Tunesië: Verdeeld Ennahda krijgt 15.000 islamisten op straat

© Reuters
Simon Demeulemeester

De islamistische partij Ennahda brengt 15.000 mensen op de been in de Tunesische hoofdstad. De partijtop is verdeeld: ‘Het volk wil Ennahda niet meer’

Meer dan 15.000 aanhangers van de islamistische regeringspartij manifesteren in de Tunesische hoofdstad Tunis omdat ze vinden dat die partij de regering moet blijven leiden. Tunesië maakt haar zwaarste politieke crisis door sinds de val van dictator Zine Ben Abidine Ali. Reden is de moord op de linkse oppositieleider Chokri Belaïd. Die aanslag drijft het conflict tussen seculier en islamistisch Tunesië op de spits. Zelfs Ennahda krijgt te maken met interne strubbelingen. ‘Geen brood of water? Alles beter dan de islamisten’ klinkt tegenover ‘Het volk wil een stalen Ennahda’.

Op de Avenue Bourghuiba, de centrale laan in Tunis, manifesteren zo’n 15.000 aanhangers van Ennahda, zo bericht het Franse tijdschrift Libération op haar website. De betogers eisen het recht op voor hun islamistiche partij om de regering te blijven leiden. Dat doet ze nu al, met enkele ministers en de premier Hamadi Jebali.

De islamistische betoging verbleekt met 15.000 manifestanten qua aantallen bij de massa die het protest tegen de moord op Belaïd over het gehele Tunesische grondgebied op de been bracht. In Tunis zouden volgens sommige bronnen 1.400.000 mensen betoogt hebben tegen de islamisten. In het oostelijk gelegen Sfax, de tweede stad in Tinesië, deden nog eens zo’n 500.000 mensen mee aan een ‘nagespeelde’ begrafenis. De eerste betoging die Ennahda organiseerde na de moord op Belaïd viel nog kleiner uit dan deze tweede: toen kwamen amper 3.000 mensen opdagen in Tunis.

‘Geen brood of water? Alles beter dan de islamisten’ versus ‘Het volk wil een stalen Ennahda’

De grootste protesten waren gericht tegende salafisten en Ennahda, dat de schuld voor de moord in de schoenen geschoven krijgt. Toen klonken slogans als ‘Geen brood of water? Alles beter dan de islamisten.’ Bij de islamisten klinkt het nu dat Allah de grootste is. En nog: ‘Het volk wil Ennahda’ en ‘Het volk wil een stalen Ennahda’. Ze schreeuwden volgens Libération ook slogans tegen de media, de oppositie en de voormalige overgangspremier Beji Caïd Essebsi. Die nam kort na de val van Ben Ali het roer over. Zijn krachtdadig optreden (hij noemde relschoppers en plunderaars ‘apen’ en trad hard op tegen hen) werd gesmaakt in het woelige en nerveuze Tunesië van mei 2011. Hij is met zijn partij Nidaa Tounès een (in de peilingen) succesvolle coalitie van seculiere krachten aan het smeden. Ook de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Manuel Valls, moet het ontgelden, waarschijnlijk omdat hij sprak over “islamistisch fascisme”.

De islamisten dragen vlaggen van Ennahda, de Tunesische vlag en ook de zwarte salafistische vlag – waarop in het wit Koran-verzen staan. Verder staat op hun borden te lezen: ‘Wij zijn allen broeders en tegen geweld’, ‘Voor de verdediging van de Arabisch-islamitische identtiteit’ en ‘Media der schaamte en misleiding’.

Ennahda-premier Jebali teruggefloten door voorzitter Rached Ghannouchi

De Ennahda-aanhangers hebben voor hun machtspositie niet enkel te vrezen van de sterk aanwezige, maar nog steeds sterk verdeelde, seculiere krachten in Tunesië. Ook vanuit eigen rangen komt het gevaar. Premier Hamadi Jebali probeert al sinds 6 februari, toen de onlusten weer opflakkerden, een technocratenregering te vormen. Jebali heeft daarover al overleg gepleegd met de voorzitters van de belangrijkste partijen en heeft nog afspraken op de agenda staan. Als hij die technocratenregering niet rond krijgt, dan wil Jebali opstappen, zo verklaarde hij.

Een en ander kan liggen aan de felle kritiek vanuit zijn eigen partij. De enige die boven Jebali staat, is voorzitter en stichter Rached Ghannouchi. Ghannouchi is een invloedrijke islamistische denker, wiens geschriften bijvoorbeeld ook de Turkse AKP-partij van premier Recip Erdogan hebben beïnvloed. Ghannouchi floot zijn premier terug, omdat Jebali die beslissing zou genomen hebben zonder zijn partij of andere regeringsleden te consulteren.

Ondervoorzitter Ennahda: ‘Ghannouchi moet opstappen’

De verdeeldheid binnen Ennahda wordt nog extra in de verf gezet door snoeiharde kritiek van de ondervoorzitter van Ennahda, Abdelfatteh Mourou. In de Franse krant Marianne eiste die zelfs het ontslag van Ghannouchi. “Hij leidt het land en de partij naar de afgrond. Ghannouchi maakt van onze partij een familiebedrijf.” Die laatste kritiek werd eerder ook al over Ghannouchi en zijn Ennahda geuit nadat familieleden van Ghannouchi op sleutelposities werden benoemd. Een kritiek die hem pijn kan doen, gezien de nog levendige herinnering aan het nepotisme van Ben Ali – en vooral de familie van diens vrouw, Leila Trabelsi.

Mourou zegt dat hij getracht heeft de partij naar de moderniteit te gidsen. “De machtsdeelname heeft ons echter veel geleerd: het volstaat niet om moslim te zijn om mensen te kunnen leiden.” Ook een andere Ennahda-leider, Habib Ellouz, kreeg al eens repliek van Mourou. Toen Ellouz bij een betoging aan de Franse ambassade riep dat de seculiere Tunesiërs moesten wegwezen, kreeg hij van Mourou te horen dat Tunesië ook hen toe behoort.

Mourou: ‘Het volk wil Ennahda niet meer’

Mourou is het volmondig eens met het voorstel van Jebali, “meer zelfs: ik heb hem dat idee ingefluisterd”. Hij wil dat Rached Ghannouchi zich terugtrekt zodat anderen voor sociale vrede kunnen zorgen in Tunesië. “We hebben geen revolutie gevoerd om de macht in de handen van de salafisten en extreemlinksen te geven.” Hij zei nog dat Ennahda de macht zou verliezen en de komende 20 jaar in de oppositie zou belanden, “waar haar plaats is”. “Het Tunesische volk wil Ennahda niet meer. Het volk wil een nieuwe generatie die de islam met de moderniteit kan verbinden.”

Daarmee gaat het felle debat tussen seculieren en islamisten in Tunesië een nieuwe fase in. Waarnemers menen dat Tunesië opnieuw op een historisch kruispunt staat.

Update: Abdelfatteh Mourou heeft op radiozender Shems FM gezegd dat de krant Marianne zijn woorden uit hun context hebben gebruikt.

Mourou verklaarde dat hij gezegd heeft dat Ennahda zich niet kan blijven verzetten tegen een consensus. “Het is tijd voor Ennahda om richting een consensus te gaan, zodat het land niet in een burgerschapscrisis verzeilt.”

Verder zei Mourou dat hij Ghannouchi en andere leiders heeft opgeroepen om hun machtspositie in te zetten in het belang van de nationale eenheid of dat ze anders hun leiderspositie moeten afstaan.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content