‘Tientallen bootvluchtelingen stierven door fouten van NAVO’

Een Europees onderzoek naar de dood van tientallen bootvluchtelingen in de Middellandse Zee legt op een bijzonder pijnlijke manier de verantwoordelijkheid van de NAVO bloot. Volgens het onderzoek had de dood van 63 migranten vermeden kunnen worden als schepen onder NAVO-bevel meerdere oproepen om hulp niet hadden genegeerd.

De Britse krant The Guardian onthulde in mei vorig jaar een incident in de Middellandse Zee dat het leven kostte aan 61 bootvluchtelingen. Later stierven nog eens 2 migranten die aan boord waren van een bootje op drift. Het ging om mensen op de vlucht voor het oorlogsgeweld in Libië.

NAVO

The Guardian wees toen al met de vinger naar de NAVO die met meerdere schepen in de omgeving van het schip in nood geweest zou zijn, maar elke noodoproep al dan niet bewust negeerde.

De bootvluchtelingen waren met 72 en dobberden in een gammel bootje rond op de Middellandse Zee. Toen ze in moeilijkheden raakten, zonden ze tientallen noodoproepen uit. Zowel commerciële als militaire schepen in de buurt negeerden de noodoproepen.

Kustwacht

Terwijl de kustwacht in Italië de noodoproepen identificeerde, ondernamen militaire schepen onder bevel van de NAVO geen enkel initiatief om de stervende opvarenden te redden.

Het gammele bootje met zijn 72 opvarenden dreef wekenlang rond op de stromingen van de Middellandse Zee en spoelde daarna weer aan voor de kust van Libië. Er waren niet meer dan 9 overlevenden. Alle andere passagiers stierven door honger en dorst. Onder hen 2 baby’s.

Een onderzoek van de Raad van Europa (een internationale mensenrechtenorganisatie waarvan 47 Europese landen lid zijn) lijkt dat verhaal nu te bevestigen. Het onderzoek brengt een hele reeks menselijke en organisatorische fouten aan het licht, die hebben geleid tot de dood van tientallen bootvluchtelingen.

‘Een zwarte dag voor Europa’

Mevlüt Cavasoglu, de voorzitter van de Raad van Europa op het ogenblik van de feiten, spreekt in het rapport over ‘een zwarte dag voor Europa’. Volgens het rapport hanteert Europa dubbele normen in het waarderen van een menselijk leven.

‘We kunnen over mensenrechten praten zoveel we willen,’ zegt de Nederlandse rapporteur Tineke Strik, ‘maar als we intussen mensen laten creperen omdat we hun identiteit niet kennen, of omdat we denken dat ze uit Afrika komen, dan betekenen onze woorden niets.’

‘Als je de media-aandacht voor het zinken van de Costa Concordia vergelijkt met die voor de 1.500 vluchtelingen die om het leven kwamen op bootjes in de Middellandse Zee, kan je niet anders dan een opvallend verschil vaststellen,’ zegt Strik nog.

‘Een fluitje van een cent’

Volgens het rapport moeten de noodsignalen van het bootje tenminste één schip en zo goed als zeker twee schepen onder NAVO-bevel hebben bereikt. Het gaat om een Spaans en een Italiaans schip. Een hulpoperatie zou ‘een fluitje van een cent’ geweest zijn, volgens een hooggeplaatste NAVO-bron.

Er zouden talloze mogelijkheden geweest zijn om het leven van de bootvluchtelingen te redden. Geen enkele van deze mogelijkheden werd benut.

Volgens de Raad van Europa zou het leven van alle opvarenden gered zijn als de militairen onder NAVO-bevel hun plicht hadden gedaan.

Helikopter

Volgens de overlevenden vloog er zelfs een tijdje een helikopter boven het bootje. De bemanning bood aan om voedsel en water te gaan halen, maar vertrok om nooit meer weer te keren. De identiteit van de helikopter en zijn bemanning is tot op vandaag onbekend.

Het rapport hekelt nog dat de NAVO het betreffende gebied in de Middellandse Zee wel uitriep tot een militaire zone onder haar bevel, maar tegelijkertijd weigerde in te gaan op noodoproepen van stervende mensen.

Het rapport eindigt met de conclusie dat de NAVO de verantwoordelijkheid moet nemen voor het incident. De Raad van Europa beveelt aan dat de NAVO en alle individuele lidstaten zelf een onderzoek starten naar het incident en de eigen verantwoordelijkheid hierin.

In een officiële reactie aan The Guardian zegt de NAVO dat ze geen weet heeft van schepen onder haar bevel die contact hebben gehad met de bewuste boot met 72 opvarenden. (EE)