Voormalig Fins premier Alexander Stubb wil de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie worden. Bij de voorverkiezingen zal hij het moeten opnemen tegen concullega Manfred Weber, die zich drie weken geleden kandidaat stelde binnen de Europese Volkspartij. Maar heeft zijn kandidatuur wel zin?
‘Bent u meer dan een schimmige Spitzenkandidat (topkandidaat van een Europese partij om commissievoorzitter te kunnen worden; nvdr) bij de Europese verkiezingen, want Angela Merkel heeft al openlijk haar steun gegeven aan Manfred Weber ?’ De vraag viel Alexander Stubb koud op de maag, maar verpinken deed hij niet. De Spitzenkandidat van de Europese Volkspartij (EVP), de grootste fractie in het Europees Parlement, wordt na de verkiezingen in mei volgend jaar zo goed als zeker ook voorzitter van de Europese Commissie.
Stubb kan duidelijk een ruimere ervaring voor te leggen dan zijn Beierse concurrent en de huidige fractieleider van de EVP, Manfred Weber. Stubb was al eerste minister van Finland, minister van Buitenlandse zaken, Financiën, en Buitenlandse Handel. Momenteel werkt hij voor de Europese Investeringsbank. Hij heeft ook in het Europees Parlement gezeteld, en is een jonkie (geboren in 1968) in de grijze Europese massa. Geen klein palmares dus.
Vraag is of Stubb er wel in zal slagen om de doorwinterde Viktor Orban binnen het gareel te laten lopen.
Zijn aankondiging dat hij het opneemt tegen Weber trok veel gegadigden. Want iedereen is het erover eens dat Stubb intellectueel, diplomatisch en organisatorisch enorme capaciteiten heeft. Maar waarom riskeert Stubb om in eigen EVP-rangen een broederstrijd uitvechten?
Campagneleider Dara Murphy van de EVP benadrukt dat de voorverkiezingen in departij een overwinning zijn voor de democratische legitimiteit op het Europese toneel. Die viert hoogtij bij een duidelijke keuze tussen diverse programma’s, zo luidt de redenering. Het is wachten tot het partijcongres in Helsinki op 7 en 8 november, waar de afgevaardigden zullen kiezen wie de uiteindelijke Spitzenkandidat wordt. Het eigen manifest en het verkiezingsplatform worden dan tegen de lente uitgewerkt.
Vraag is nu of Stubb een kans maakt tegen de Duitse Weber? ‘Als ik er niet in geloofde zou ik er niet aan beginnen’, zei Stubb zelfbewust. ‘Maar ik weet dat ik de underdog ben. In de algemene vergadering hebben de Duitsers 58 leden, Finland maar 16. Het wordt een uphill battle, maar ik heb duidelijke standpunten. Het is een hoofse strijd met een vriend, met wie ik al sinds 2004 samenwerk”.
In de wandelgangen wordt getwijfeld aan dat duel. ‘Dit is een schijnvertoning’, zegt Bart Staes (Groen). ‘Wie zegt me dat Angela Merkel zelf geen Commissievoorzitter wil worden? Zal ze haar termijn uitdoen en de volgende verkiezingen verliezen? Nee toch?’ De nieuwe Europese Commissie moet in elk geval op 1 november 2019 van start kunnen gaan.
Orban en Migratie
In een kort maar krachtig betoog legde Stubb de grondlijnen van zijn aanpak uit. ‘Mijn programma gaat uit van één principe: de Europese waarden. Dan rijzen drie vragen. Waarom doe ik mee? Waar sta ik voor? Wat ga ik doen?’. Even helder waren zijn antwoorden: een maatschappijmodel dat liberaal-democratisch is, dat sociale markteconomie nastreeft, en eerlijke globalisering beoogt.
Stubb wil meer Europese integratie en vindt dat de nationale regeringen zich meer moeten inzetten voor de EU. Alleen pragmatisch kun je doelen bereiken, meent de Fin. Daarom wil hij met alle partijen samenzitten, ook met Hongarije, Polen en Italië. Dat is de enige manier om het populisme op termijn te ontzenuwen, meent Stubb.
Met dat laatste begaf de kandidaat-voorzitter zich op glad ijs. Wat wil hij met de Hongaarse Fidesz-partij van de dissidente Hongaarse premier Viktor Orban doen? ‘Op de komende top in Brussel van 17 oktober moeten we opnieuw met Fidesz gaan praten. Zonder overeenkomst zal de partij andere horizonten moeten opzoeken. Dat staat buiten kijf’, zei de voormalige Finse premier.
Vraag is of Stubb er wel in zal slagen om de doorwinterde Orban binnen het gareel te laten lopen. De Hongaarse premier speelt blufpoker als de beste en laat zich niet zomaar de les spellen. Stubb kan er natuurlijk op wijzen dat de Finse EVP-delegatie in augustus een brief rondstuurde waarin het haar fractiegenoten aanmaande om Fidesz de deur te wijzen. Die brief kreeg de steun van onder meer de Belgische Europarlementsleden.
Net als Orban is Stubb is van mening dat er centra voor asielopvang moeten komen aan de buitengrenzen van de Europese Unie en dat tienduizend manschappen het Europese grensbewakingsagentschap Frontex moeten versterken. Dat hoeft niet te verbazen. Finland deelt 1.300 kilometer grens met de Russische Federatie. Anderzijds wil Stubb een Europees solidariteitsmechanisme waarbij er aan de hand van quota wordt bepaald welke lidstaten hoeveel vluchtelingen moet opvangen.
Ten slotte wil hij de steun uitbreiden voor alle misdeelden: niet alleen voor migranten, maar ook voor wie uit de boot valt bij de technologische en digitale revolutie, en voor wie hachelijke arbeidsvooruitzichten heeft. Het zal blijken of hij met dat programma uiteindelijk de troon in Brussel zal bestijgen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
