‘Terugkeer naar normaliteit’: wie gevaccineerd is, hoeft in de VS niet langer mondmasker te dragen

De VS-gezondheidsdienst CDC kondigde donderdag aan dat wie volledig gevaccineerd is niet langer een mondmasker moet dragen en evenmin nog afstand moet houden. Alleen in het openbaar vervoer wordt een mondmasker nog opgelegd. CDC-directrice Rochelle Walensky had het tijdens de aankondiging over een ’terugkeer naar een gevoel van normaliteit’.

De CDC (Centers for Disease Control and Prevention) houdt het midden tussen een wetenschappelijk instituut en een nationaal ministerie van Volksgezondheid. De CDC kreeg de voorbije weken kritiek omdat de organisatie log en ronduit traag was met koerswijzigingen. De besmettingen en overlijdens in de VS dalen gestaag en snel. Maar desondanks mochten mensen die volledig gevaccineerd zijn weinig meer dan tevoren. Pas mondjesmaat en met uitzonderingen werd het dragen van een mondmasker in de buitenlucht niet langer algemeen aangeraden.

Rochelle Walensky zelf kwam de voorbije tijd tijdens commissiezittingen in het parlement onder toenemende kritiek. Susan Collins, de doorgaans gematigde Republikeinse senator uit Maine, liet weten dat ze haar vertrouwen in de CDC had verloren.

Het waren niet alleen Republikeinen die argumenteerden dat snellere versoepelingen voor wie volledig gevaccineerd is, kunnen helpen om nog niet gevaccineerden over de streep te trekken. Want na de steile vaccinatiebeweging bij het begin van de ambtstermijn van Joe Biden, slabakt de vaccinatie tegenwoordig een beetje: van drie miljoen dosissen per dag is men gezakt naar iets meer dan twee miljoen (en enkele dagen zelfs minder dan twee miljoen). In vergelijking met Europa doen de VS het nog altijd geweldig goed – 35 procent van de bevolking is volledig gevaccineerd – maar de 60 of 70 procent volledige vaccinatie die volgens sommige wetenschappers groepsimmuniteit zou garanderen blijft veraf. In sommige vaccinatiecentra vind je tegenwoordig meer vrijwilligers dan kandidaten om gevaccineerd te worden.

https://twitter.com/therecount/status/1392908020775010312The Recounthttps://twitter.com/therecount

CDC Director Dr. Rochelle Walensky announces that fully vaccinated Americans no longer need to wear masks or physically distance, indoors or outdoors in almost all circumstances. pic.twitter.com/ZY3Pzr4FG0

— The Recount (@therecount) May 13, 2021

‘Een grote mijlpaal’

Walensky legde tijdens een persvoorstelling van het nieuwe advies uit dat nieuwe studies hebben aangetoond dat volledig gevaccineerden goed beschermd zijn tegen asymptomatische besmetting en tegen nieuwe varianten, en dat ze zelf nauwelijks besmettingsgevaar opleveren voor nog niet gevaccineerden.

Dat betekent dat wie volledig gevaccineerd is voortaan zonder mondmasker en zonder afstand te houden door het leven kan gaan, binnen zowel als buiten, in kleine groep of grote. De enige uitzondering is het openbaar vervoer, stations en luchthavens inbegrepen.

Walensky: ‘We hebben allemaal uitgekeken naar het moment dat we kunnen terugkeren naar een gevoel van normaliteit. Dat moment is er nu voor wie volledig gevaccineerd is.’ Als je volledig gevaccineerd bent, ‘kun je opnieuw de dingen doen die je omwille van de pandemie niet langer deed’.

Het gewijzigd advies van de CDC verraste zelfs het Witte Huis, dat niet had verwacht dat de stugge top van de CDC zo snel op andere gedachten zou komen.

Maar de beslissing werd met des te meer vreugde ontvangen.

