik vind me terug in het grootste deel van het partijprogramma. Maar omdat ik over antisemitisme praat en ik joods ben, word ik weggezet als rechtser dan Dzjengis Khan’.
Tijdens een BBC-interview op de dag dat de open brief van de opperrabbijn gepubliceerd werd, weigerde Corbyn tot vier keer toe zich te verontschuldigen voor de gang van zaken binnen de partij (hoewel hij dat eerder en later wel deed). Hij minimaliseerde de omvang van het probleem, beklemtoonde dat hij altijd tegen alle vormen van racisme geageerd heeft, en stelde dat er nu snellere procedures in voege zijn om efficiënt op te treden tegen antisemitisme.
Vele Labourleden wijzen erop dat de islamofobie bij de Conservatieven acuter is en meer verspreid dan antisemitisme bij Labour. Maar dat is een magere troost van wie over antisemitisme klaagt. Het ziet ernaar uit dat het aandeel van de joodse stemmen voor Labour verder zal dalen.
4. Een jongen op de grond, en Boris met de mond vol tanden
De actualiteit komt altijd wel tussen in campagnes. Enkele weken geleden was er de mesaanslag aan London Bridge, gepleegd door een terreurveroordeelde die vroegtijdig was vrijgekomen en twee jonge mensen doodde.
Maar de meest blijvende indruk maakte een foto die de krant Daily Mirror maandag publiceerde. Hij toonde een jongetje van vier, Jack. Jack kampte al enkele dagen met braakneigingen en koorts, en toen dat verergerde bracht zijn moeder hem naar een ziekenhuis in Leeds. Men vermoedde een longontsteking. Jack hing aan een infuus hing en kreeg zuurstof toegediend. Hij was na enkele uren uit zijn ziekenhuisbed gelicht en bij gebrek aan plaats op de vloer van een voorraadkamer gelegd, waar zijn behandeling werd voortgezet.
https://twitter.com/MirrorPolitics/status/1204698399381037056Mirror Politicshttps://twitter.com/MirrorPolitics
Mum of boy on A&E floor whose pic Boris Johnson wouldn’t look at has ‘no regret’ https://t.co/i0Oyw4X27j pic.twitter.com/ysi1UeuSw5
— Mirror Politics (@MirrorPolitics) December 11, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
550rich3153600000Twitterhttps://twitter.com1.0
Een journalist van ITV wilde de foto van het jongetje op de grond via zijn mobieltje tonen aan Boris Johnson, maar de uittredende premier probeerde van onderwerp te veranderen, en vond er niet beter op dan de telefoon van de journalist weg te grissen en in zijn zak te verstoppen. Na verloop van minuten gaf hij de telefoon terug, keek hij naar de foto, en verontschuldigde zich bij de familie van de jongen en bij de journalist. Hij herhaalde dat er, nadat de brexit eind januari onder zijn leiding is voltrokken, veel meer geld zal komen voor de gezondheidssector en meer in het bijzonder voor dat ziekenhuis in Leeds.
YouTube270360https://www.youtube.com/Guardian News1.0Boris Johnson refuses to see picture of boy sleeping on hospital floor for lack of bedshttps://i.ytimg.com/vi/diX8IyrGQJY/hqdefault.jpgvideo480
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Waarom Johnson zo gecrispeerd reageerde, is niet duidelijk. Hij wou misschien zijn tegenstrever geen munitie geven, hij wou de aandacht niet vestigen op de besparingen van de Conservatieven die het tekort aan ziekenhuisbedden hebben verscherpt, hij wou niet van zijn brexitboodschap afgeleid worden.
De episode toont de zwakke kant van de campagne van Johnson. Hij doet alsof hij nauwelijks betrokken was bij het bezuinigingsbeleid van de Conservatieve regeringen van de afgelopen jaren, of zegt in het beste geval dat de bezuinigingen nodig waren omdat Labour de staatskassen had geledigd. Hij wil een ander conservatisme voorstaan, niet het vrije markt-conservatisme van Margaret Thatcher met een fel vermagerde overheid, maar een ‘one nation’ sociaal conservatisme, met forse investeringen in de sociale sector. Of hij dat meent, is een andere zaak. Het is een tactische ommezwaai waarvan hij hoopt dat ze hem in staat stelt om ‘de rode muur’ te slopen in de Midlands, vroeger koolmijngebied, of gebied van vergane industriële glorie dat van oudsher gegarandeerd Labour stemt, maar mede door de brexit in Conservatieve handen kan komen.
Hoe geloofwaardig is dat sociaal conservatisme echter als Johnson niet in staat is de crisis in de gezondheidszorg zelfs maar te bekijken?
5. Waarheid, leugen en een smeltende ijsberg
De episode rond het zieke jongetje werd meteen een twistpunt. De Conservatieve minister van Gezondheid, Matt Hancock, ging op bezoek in het ziekenhuis, en partijbronnen beweerden dat een van zijn medewerkers door een Labour-activist was geslagen. Nadat was gebleken dat de medewerker gewoon tegen de wild gesticulerende militant was aangelopen, trok de partij de beschuldiging in. De beschuldiging was honderdduizenden keren gedeeld, de ontkenning veel minder.
Er werden op niets gebaseerde beschuldigingen van partijdigheid geopperd over de ITV-journalist.
Desinformatie was een onderdeel van deze campagne.
Ook in het Verenigd Koninkrijk is de lange arm van Russische inmenging te vinden. Ook in het Verenigd Koninkrijk zaaien partijen twijfel, waar ze hun voordeel mee kunnen doen.
Het gros van de geschreven pers staat aan de kant van de Conservatieven. Labour is beter vertegenwoordigd op sociale media.
Alle partijen doen verstrekkende, moeilijk snel in te lossen beloftes: Labour bijvoorbeeld wil hernationaliseren, broadband gratis maken, de prijs van treintickets drastisch verlagen, een vierdagenweek introduceren en massaal in de gezondheidszorg investeren.
Met name tv-interviewers deden hun best om doorheen de mist helderheid te scheppen over wat precies werd voorgesrteld en hoe snel het gerealiseerd moet worden. Jeremy Corbyn moest toegeven dat zijn boodschap niet helemaal klopt dat alleen wie meer dan 80.000 pond verdient hogere belastingen zal betalen. Boris Johnson werd het vuur aan de schenen gelegd over zijn uitspraken over snelle handelsverdragen met de EU – nog in 2020 – en de VS, terwijl dergelijke verdragen doorgaans vele jaren vergen. De hardnekkige interviews van Andrew Neil op de BBC schrikten Boris Johnson af – hij ging niet in op de uitnodiging. Jeremy Corbyn ging wel, maar maakte geen goede beurt.
Boris Johnson gaf ook verstek voor een milieudebat op Channel 4. De tv-zender plaatste een smeltende ijssculptuur op de plek waar Johnson had kunnen staan.
Niet dat de tv-journalisten voldoende tegengif kunnen bieden voor de desinformatie, maar ze geven de kiezer toch enig houvast. Iemand leest de programma’s, onafhankelijke groepen becijferen en becommentariëren die programma’s, en journalisten stellen op basis van die informatie scherpe vragen, waarop ze doorgaans geen overtuigende antwoorden ontvangen.
Morgen is het aan de kiezer.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier