Trump dreigt nu ook het akkoord met Iran op te zeggen

© Reuters

Europa kijkt verbijsterd toe hoe Donald Trump als een olifant tekeergaat in de porseleinwinkel die de wereld is.

Het moet lang geleden zijn dat het er tijdens de jaarlijkse hoogmis van de diplomatie zo weinig diplomatiek toeging. De Amerikaanse president en de minister van Buitenlandse Zaken van Noord-Korea scholden elkaar tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York simpelweg verrot. Vooral de manier waarop Donald Trump er vanaf het spreekgestoelte achteloos mee dreigde om een heel land van de kaart te vegen, joeg de huiver door de zaal. Het is nu echt zover gekomen dat een kleine vonk genoeg is om het hele kruitvat in Oost-Azië in de lucht te laten vliegen.

Het is zover: een kleine vonk is nu genoeg om het hele kruitvat in Oost-Azië in de lucht te laten vliegen

Alsof dat pokerspel met atoomwapens niet volstaat, maken de Verenigde Staten zich ook op om het akkoord met Iran op te zeggen waarin dat land toezegt om alvast tot midden jaren twintig niet verder aan de ontwikkeling van een kernwapen te werken. Trump noemde dat akkoord tijdens zijn verkiezingscampagne al ‘het slechtste ooit in de geschiedenis van Amerika’. Het was niet toevallig het grootste succes van zijn voorganger Barack Obama op het internationale toneel. Het werd door de vijf permanente leden van de VN-Veiligheidsraad plus Duitsland met Iran onderhandeld en geldt als een schoolvoorbeeld van hoe diplomatie geduldig haar werk kan doen.

Er is met dat akkoord ook niets mis. Het Internationaal Atoomenergieagentschap bevestigt regelmatig dat Iran doet wat is afgesproken. Alleen moet ook Washington elke negentig dagen bevestigen dat het akkoord wordt nageleefd. Trump heeft dat tot nog toe twee keer gedaan, maar laat nu uitschijnen dat hij op de volgende vervaldag, op 15 oktober, misschien van mening verandert. Dat zou zijn bondgenoten in Israël en Saudi-Arabië goed uitkomen. Maar als de oude economische sancties tegen Iran weer van kracht worden, zijn vooral grote Europese bedrijven daarvan de dupe. Het is America First in actie. De oorlogsretoriek tegen Noord-Korea moet de VS ook toelaten om militair sterk in de westelijke Stille Oceaan aanwezig te blijven en de Chinese expansie daar te counteren.

Een zo complex en gelaagd akkoord zoals dat met Iran past niet in de logica van dit Witte Huis. Het dreigt in een variant op de oude, 19e-eeuwse gunboat-diplomatie liever met de voorhamer. ‘Dat is niet onze manier van werken’, zei de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Sigmar Gabriel in New York: ‘De wereld is geen arena waarin het alleen om winnen of verliezen gaat.’ Het Westen verwacht dat Trump leiding geeft en de koers bepaalt, zoals alle Amerikaanse presidenten dat sinds 1945 hebben gedaan. Maar dat is een rol die deze president niet wil opnemen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content