Minuten nadat het nieuwe advies wereldkundig werd, legden parlementsleden hun masker af. In het Witte Huis namen de president en de senatoren die hij op bezoek had ostentatief hun mondkapjes af. Het Witte Huis liet binnen de tien minuten aan werknemers weten dat de volledig gevaccineerden voortaan zonder masker kunnen werken en rondlopen. De ongemaskerde Joe Biden had het even later in de Rose Garden over ‘een grote mijlpaal’. ‘Vandaag is een goede dag voor Amerika in onze strijd tegen het coronavirus’. Zijn tussenkomst werd gadegeslagen door ongemaskerde medewerkers. Eerder had Biden de terugkeer naar enige normaliteit voor 4 juli voorzien, de nationale feestdag, en naar grotere normaliteit voor het einde van de zomer.

https://twitter.com/JoeBiden/status/1392958441807912962Joe Bidenhttps://twitter.com/JoeBiden

This was made possible by the extraordinary success we’ve had in vaccinating so many Americans, so quickly. pic.twitter.com/gTwM6Tp7lF

— Joe Biden (@JoeBiden) May 13, 2021

‘CDC-whiplash’

Het advies van de CDC laat vele onduidelijkheden bestaan.

Leana Wen, gewezen gezondheidsverantwoordelijke van de stad Baltimore en tegenwoordig commentator op CNN, was naar eigen zeggen ‘gechoqueerd’ over de ommezwaai binnen de CDC. Eerst was de CDC wat haar betreft veel te onbuigzaam, zodat volledig gevaccineerden weinig voordeel hadden aan hun vaccinatie. Nu gaat de organisatie ineens ver, en wat haar betreft ’te ver’, wat riskeert de besmettingen bij wie nog niet gevaccineerd is weer op te drijven en zo de pandemie te verlengen. Ze had het ook over ‘whiplash’ door de veranderde koers van de CDC.

Het voornaamste punt van kritiek is: hoe maak je dat niet-gevaccineerden wel hun mondmasker blijven dragen? Want niet-gevaccineerden zijn soms resoluut anti-mondmasker.

https://twitter.com/DrLeanaWen/status/1392938123907239943Leana Wen, M.D.https://twitter.com/DrLeanaWen

I am shocked by the CDC’s abrupt reversal of their guidelines for vaccinated people. While I agree that vaccinated can choose what they want to do, this only works if there’s a way to check vaccination status. Otherwise, what’s to stop the unvaccinated from endangering everyone? pic.twitter.com/q7185cTZRG

— Leana Wen, M.D. (@DrLeanaWen) May 13, 2021

Hoe moeten winkels omgaan met mondmaskerregels nu gevaccineerden zonder masker mogen wandelen en winkelen? Moeten ze iedereen voortaan zonder masker binnenlaten, of toch het mondmasker algemeen blijven verplichten? Of moeten ze ergens de klanten triëren, en zo ja op welke manier? Hoe moeten gevaccineerde ouders met nog niet vaccineerde minderjarigen omgaan met de nieuwe regels? Moeten hun kinderen extra risico op besmetting lopen nu de mondmaskers in winkels dreigen te sneuvelen? In het geval van Leana Wen: ze heeft kinderen van 3,5 en 1 jaar, die nog niet gevaccineerd mogen worden. De oudste kan al een mondkapje dragen, de jongste nog niet.

Luchtvaartmaatschappijen die in de voorbije maanden 1300 klachten kregen over rumoerige passagiers die zich niet aan de mondmaskerregels hielden, vrezen dat het nieuwe advies het nog moeilijker zal maken om de mondmaskerregels te handhaven.

Maar het overheersende gevoel bij de meeste commentatoren is er toch een van opluchting: het ergste van de pandemie lijkt eindelijk achter de rug in de VS, het land dat intussen ruim 584.000 bewoners verloor aan covid. De vrijheid om gezichtsuitdrukkingen te zien, om wat langer in een winkel te snuisteren, om te kletsen bij een onbekende buur aan de bar, komt dichterbij.