‘Tsipras is zelf verantwoordelijk voor de Griekse economische malaise’

Alexis Tsipras © REUTERS
Naomi Skoutariotis
Naomi Skoutariotis Redactrice Knack.be

De ‘Griekse linkse radicaal die Europa angst inboezemt’, zo werd Alexis Tsipras bij de aanvang van zijn premierschap omschreven. Was Tsipras voor Griekenland de nieuwe wervelwind die hij zo graag wilde zijn? En wat kunnen we de komende weken nog verwachten?

‘Dat de gemiddelde Griek gefrustreerd is en op Syriza stemt, verbaast me niet’, vertelde politicoloog Hendrik Vos (UGent) begin januari, net voor de Griekse verkiezingen. De Griekse oud-premier Samaras (Nea Demokratia) probeerde het tij toen nog te keren door zijn landgenoten te waarschuwen dat ‘wie stemt voor Syriza, stemt voor chaos’.

Enkele maanden na die profetische woorden, heeft Tsipras ontslag genomen, is ‘Griekse crisis’ een ingeburgerd begrip en hangen nieuwe verkiezingen als een dreigende onweersbui boven Griekenland. ‘Ik zie eigenlijk een parallel tussen het referendum en deze verkiezingen’, vertelt Steven Van Hecke, docent Politieke Wetenschappen aan de KULeuven. ‘Tsipras gebruikt een instrument van de Griekse democratie om interne geschillen de kop in te drukken.’

Tsipras’ economisch palmares? Slecht

Hoe kunnen we terugblikken op het korte premierschap van Alexis Tsipras? ‘Dat hangt er van af vanuit welke invalshoek je het bekijkt’, licht Steven van Hecke, docent Politieke Wetenschappen aan de KU Leuven, toe. ‘Als het gaat om de binnen- en buitenlandse aandacht trekken, kun je Alexis Tsipras een gigantisch succes noemen. Hij splitst zijn partij en dat is het hoofdpunt tijdens het middagjournaal, dat zie ik andere landen hem niet meteen nadoen. De figuur van Tsipras heeft daarbij ook in het voordeel gespeeld van de partij.’

De perceptie lijkt dat uiteindelijk zelfs ‘monsieur Non’ is moeten buigen voor het strenge Europese besparingsbeleid, om te vermijden dat Griekenland helemaal de dieperik zou ingaan. ‘Maar het economische palmares van Tsipras is erg slecht. Syriza heeft maanden verloren door tactische spelletjes te spelen’, aldus Van Hecke. ‘Ze hebben veel munitie verschoten bij de laatste schijf. Als ze de tweede ronde besparingsmaatregelen gewoon hadden uitgevoerd, zou de situatie nu volledig anders zijn.

‘Eind 2014 en begin 2015 was er enig Grieks herstel te bespeuren, maar dat werd teniet gedaan. De huidige kapitaalcontroles hebben dat ook gefnuikt. Het is eigenlijk een perverse tegenstelling: Griekenland zou herleven zijn en er zouden geen dringende maatregelen nodig geweest zijn. Tsipras is eigenlijk zelf verantwoordelijk voor de economische malaise. Ze hebben wel verwezenlijkt dat Griekenland tot nader order binnen de eurozone blijft.’

‘Ja de wetten zijn gestemd, maar ze moeten ook nog uitgevoerd worden’

Over de Griekse hervormingen is Van Hecke sceptisch. ‘Ja, de wetten zijn al gestemd, het is gemakkelijk om een wet te stemmen. Maar nu moeten ze ook nog uitgevoerd worden. Dat heeft Tsipras nu uitgesteld tot na de verkiezingen. Tsipras wil het anders doen, dat moet hij ook in de praktijk brengen om van Griekenland opnieuw een rechtvaardige, welvarende economie te maken.’

Op dit moment zijn er twee mogelijke scenario’s.

Partijen Nea Demokratie en Chrysi Avgi krijgen elk drie dagen de tijd om een regering te vormen, als ze dat willen. ‘Dat is Grondwettelijk voorzien, maar het brengt niet veel zoden aan de dijk. Dan zouden ze de ene minderheidsregering vervangen door een andere minderheidsregering: er is namelijk geen stabiele meerderheid.’

Optie twee zijn verkiezingen. De huidige onofficiële datum is 20 september, maar daar kan, naargelang de initiatieven van bovengenoemde partijen nog mee geschoven worden. Tsipras heeft ervoor gekozen om via verkiezingen te proberen aan een meerderheid te geraken. ‘De andere partijen gaan hun vel waarschijnlijk duur verkopen, maar Syriza blijft wellicht de grootste partij.’

‘Ik zie eigenlijk een parallel tussen het referendum en deze verkiezingen’, vult Van Hecke aan. ‘Tsipras gebruikt een instrument van de Griekse democratie om interne geschillen de kop in te drukken. In juli heeft hij zo het lont uit het kruitvat kunnen halen door als een deus ex machina het referendum te organiseren.’

Syriza in een nieuw jasje

In het waarschijnlijke geval dat er verkiezingen komen, ziet Van Hecke de ontslagnemende premier niet per se met Syriza naar de stembus trekken. ‘De kans bestaat dat hij kiest voor iets nieuw, een gematigde Tsipras-partij. Hij moet een nieuw schip kunnen verkopen om te tonen dat hij een nieuwe start neemt. De extreemlinkse kiezers is hij kwijt, hij moet nu andere gematigde kiezers aantrekken.’

Met de communistische KKE en nu ook de linkervleugel van Syriza die zich heeft afgescheurd en omgedoopt tot LAE, hebben extreemlinkse Grieken inderdaad keuze te over.

‘Het kan alleen maar beter’

De situatie sleept echter al een tijdje aan en er lijkt niet echt verbetering in zicht. Hoe ziet Van hecke de Griekse toekomst?Na verkiezingen heeft een stabiele regering kans op slagen, al zal dat niet van een leien dakje gaan. Maar langs de andere kant: de huidige situatie is zo slecht dat het alleen maar beter kan.

De structurele problemen op vlak van export, loon, het feit dat ze te sterk afhankelijk zijn van toerisme en dergelijke zijn er nog steeds. Griekenland zal nog wel meerdere jaren het zorgenkind van Europa blijven.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content